Tượng ngà voi hơn 800 năm: 'Báu vật' của nước Anh

Một phần của bức chạm khắc từ thế kỷ 12, mô tả Joseph người Arimathea nâng thi thể của Chúa Kitô ra khỏi thập tự giá. Ảnh: Bảo tàng Stevenson, James/Victoria & Albert

Tượng điêu khắc ngà voi này được đặt tên là "Deposition From The Cross", có niên đại từ thế kỷ 12 (từ khoảng năm 1190 - 1200) và cao khoảng 18cm, được cho là tạc ở York (Anh). Tác phẩm miêu tả cảnh Thánh Joseph xứ Arimathea nhẹ nhàng nâng thân thể Chúa Jesus khỏi cây thánh giá.

Đây là một kiệt tác trong bộ sưu tập của vợ chồng nhà sưu tập kiêm kinh doanh nghệ thuật John và Gertrude Hunt, rồi được truyền lại cho những người thừa kế sau khi họ qua đời.

Trước đây, bức tượng đã được cho Bảo tàng V&A mượn trong 40 năm (cho đến năm 2022) nhưng chủ sở hữu sau đó đã bán cho Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan ở New York (Mỹ) với giá khoảng 2 triệu bảng Anh. Tuy nhiên, chính quyền Anh đã đặt lệnh cấm tạm thời xuất khẩu để giữ tác phẩm này trong nước. V&A đã thành công trong việc gây quỹ và mua lại tác phẩm này với số tiền tương đương.

Bảo tàng V&A cho biết bức tượng điêu khắc này được xếp hạng ngang hàng với 2 hiện vật theo phong cách La Mã thế kỷ 12, có tầm quan trọng quốc gia trong bộ sưu tập của họ gồm "The Gloucester Candlestick" (Chân nến Gloucester) - được coi là kiệt tác kim loại của Anh - và "The Becket Casket" (Chiếc quan tài Becket) - một chiếc hộp đựng thánh tích được tráng men ghi lại vụ ám sát Thánh Thomas Becket.

Bức tượng điêu khắc này được các chuyên gia về thời Trung cổ đánh giá là vô cùng quan trọng. Sandy Heslop, một chuyên gia tại Đại học East Anglia, mô tả bức tượng này là "biểu hiện đầu tiên của sự dịu dàng trong một tác phẩm nghệ thuật". Trong khi đó, nhà sử học Tom Holland nhấn mạnh tác phẩm này "rất hiếm có".

Người phụ trách gây quỹ để mua lại "Deposition From The Cross", ông Simon Thurley cho biết ông rất vui mừng vì bảo tồn được tác phẩm điêu khắc cho quốc gia và "đảm bảo một ngôi nhà cho tác phẩm tại V&A để khán giả có thể thưởng thức mãi mãi". Ông đánh giá đây là một tác phẩm đẹp, biểu cảm và là "một trong những tác phẩm quan trọng nhất của Anh còn sót lại từ thời kỳ La Mã".

Còn ông Tim Pestell, một thành viên ủy ban đánh giá xuất khẩu và chuyên gia khảo cổ tại Bảo tàng Norwich Castle, mô tả bức tượng "thực sự đáng chú ý, cả về niên đại và nghệ thuật chạm khắc vô cùng khéo léo".

Nghệ thuật thời Trung cổ ở châu Âu phát triển từ di sản nghệ thuật của Đế chế La Mã và các truyền thống biểu tượng của nhà thờ Thiên Chúa giáo sơ khai. Nghệ thuật này là sự trộn lẫn và giao thoa với nền văn hóa nghệ thuật mạnh mẽ của Bắc Âu để tạo ra một di sản nghệ thuật đáng chú ý.

Đáng chú ý, điêu khắc thời Trung cổ ở Anh là một phần quan trọng của di sản nghệ thuật và văn hóa của quốc gia này. Trong thời kỳ này, điêu khắc Anh phát triển từ thế kỷ 11 đến thế kỷ 16, bao gồm cả thời kỳ Roman và Gothic.

Trước đây, điêu khắc thời Trung cổ ở Anh thường được thực hiện trên các công trình kiến trúc như nhà thờ và tòa lâu đài. Các tác phẩm điêu khắc thường được chạm khắc trên đá, gỗ và kim loại, thể hiện các hình tượng tôn giáo, nhân vật lịch sử và các yếu tố trang trí phong cách thời kỳ đó.

Trong thời kỳ Roman, điêu khắc Anh thường có những hình tượng cồng kềnh, đơn giản và cứng nhắc, thể hiện sự mạnh mẽ và uy nghiêm tôn giáo. Các tác phẩm điêu khắc thời kỳ này thường được tìm thấy trên cửa vào nhà thờ và trên cột trụ.

Sau đó, trong thời kỳ Gothic, điêu khắc Anh trở nên phong phú và tinh tế hơn. Các tác phẩm điêu khắc thời này thường có các chi tiết tinh vi, các tác phẩm nữ thần và các tác phẩm nghệ thuật dâng hiến. Những tác phẩm điêu khắc này có thể được tìm thấy trên những công trình kiến trúc nổi tiếng như Nhà thờ Westminster và Nhà thờ York.

Điêu khắc thời Trung cổ ở Anh không chỉ là một biểu hiện nghệ thuật mà còn phản ánh cuộc sống, tín ngưỡng và lịch sử của người Anh trong quá khứ. Đến ngày nay, những tác phẩm điêu khắc này vẫn là một phần quan trọng của di sản văn hóa và thu hút sự quan tâm của du khách và nhà nghiên cứu nghệ thuật.

Thành Quách (TTXVN)