Ứng phó với nắng nóng song song với mưa bão tháng 6

Cảnh giác cao độ với lũ quét, trượt lở đất do mưa lớn

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia vừa phát đi cảnh báo mưa lũ ở Bắc Bộ. Theo đó, trong 24 giờ qua, do ảnh hưởng của mưa lớn ở khu vực Bắc Bộ, trên thượng nguồn sông Lô (Hà Giang), sông Gâm (Cao Bằng) và một số sông nhỏ thuộc Sơn La, Bắc Giang xuất hiện 01 đợt lũ. Mực nước cao nhất trên các sông ở mức báo động 1 đến báo động 2; riêng sông Lô tại Hà Giang, sông Gâm tại Bảo Lạc vượt mức báo động 3.

Mực nước các hồ Lai Châu, hồ Hòa Bình, hồ Tuyên Quang hiện đều cao hơn so với cùng kỳ cần đặc biệt chú ý theo dõi các bản tin dự báo, cảnh báo lũ. Trong 6-12 giờ tới, lũ trên sông Lô tại Hà Giang có khả năng đạt đỉnh trên BĐ3 khoảng 0,8m, sau giảm; Lũ trên sông Gâm tại Bảo Lạc, Cao Bằng dao động trên báo động 2.

Trong 12-24h tiếp theo, các trạm hạ lưu sông Lô lên dần, Mực nước tại trạm Bắc Quang, Vĩnh Tuy dao động ở mức báo động 1 - báo động 2, trạm Tuyên Quang còn dưới báo động 1.

Trận mưa lũ lịch sử ở Hà Giang gây ngập úng nhiều khu vực.

Về diễn biến mưa, trong ngày và đêm 10/6, ở khu vực Bắc Bộ có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có mưa to với lượng mưa 15-30mm, có nơi trên 70mm; riêng khu vực Đông Bắc 20-50mm, có nơi trên 100mm. Ngoài ra, chiều tối và tối ngày 10/6, ở khu vực Bắc Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có mưa to với lượng mưa 15-30mm, có nơi trên 70mm.

Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh. Mưa lớn cục bộ có khả năng gây ra lũ quét trên các sông, suối nhỏ, sạt lở đất trên sườn dốc và tình trạng ngập úng tại các vùng trũng, thấp. Đề phòng mưa với cường suất lớn trong một thời gian ngắn gây ngập úng tại các khu đô thị.

TS Nguyễn Ngọc Huy, chuyên gia về biến đổi khí hậu và cảnh báo thiên tai lưu ý, Mưa ở miền núi phía Bắc sẽ tiếp tục duy trì đến hết ngày 11/6. Dù lượng mưa sẽ nhỏ hơn ngày hôm nay nhưng nguy cơ sạt lở đất và lũ quét vẫn cao do mấy hôm nay mưa nhiều và đất đá ở các taluy ngậm no nước rồi. Một trận mưa lớn cục bộ có thể kích hoạt trượt lở và lũ quét.

Hôm nay (10/6), do tuyến đường xuống Sông Nho Quế, vào 3 xã biên giới Thượng Phùng, Xín Cái, Sơn Vĩ đã và đang bị sạt lở nghiêm trọng, rất nguy hiểm; Công an huyện Mèo Vạc, Hà Giang khuyến cáo người dân, các chủ phương tiện không di chuyển qua đoạn tuyến này (đặc biệt là ban đêm); đồng thời cần phải theo dõi, quan sát và chấp hành hiệu lệnh của người điều khiển giao thông.

"Rất khó phát hiện nguy cơ trượt lở nhưng nếu thấy trời mưa rất lớn thì không nên tiếp tục di chuyển. Không đi qua các ngầm tràn khi thấy có nước chảy qua ngầm", TS Huy khuyến cáo.

Đợt nắng nóng tuần này không kéo dài

Ông Hoàng Phúc Lâm, Phó giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, mùa bão 2023 trên khu vực Biển Đông chỉ xuất hiện 5 cơn bão và 3 áp thấp nhiệt đới, trong đó 1 áp thấp nhiệt đới đi vào Trung Trung Bộ. Số lượng bão/áp thấp nhiệt đới này ít hơn trung bình nhiều năm.

Tuy nhiên, dù ít bão nhưng tình hình mưa lại diễn biến khó lường, nhiều kỷ lục mưa ngày/tháng được thiết lập. Năm 2023, Việt Nam đã ghi nhận nhiều nơi xảy ra các giá trị lượng mưa lớn lịch sử như tại TP Đà Nẵng hồi tháng 10.

"El Nino suy yếu dần, sau đó chuyển sang trạng thái trung tính với xác suất 80-85%. Từ khoảng tháng 7-9/2024, La Nina sẽ bắt đầu với xác suất từ 60-70% tức là mưa nhiều, bão nhiều, khả năng tập trung vào nửa cuối mùa bão. Ước lượng sẽ có 10 đến 11 cơn bão, trong đó 5 đến 6 cơn bão sẽ đổ bộ đất liền nước ta. Mưa lớn có khả năng xuất hiện nhiều trong các tháng cuối năm tại khu vực Trung Bộ trong các tháng chính của mùa mưa từ tháng 9 - 11/2024 nên các địa phương cần lưu ý" – ông Lâm cho hay.

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, sang ngày 11/6 vùng áp thấp nóng phía Tây có xu hướng phát triển và mở rộng dần vì thế ở các tỉnh miền Bắc trời giảm mưa và nhiệt độ có xu hướng tăng dần, từ ngày 12/6 ở Bắc Bộ có khả năng xảy ra nắng nóng cục bộ và giai đoạn từ 13-15/6 ở Bắc Bộ có khả năng xảy ra nắng nóng trên diện rộng với mức nhiệt cao 35-37 độ, có nơi trên 38 độ.

Từ ngày 16/6 khi rãnh áp thấp dịch chuyển xuống Bắc Bộ, mưa rào và dông sẽ quay trở lại, lúc đó nắng nóng tại miền Bắc sẽ chấm dứt, trời chuyển mát trở lại. Khu vực đang ở trong giai đoạn đầu mùa hè có xu hướng mát mẻ và mưa nhiều hơn so với trung bình các năm. Từ đầu tháng 5 đến nay, Bắc Bộ mới chỉ hứng chịu duy nhất một đợt nắng nóng nhưng không quá gay gắt (ngày 26-30/5), còn lại là những ngày nhiều mây và mưa dông.

Với khu vực Trung Bộ, trong 2 ngày đầu tuần nắng nóng có xu hướng giảm dần, chủ yếu tập trung ở khu vực Trung Trung Bộ (vùng từ Quảng Trị trở vào đến Quảng Ngãi) với mức nhiệt cao 35-36 độ; từ ngày 12/6 trở đi các tỉnh khu vực này sẽ xảy ra nắng nóng diện rộng trở lại với mức nhiệt cao nhất trong ngày phổ biến từ 36-39 độ, có nơi trên 39 độ.

Đối với khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ do đang chịu tác động của gió mùa Tây Nam hoạt động với cường độ mạnh nên trong các ngày đầu tuần từ ngày 10-13/6 ở khu vực này có mưa rào và dông trên diện rộng, cục bộ có nơi mưa vừa, mưa to và dông. Từ ngày 14/6 xuất hiện mưa rải rác về chiều tối và đêm, nền nhiệt cao nhất trong ngày ở khu vực Tây Nguyên từ 29-33 độ, khu vực Nam Bộ từ 32-34 độ.

Tô Hội