Ứng dụng AI trong hoạt động báo chí: Cần đặt trên nền tảng bản lĩnh, đạo đức nghề nghiệp

Yêu cầu "chuyển mình" của người làm báo

Chia sẻ với phóng viên, ông Nguyễn Nam Hải, Phó giám đốc Đài Phát thanh-Truyền hình tỉnh Thái Nguyên, Phó chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh Thái Nguyên nhận định: “AI đang có những tác động trực tiếp và mạnh mẽ đến nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có báo chí. Đây là một xu thế tất yếu, không thể cưỡng lại”.

Cán bộ, phóng viên Báo Quân đội nhân dân tham gia lớp học trực tuyến “Ứng dụng trí tuệ nhân tạo cho nhà báo" do Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí, Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp tổ chức. Ảnh: TRỌNG HẢI

Theo ông Nguyễn Nam Hải, trong môi trường báo chí hiện đại, việc mỗi phóng viên, biên tập viên trang bị cho mình kiến thức và kỹ năng sử dụng AI không chỉ là yêu cầu cấp thiết mà còn là điều kiện tiên quyết để không bị tụt hậu. Không chỉ dừng lại ở việc theo kịp công nghệ, người làm báo hôm nay cần phải đi trước một bước, chủ động cập nhật, học hỏi và biết khai thác AI như một công cụ chiến lược trong quá trình tác nghiệp. Đặc biệt, trong một môi trường truyền thông mà thông tin liên tục được cập nhật theo thời gian thực, tốc độ sản xuất nội dung trở thành một lợi thế cạnh tranh quan trọng, AI hoàn toàn có thể hỗ trợ hiệu quả trong khâu xử lý dữ liệu, phân tích xu hướng, gợi ý đề tài và thậm chí tự động hóa một phần quy trình viết tin. Các công cụ như ChatGPT, Gemini hay NotebookLM đều có thể hỗ trợ người làm báo trong việc tổng hợp dữ liệu, định hướng, gợi ý đề tài, trong khi các phần mềm như Google Veo 3 hay RunwayML có thể hỗ trợ biên tập hình ảnh, dựng video... giúp tiết kiệm đáng kể thời gian và nhân lực.

Hiện nay, tại Đài Phát thanh-Truyền hình tỉnh Thái Nguyên, AI đã được tích hợp trong một số khâu như: Kiểm duyệt nội dung, bảo mật hệ thống, phân tích hành vi người dùng và xu hướng tiếp cận. Đây là những bước đi khởi đầu nhưng có ý nghĩa quan trọng, giúp đơn vị tối ưu hóa quy trình sản xuất và nâng cao hiệu quả quản lý, đồng thời giúp phóng viên, biên tập viên tập trung nhiều hơn vào việc sáng tạo và khai thác những nội dung chất lượng.

Công cụ đắc lực nhưng không thể thay thế con người

Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng mà AI đem lại, ông Nguyễn Nam Hải cũng nhấn mạnh: “AI chỉ là công cụ hỗ trợ. Cái gốc vẫn là con người, là bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp và khả năng bám sát thực tiễn cuộc sống”. Trong thực tế, AI hiện đại hoàn toàn có thể tạo ra các văn bản trôi chảy, logic, thậm chí tạo nên cả hình ảnh và video sống động như thật. Song, điều mà AI có lẽ sẽ không bao giờ có chính là những trải nghiệm xã hội, cảm xúc con người, trực giác nghề nghiệp và góc nhìn cá nhân của người làm báo. Đó là điều mà chỉ khi người làm báo dám dấn thân vào thực tiễn, quan sát đời sống và trò chuyện với con người mới có thể cảm nhận được. Do đó, nhà báo phải giữ vững vai trò chủ động, sử dụng AI như một phương tiện, không phải thay thế bản thân mà để tăng cường năng lực tác nghiệp.

Ông Nguyễn Nam Hải khẳng định: “Điều cốt lõi mà chúng tôi luôn nhấn mạnh đối với đội ngũ phóng viên, biên tập viên, đó là việc rèn luyện liên tục bản lĩnh chính trị và đạo đức nghề nghiệp. Đây là yếu tố quyết định để người làm báo tận dụng, làm chủ được công nghệ mà không bị lệ thuộc vào nó".

Có thể nói, AI đang mở ra một kỷ nguyên mới cho ngành báo chí, tuy nhiên, không có công nghệ nào tự làm nên giá trị nội dung nếu thiếu bàn tay, khối óc và trái tim của con người. Trong thời đại mà thông tin có thể được tạo ra chỉ bằng một cú nhấp chuột thì chính bản lĩnh, tư duy phản biện và đạo đức nghề nghiệp mới là những “tấm lá chắn” giúp người làm báo giữ vững được vai trò và uy tín của mình để không chỉ tồn tại mà còn phát triển mạnh mẽ hơn trong thời kỳ kỷ nguyên số.

VÂN HÀ