Tuyển dụng nhà giáo phần thực hành sư phạm dự kiến ra sao?
Luật Nhà giáo 2025 quy định phương thức tuyển dụng thông qua thi tuyển hoặc xét tuyển, trong đó phải có thực hành sư phạm.
Luật Nhà giáo số 73/2025/QH15, được Quốc hội thông qua vào ngày 16/6/2025, là văn bản pháp lý nền tảng điều chỉnh toàn diện quyền và nghĩa vụ của nhà giáo, cũng như cơ chế quản lý, tuyển dụng, đãi ngộ. Luật này chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.
Một trong những điểm mới rất đáng chú ý trong Luật Nhà giáo là quy định về tuyển dụng nhà giáo:
Theo Điều 14 Luật Nhà giáo 2025 quy định về tuyển dụng nhà giáo như sau:
Nội dung và phương thức tuyển dụng nhà giáo được quy định như sau:
Nội dung tuyển dụng căn cứ vào chuẩn nghề nghiệp nhà giáo;
Phương thức tuyển dụng thông qua thi tuyển hoặc xét tuyển, trong đó phải có thực hành sư phạm.
Ảnh minh họa
Dự kiến phần thực hành sư phạm trong tuyển dụng giáo viên ra sao?
Dự thảo thi hành Luật Nhà giáo, tại Điều 21. Nội dung, phương thức thi tuyển nhà giáo
Thi tuyển nhà giáo được thực hiện theo 02 vòng thi như sau:
1. Vòng 1: Thi kiểm tra kiến thức chung bằng hình thức trắc nghiệm trên máy vi tính. Nội dung thi gồm 02 phần, cụ thể như sau:
a) Phần I: Kiến thức chung, 60 câu hỏi hiểu biết về pháp luật nhà giáo, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật về ngành Giáo dục, về vị trí việc làm dự tuyển. Thời gian thi 60 phút.
b) Phần II: Ngoại ngữ, 30 câu hỏi theo yêu cầu của vị trí việc làm bằng một trong năm thứ tiếng Anh, Nga, Pháp, Đức, Trung Quốc hoặc lựa chọn 01 ngoại ngữ khác theo yêu cầu của vị trí việc làm, hoặc tiếng dân tộc thiểu số đối với việc tuyển dụng nhà giáo vào làm việc ở vị trí việc làm yêu cầu tiếng dân tộc thiểu số. Thời gian thi 30 phút.
Đối với vị trí việc làm không yêu cầu ngoại ngữ thì không phải tổ chức thi Phần II…
2. Vòng 2: Đánh giá năng lực ứng viên nhà giáo thông qua thực hành sư phạm.
a) Nội dung: Kiểm tra kiến thức, kỹ năng thực hành sư phạm của người dự tuyển theo yêu cầu của vị trí việc làm.
b) Hình thức: Đánh giá trực tiếp bằng thực hành giảng dạy; phỏng vấn; xử lý tình huống sư phạm hoặc kết hợp các hình thức nêu trên. Đánh giá gián tiếp bằng thi viết. Có thể lựa chọn kết hợp giữa đánh giá trực tiếp và đánh giá gián tiếp.
c) Hội đồng thi quyết định lựa chọn hình thức thi vòng 2; hướng dẫn nội dung, giới hạn phạm vi kiến thức thực hành đảm bảo công khai, bình đẳng, minh bạch.
d) Thang điểm của vòng 2 được tính theo thang điểm 100.
Còn tại Điều 23. Nội dung, phương thức xét tuyển nhà giáo
Xét tuyển nhà giáo được thực hiện theo 02 vòng như sau:
1. Vòng 1: Kiểm tra điều kiện dự tuyển tại Phiếu đăng ký dự tuyển theo yêu cầu của vị trí việc làm cần tuyển, nếu đáp ứng đủ thì người dự tuyển được tham dự vòng 2.
Trường hợp vị trí việc làm yêu cầu trình độ ngoại ngữ trong tiêu chuẩn trình độ đào tạo, bồi dưỡng và theo bản mô tả công việc và khung năng lực vị trí việc làm thì cơ quan có thẩm quyền tuyển dụng phải thông báo cụ thể yêu cầu về văn bằng, chứng chỉ ngoại ngữ. Nếu có một trong các văn bằng, chứng chỉ quy định tại khoản 3 Điều 21 Nghị định này thì được sử dụng thay thế. Nếu không có văn bằng, chứng chỉ ngoại ngữ phù hợp thì Hội đồng xét tuyển tổ chức sát hạch để đánh giá năng lực ngoại ngữ theo yêu cầu của vị trí tuyển dụng.
Hội đồng tuyển dụng kiểm tra việc đáp ứng yêu cầu về ngoại ngữ theo thông tin người dự tuyển kê khai tại Phiếu đăng ký dự tuyển. Sau khi trúng tuyển, người trúng tuyển nộp bản sao văn bằng, chứng chỉ ngoại ngữ theo quy định.
2. Vòng 2 được thực hiện theo quy định của vòng 2 hình thức thi tuyển nhà giáo.
Như vậy, cả 2 phương thức thi tuyển hoặc xét tuyển về hình thức tuyển dụng bằng thực hành sư phạm đều thực hiện bằng hình thức: Đánh giá trực tiếp bằng thực hành giảng dạy; phỏng vấn; xử lý tình huống sư phạm hoặc kết hợp các hình thức nêu trên. Đánh giá gián tiếp bằng thi viết. Có thể lựa chọn kết hợp giữa đánh giá trực tiếp và đánh giá gián tiếp.
Đôi điều góp ý về phần thực hành sư phạm trong tuyển dụng giáo viên
Việc tuyển dụng giáo viên bắt buộc có phần thực hành sư phạm là nội dung mới trong Luật Nhà giáo nhằm khắc phục những bất cập của tuyển dụng hiện hành, tuyển dụng được người phù hợp, có năng lực sư phạm, có khả năng đứng lớp truyền tải đến học sinh, nội dung này được đồng thuận cao.
Tuy vậy, người viết cho rằng dự thảo Nghị định thi hành Luật Nhà giáo ghi các hình thức tuyển dụng còn chung chung, thực hành sư phạm là phải liên quan đến thực hành gắn với giảng dạy, có đối tượng trình bày (người dự tuyển) và đối tượng tiếp nhận (học sinh hoặc giả định học sinh).
Nên các hình thức thực hành giảng dạy, kỹ năng sư phạm, xử lý tình huống sư phạm,…nên được ưu tiên, hạn chế quy định có thể dùng phần thi viết để thi/xét tuyển, vì giữa văn nói và văn viết rất khác nhau.
Người viết xin được có đề xuất một số phương án để việc dùng phương thức tuyển dụng giáo viên bằng thực hành sư phạm đạt hiệu quả cao như sau:
Phương án 1: Dạy minh họa trên lớp học sinh thật
Có thể cho ứng viên 1 tuần để chuẩn bị sau đó dạy thực tế tại lớp có học sinh thật, phần thực hành giảng dạy này có thể thời gian khoảng 30 phút đến 45 phút
Không có cách tuyển dụng giáo viên nào tốt hơn phương án giáo sinh được dạy trực tiếp trên lớp, điều này thể hiện khả năng làm chủ kiến thức chuyên môn, kỹ năng ứng biến khi học sinh đặt câu hỏi khó, và cách sử dụng các công cụ công nghệ hỗ trợ giảng dạy…
Sinh viên sư phạm cũng trải qua nhiều vòng thực tập, dạy thử tại đơn vị nên việc thực hành 1 tiết dạy sư phạm là không có gì phức tạp, nếu khả năng đứng lớp, xử lý tình huống hạn chế sẽ khó có thể giảng dạy và giáo dục lâu dài.
Phương án 2: Xử lý tình huống sư phạm giả định và xử lý xung đột
Một giáo viên giỏi không chỉ dạy hay mà còn phải quản lý lớp tốt. Phần này tập trung vào trí tuệ cảm xúc.
Cách thực hiện: Ban giám khảo (đóng vai phụ huynh hoặc học sinh) đưa ra các tình huống thực tế: Học sinh bị bắt nạt, phụ huynh phản ứng gay gắt về điểm số, hoặc học sinh mất tập trung trong giờ hoặc học sinh cá biệt hoặc học sinh giỏi xuất sắc hỏi các câu hỏi khó,…yêu cầu giáo viên có xử lý tình huống.
Việc xử lý tình huống tốt vừa thể hiện khả năng trình bày, giảng dạy và sự điềm tĩnh, khả năng thấu cảm, tư duy giải quyết vấn đề dựa trên đạo đức nhà giáo và quy định pháp luật.
Phương án 3: Trình bày kế hoạch dạy học hoặc giáo dục
Phù hợp để tìm kiếm những giáo viên có tư duy đổi mới, đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới.
Người dự thi sẽ được hướng dẫn chọn 1 bài, chủ đề để soạn và trình bày phương án với ban giám khảo hoặc học sinh giả định hoặc học sinh thật để nêu về kế hoạch thực hiện bài dạy, chủ đề tích hợp liên môn, trải nghiệm,…trong khoảng thời gian 15 phút. Sau đó người dự có thể hỏi về những nội dung liên quan.
Cách thực hiện này đánh giá tư duy liên môn, khả năng kết nối bài học với thực tiễn cuộc sống và kỹ năng trình bày và biết cách vận dụng công nghệ số vào xây dựng bài học, khả năng trình bày trước tập thể để đánh giá.
