UOB: Tỷ giá và lãi suất bình thường mới trước mối đe dọa thuế

Thuế quan và những kịch bản kinh tế

Theo Báo cáo, thị trường tài chính đã trải qua một giai đoạn biến động mạnh kể từ đầu tháng 2. Tổng thống Hoa Kỳ Trump ban đầu đe dọa sẽ áp dụng mức thuế thương mại trừng phạt 25% đối với cả Canada và Mexico ngay lập tức (với mức thuế nhập khẩu năng lượng từ Canada được áp dụng ở "mức ưu đãi" là 10%), nhưng sau đó lại đồng ý hoãn thực hiện trong một tháng để chờ đàm phán thêm với cả hai nước. Nếu được thực hiện đầy đủ, cả hai mức thuế đối với Canada và Mexico sẽ gây tác động tiêu cực đáng kể đến nền kinh tế của hai quốc gia này. UOB ước tính, nền kinh tế của cả Canada và Mexico nhiều khả năng sẽ rơi vào suy thoái do ảnh hưởng của các biện pháp thuế quan này.

Đối với Trung Quốc, tại thời điểm triển khai Báo cáo này, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới dường như đã đáp trả bằng các mức thuế trả đũa đối với than, khí tự nhiên hóa lỏng, dầu thô và các hàng hóa khác có nguồn gốc từ Hoa Kỳ. Ngoài ra, Trung Quốc cũng đã công bố lệnh hạn chế xuất khẩu đối với nhiều kim loại hiếm. Điều này diễn ra sau khi Hoa Kỳ ra hiệu rằng họ sẽ tiến hành áp dụng mức thuế toàn diện 10% đối với hàng hóa Trung Quốc vào Hoa Kỳ.

Điều quan trọng cần lưu ý là Canada và Mexico chiếm đến 41% tổng giá trị nhập khẩu của Hoa Kỳ. Trong lĩnh vực năng lượng, hai quốc gia này cung cấp tới 75% lượng dầu thô nhập khẩu vào Hoa Kỳ. Theo ước tính chung, với kịch bản cơ sở, nền kinh tế Hoa Kỳ có thể chịu tác động giảm 1% GDP cùng với mức tăng 0,5% trong lạm phát.

Mặc dù cả Canada và Mexico có thể đã giành được một khoảng thời gian tạm hoãn trong một tháng, nhưng trong phân tích kịch bản của UOB, kịch bản cơ sở (với xác suất 55%) giả định rằng thuế quan có thể sẽ được áp dụng trong suốt cả năm và kéo dài đến nửa đầu năm 2026. Mức thuế nhập khẩu từ cả hai quốc gia này sẽ bị áp mức 25% (dù cũng cần lưu ý rằng vẫn có xác suất không nhỏ rằng thuế quan có thể được hủy bỏ hoặc không áp dụng nếu cả hai nước chấp nhận các yêu cầu của Tổng thống Trump), bao gồm cả mức thuế 25% đối với Trung Quốc.

Dựa trên những giả định này, UOB duy trì kịch bản cơ sở rằng tăng trưởng GDP của Mỹ sẽ chậm lại ở mức 1,8% trong năm 2025, trong khi lạm phát CPI sẽ tăng thêm 0,4 điểm phần trăm lên 2,5%. Đồng thời, tăng trưởng GDP của Trung Quốc dự kiến sẽ giảm xuống còn 4,3%. Tuy nhiên, rủi ro đối với nền kinh tế toàn cầu và thị trường tài chính không dừng lại ở đó. Ngày càng có nguy cơ rõ ràng rằng Tổng thống Hoa Kỳ Trump có thể áp thuế đối với Liên minh châu Âu hoặc một lần nữa gia tăng các mối đe dọa thuế quan đối với các đối tác thương mại quan trọng như Canada, Mexico và Trung Quốc. Trong kịch bản tồi tệ nhất, ông có thể áp dụng mức thuế toàn diện lên tất cả hàng nhập khẩu vào Mỹ.

Điều này được phản ánh trong kịch bản bi quan của UOB (với xác suất 40%), trong đó thuế đối với Mexico và Canada có thể tiếp tục tăng, trong khi Trung Quốc sẽ phải đối mặt với mức thuế cao hơn đáng kể, lên tới 60%. Phần còn lại của thế giới có thể chịu mức thuế phổ quát từ 10% đến 20%. Trong bối cảnh đó, tăng trưởng GDP của Mỹ được ước tính sẽ chậm lại chỉ còn 1%, trong khi lạm phát tăng vọt 1 điểm phần trăm so với kịch bản cơ sở, lên 3,1%. Đồng thời, tăng trưởng GDP của Trung Quốc có khả năng tiếp tục suy giảm, chỉ còn 3,5% trong năm 2025.

Trong thời gian tới, UOB nhận định, các thị trường tài chính và nhà đầu tư toàn cầu sẽ phải thích nghi với nguy cơ thuế quan liên tục và những cuộc đàm phán căng thẳng đến phút chót trong những tháng sắp tới. Sự bất định này, cùng với những biến động mạnh trong ngày, có thể trở thành trạng thái bình thường mới. Điều này đặt ra câu hỏi liệu thị trường tài chính đã phản ánh đầy đủ rủi ro thuế quan đang diễn ra thông qua một “Mức phí bảo hiểm rủi ro thuế quan” hay chưa?

Hệ quả tức thì của mức “Mức phí bảo hiểm rủi ro thuế quan” ngày càng tăng này là sự gia tăng kỳ vọng lạm phát tại Mỹ. Do đó, thị trường hợp đồng tương lai lãi suất Fed (Fed Fund Futures) đã bắt đầu điều chỉnh giảm kỳ vọng về các đợt cắt giảm lãi suất trong thời gian tới, trong khi nhiều quan chức Cục Dự trữ Liên bang (Fed) hiện đang nhấn mạnh quan điểm thận trọng “chờ đợi và theo dõi” ở thời điểm hiện tại.

Như vậy, đồng USD là bên hưởng lợi lớn nhất từ “Mức phí bảo hiểm rủi ro thuế quan” này cùng với sự gia tăng kỳ vọng lạm phát tại Mỹ. Đặc biệt, kỳ vọng lạm phát 2 năm của Mỹ đã tăng gấp đôi, từ 1,5% vào tháng 11 năm ngoái lên khoảng 3,0% ở thời điểm hiện tại. Nhìn chung, Chỉ số USD (DXY) đã tăng khoảng 9% so với mức thấp 100 trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ tháng 11 năm ngoái, lên khoảng 109 hiện tại. Trong kịch bản cơ sở của UOB, DXY dự kiến sẽ tiếp tục tăng lên 112,6 vào quý III/2025, đi kèm với việc EUR/USD giảm xuống dưới mức ngang giá và USD/CNY tăng lên 7,65.

Trong kịch bản bi quan, rủi ro là DXY có thể vọt lên 115 và USD/CNY có thể tăng lên 8,0. Sẽ không phải là một quyết định khôn ngoan nếu chống lại xu hướng mạnh lên của đồng USD, ít nhất là cho đến cuối năm nay, khi có thể đánh giá rõ hơn phạm vi và tác động của các biện pháp thuế quan đối với nền kinh tế Mỹ.

USD mạnh lên cùng với sự leo thang về thuế quan

Đồng USD đã giảm lần đầu tiên sau bốn tháng vào tháng 1 khi Tổng thống Trump không ngay lập tức áp thuế sau khi nhậm chức vào ngày 20/1. Trước đó, thị trường đã đẩy mạnh mua vào USD với kỳ vọng ông sẽ thực hiện các biện pháp thuế quan ngay từ ngày đầu tiên đối với các đối tác thương mại quan trọng như Canada, Mexico và Trung Quốc. Do đó, khi không có động thái tức thì, một số nhà đầu tư đã chốt lời, khiến Chỉ số USD (DXY) - vốn đã đạt mức cao nhất trong hai năm vào đầu tháng 1 - điều chỉnh nhẹ.

Tuy nhiên, sự bình ổn ngắn ngủi trên thị trường tài chính đã nhanh chóng bị phá vỡ khi Tổng thống Trump ký phê duyệt đợt thuế quan đầu tiên trong nhiệm kỳ mới vào ngày 1/2, áp dụng với Mexico, Canada và Trung Quốc, trước khi đồng ý hoãn thuế đối với Mexico và Canada thêm một tháng.

Tại thời điểm hiện tại, Báo cáo cho biết, có vẻ như các biện pháp thuế bổ sung đối với Trung Quốc sẽ vẫn được triển khai và Trung Quốc cũng đang chuẩn bị đáp trả tương ứng. Câu hỏi đặt ra là: Chúng ta sẽ điều hướng qua cuộc chiến thuế quan đầy biến động này như thế nào? Và liệu đồng USD có tiếp tục tăng sau khi đã ổn định vào tháng 1?

Hầu hết các đồng tiền châu Á đã có một khởi đầu tích cực trong năm 2025, khi các biện pháp thuế quan ngay từ ngày đầu nhậm chức của Tổng thống Trump đối với Trung Quốc - vốn bị lo ngại từ trước - đã không xảy ra.

Theo UOB, ngay cả khi ông Trump công bố mức thuế 10% đối với hàng hóa Trung Quốc vào ngày 1/2, phản ứng ôn hòa của Trung Quốc so với Canada và Mexico cho thấy tuyến đầu của cuộc chiến thương mại mới có thể là với các nước láng giềng của Mỹ, một điểm khác biệt quan trọng so với cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung năm 2018. Điều này đặt ra câu hỏi, liệu tác động lan tỏa đối với CNY và các đồng tiền châu Á có giảm đi không? Hay vẫn còn khả năng leo thang thuế quan đối với Trung Quốc?

Chuẩn bị cho đợt suy yếu tiếp theo

Mặc dù Tổng thống Trump mới chỉ áp mức thuế khiêm tốn 10% lên hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, nhưng Báo cáo cho rằng rủi ro gia tăng thuế quan trong tương lai vẫn rất cao. Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) đã công bố vào ngày 24/1 rằng, đang xem xét lại Thỏa thuận Kinh tế và Thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc để đánh giá liệu Trung Quốc có tuân thủ các cam kết trong thỏa thuận hay không. Đây có thể là bước đệm để đưa ra khuyến nghị về thuế đối với Tổng thống.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent được cho là đang thúc đẩy việc áp mức thuế nhập khẩu phổ quát, khởi điểm 2,5% và tăng dần theo thời gian trong khi ứng viên Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick cũng là một người ủng hộ mạnh mẽ việc tăng thuế nhập khẩu. Đặc biệt, ngày càng có lo ngại rằng Mỹ có thể thu hồi quy chế "tối huệ quốc" (MFN) của Trung Quốc.

Dù vậy, phản ứng của Trung Quốc cho đến nay vẫn khá kiềm chế và việc Tổng thống Trump triển khai một cuộc chiến thuế quan kéo dài trên nhiều mặt trận có thể khiến tác động lan tỏa ngay lập tức lên CNY và các đồng tiền châu Á trở nên nhẹ nhàng hơn. Mặc dù UOB dự báo sẽ có thêm các đợt thuế quan mới đối với Trung Quốc sau khi cuộc điều tra của Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) hoàn tất, kịch bản bi quan với mức thuế 60% có khả năng chưa xảy ra ở thời điểm này.

“Do đó, chúng tôi vẫn giữ nguyên dự báo tăng trưởng GDP Trung Quốc ở mức 4,3% cho năm 2025, với giả định thuế nhập khẩu vào Mỹ tăng từ 10% lên 25% theo kịch bản cơ sở. Ngoài ra, một gói kích thích kinh tế đáng kể từ Trung Quốc trong năm nay cũng có thể giúp giảm bớt tác động suy giảm và hạn chế mức độ điều chỉnh của CNY”, các chuyên gia của UOB nhận định.

Hiện tại, UOB duy trì dự báo USD/CNY trong quý I/2025 là 7,40; quý II/2025 là 7,55; quý III/2025 là 7,65; quý IV/2025 là 7,50. Những dự báo này dựa trên kịch bản cơ sở rằng thuế đối với hàng nhập khẩu Trung Quốc vào Mỹ sẽ tăng lên 25%. Tuy nhiên, nếu mức thuế bị đẩy lên 60%, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) sẽ gặp khó khăn trong việc kiểm soát đà suy yếu của CNY. Theo đó, UOB duy trì quan điểm rằng USD/CNY có thể vượt mốc tâm lý 8,0, mức chưa từng thấy kể từ năm 2006.

Triển vọng USD/VND trước những bất định

VND đã có một khoảng thời gian tạm lắng trong tháng 1 khi Tổng thống Trump không áp dụng thuế ngay từ ngày đầu tiên đối với Trung Quốc. Điều này đã khiến USD/VND rút khỏi mức cao kỷ lục gần 25.500, giảm xuống khoảng 25.100 trong suốt tháng 1. Tuy nhiên, sự bình ổn này nhanh chóng bị phá vỡ sau khi Trump công bố thuế đối với Mexico, Canada và Trung Quốc vào đầu tháng 2, khiến USD/VND tăng trở lại lên khoảng 25.300.

Với lập trường thận trọng hơn của Fed về việc cắt giảm lãi suất trong năm 2025, cùng với những bất ổn từ thuế quan và Trung Quốc, USD/VND có khả năng duy trì xu hướng tăng. Theo dự báo mới nhất của UOB, quý I/2025 là 25.600; quý II/2025 là 25.800; quý III/2025 là 26.000; quý IV2025 là 25.800. USD/VND nhiều khả năng sẽ tiếp tục được neo ở mức cao trong bối cảnh rủi ro toàn cầu vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Đáng chú ý là những diễn biến trên thị trường vàng. Kể từ đầu năm, lượng vàng vật chất được giao vào COMEX đã tăng đột biến, cùng với mức tăng mạnh trong kho dự trữ vàng vật chất tại sàn giao dịch này. Đồng thời, mức chênh lệch giá giữa hợp đồng tương lai vàng tháng gần nhất và giá vàng Hiệp hội thị trường vàng thỏi London (LBMA) so với giá giao ngay cũng đang nới rộng.

Các báo cáo trong ngành cũng chỉ ra rằng, lượng vàng vật chất được vận chuyển từ London, châu Âu và nhiều khu vực khác ở châu Á đến New York đang gia tăng. Tổng hợp những yếu tố này, có thể thấy nhu cầu vàng vật chất tại Mỹ đang tăng lên đáng kể trong bối cảnh xung đột thương mại giữa Mỹ và các đối tác lớn ngày càng leo thang.

Các chuyên gia UOB cho rằng, diễn biến này củng cố quan điểm nhu cầu trú ẩn an toàn đối với vàng đang gia tăng, không chỉ từ các ngân hàng trung ương để tăng dự trữ mà còn từ các nhà đầu tư cá nhân trên toàn cầu. Quan trọng hơn, nhu cầu trú ẩn an toàn đối với vàng cũng đang giúp kim loại quý này tránh được áp lực tiêu cực từ đà tăng mạnh của đồng USD. Nhờ đà tăng mạnh từ năm ngoái, giá vàng tiếp tục đi lên trong năm nay, từ mức 2.650 USD/ounce vào đầu tháng 1 lên mức cao kỷ lục mới trên mức 2.820 USD/ounce.

“Những tín hiệu mới nhất về nhu cầu trú ẩn an toàn gia tăng đối với vàng càng củng cố triển vọng tích cực của chúng tôi. Chúng tôi duy trì dự báo giá vàng sẽ đạt 3.000 USD/ounce vào cuối năm 2025”, UOB dự báo.

Nhuệ Mẫn