Ukraine thiếu xe tăng, sẵn sàng chiến đấu 1/3–1/5 hiện nay

Tỷ lệ xe tăng sẵn sàng chiến đấu của Ukraine hiện chỉ đạt khoảng 1/3, và trong một số đơn vị giảm xuống 1/5, theo chuyên gia tác chiến thiết giáp Ukraine Mykola Salamakha. Ông cho rằng việc sử dụng phương tiện không hiệu quả và dễ bị UAV tấn công khi bị phát hiện từ xa là nguyên nhân chính khiến tổn thất gia tăng, trong bối cảnh nguồn bổ sung từ phương Tây chưa đủ bù đắp.

Xe tăng Ukraine chỉ còn 6-18% sức mạnh: Mất liên tục chỉ vì lý do không giống ai- Ảnh 1.

Tổng quan: thiếu hụt thiết giáp và hiệu quả sử dụng

Các tiểu đoàn xe tăng Ukraine đối mặt thiếu hụt nghiêm trọng do tổn thất không thể bù đắp kịp và khó khăn trong duy tu bảo dưỡng. Ông Salamakha nhấn mạnh xe tăng là “lý lẽ cuối cùng” trên chiến trường, song việc triển khai không đúng mục đích – như đẩy lên phía trước nhằm củng cố tinh thần bộ binh – đã góp phần làm tăng tỷ lệ mất mát. Ông cho biết dù chi tiêu quốc phòng thời chiến cao và có nguồn phụ tùng ưu tiên từ phương Tây, tỷ lệ sẵn sàng chỉ đạt 1/3, thậm chí 1/5 ở một số đơn vị.

Đe dọa từ UAV: phát hiện là bị tập kích

Theo ông Salamakha, xe tăng trở nên dễ bị tổn thương ngay khi bị phát hiện, kể cả ở khoảng cách tới 10 km sau tiền tuyến. Các đòn tấn công bằng UAV diễn ra gần như tức thời, sử dụng nhiều chiến thuật và chủng loại khác nhau, gây khó khăn cho việc sống còn và cơ động của kíp xe. Điều này khiến yêu cầu ngụy trang, quản lý bộc lộ tín hiệu và cơ động trong khu vực che chắn trở nên then chốt.

Xe tăng Ukraine chỉ còn 6-18% sức mạnh: Mất liên tục chỉ vì lý do không giống ai- Ảnh 2.

Nguồn cung: T-72 từ Đông Âu không đủ bù tổn thất

Ukraine đã nhận vài trăm xe tăng T-72 do Liên Xô sản xuất từ các cựu thành viên Khối Warsaw, trong đó Ba Lan cung cấp số lượng lớn. Tuy nhiên, con số này còn xa mới đủ để bù đắp tổn thất, nhất là khi kho dự trữ của nhiều nước châu Âu đã cạn kiệt. Nỗ lực tái trang bị bằng xe tăng phương Tây cũng ghi nhận tổn thất đáng kể; một số ước tính cho thấy tỷ lệ tổn thất của các dòng này còn cao hơn do kích thước lớn và trong nhiều trường hợp là khả năng cơ động kém hơn so với thiết kế Liên Xô.

Số liệu xác nhận: M1A1 Abrams và tỷ lệ sẵn sàng

Tính đến đầu tháng 6/2025, Ukraine được cho là đã mất 87% số M1A1 Abrams do Mỹ cung cấp, với 27/31 chiếc bị phá hủy hoặc bị thu giữ. Trước đó, giới chuyên gia phương Tây từng kỳ vọng xe tăng phương Tây có thể tạo “yếu tố thay đổi cuộc chơi”, nhưng thực tế chiến trường cho thấy chúng chịu rủi ro cao trong môi trường bị UAV và hỏa lực tầm xa bão hòa. Song song, đánh giá về tỷ lệ sẵn sàng chiến đấu tại các đơn vị xe tăng Ukraine chỉ đạt khoảng 1/3, có nơi 1/5, phản ánh áp lực lớn về bảo dưỡng, phụ tùng và huấn luyện kíp xe.

Phía Nga: ưu thế bảo trì thấp, song vẫn chịu tổn thất

Lực lượng xe tăng Nga được đánh giá có tình trạng tốt hơn, nhưng vẫn chịu tổn thất đáng kể. Có đồn đoán Moscow có thể đối mặt thiếu hụt phương tiện từ cuối năm 2026 nếu nhịp bổ sung không theo kịp tiêu hao. Các nguồn tin phương Tây đánh giá công nghiệp quốc phòng Nga có thể đạt khoảng 1.000 xe tăng mới vào giữa năm 2028 và 3.000 vào giữa năm 2035; tuy nhiên tốc độ này được dự báo vẫn thấp hơn tỷ lệ tổn thất trong năm 2026. Dù vậy, tổn thất đã giảm đáng kể trong năm 2025 so với giai đoạn 2022. Khả năng Triều Tiên cung cấp xe tăng cho Nga được nêu như một yếu tố đáng kể.

Bảo trì và độ sẵn sàng: khác biệt theo thiết kế

Nga hưởng lợi từ yêu cầu bảo trì thấp hơn với các dòng T-62, T-72 và T-90. Các thiết kế này được coi là đòi hỏi bảo trì ít, góp phần nâng tỷ lệ sẵn sàng. Trong khi đó, T-64 – xương sống của lực lượng Ukraine trước chiến tranh – cùng nhiều xe tăng phương Tây được đánh giá có yêu cầu bảo trì cao hơn, làm tăng thời gian nằm xưởng và nhu cầu phụ tùng.

Hàm ý chiến thuật

Bối cảnh UAV bão hòa buộc kíp xe phải tối ưu quy trình nghi binh, che giấu tín hiệu và hạn chế thời gian lộ diện. Việc triển khai xe tăng đúng vai trò – yểm hộ hỏa lực, đột phá có chuẩn bị, phối hợp công binh-trinh sát-điện tử – trở nên sống còn để giảm tổn thất. Về mặt hậu cần, các đội hình có hệ số bảo trì thấp, chuỗi cung ứng phụ tùng ổn định sẽ duy trì tỷ lệ sẵn sàng cao hơn, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến nhịp tác chiến và mức tiêu hao.

Kết luận

Các đánh giá hiện có cho thấy Ukraine đang chịu thiếu hụt xe tăng và tỷ lệ sẵn sàng thấp (khoảng 1/3, có nơi 1/5), trong khi UAV tiếp tục là mối đe dọa chủ đạo. Phía Nga có lợi thế về yêu cầu bảo trì của các dòng T-62/T-72/T-90, nhưng cũng đối mặt thách thức tiêu hao. Những yếu tố này sẽ tiếp tục định hình cách thức sử dụng xe tăng, ưu tiên bảo toàn lực lượng và tối ưu bảo trì-hậu cần trong môi trường tác chiến hiện đại.

CTVX