Ủy ban Pháp luật và Tư pháp thẩm tra 2 dự thảo Nghị quyết, 2 dự án Luật

Toàn cảnh Phiên họp

Tham dự có: các Phó Chủ nhiệm Ủy ban và thành viên Ủy ban Pháp luật và Tư pháp; đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội.

Về phía các bộ ngành có: Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh; Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh; Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam Nguyễn Xuân Hùng; đại diện Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính…

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng chủ trì Phiên họp

Theo chương trình Phiên họp, chiều 23/4, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tiến hành thẩm tra 04 nội dung gồm: (1) dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội; (2) dự thảo Nghị quyết về việc thí điểm Viện kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công; (3) dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; (4) dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch.

Tạo hành lang pháp lý đầy đủ, đồng bộ trong xây dựng, phát triển nhà ở xã hội

Theo Tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội do Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh trình bày, mục đích ban hành Nghị quyết này nhằm đẩy nhanh tiến độ, rút ngắn thời gian đầu tư xây dựng các dự án nhà ở xã hội; tạo hành lang pháp lý đầy đủ, đồng bộ, thống nhất, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong xây dựng, phát triển nhà ở xã hội, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh hiện nay. Tạo cơ chế ưu đãi hơn nữa để thu hút các doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội

Cùng với đó, thúc đẩy sự phát triển nhà ở xã hội đồng thời có tác động kép, giúp người dân có thu nhập thấp có cơ hội tiếp cận với nhà ở phù hợp, gắn với việc hoàn thành mục tiêu thực hiện Đề án: “Đầu tư xây dựng ít nhất 01 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 – 2030”, đồng thời cân đối cung - cầu, điều chỉnh cơ cấu hàng hóa bất động sản, từ đó tác động hạ giá thành phân khúc nhà ở thương mại, giúp thị trường bất động sản phát triển ổn định, lành mạnh hơn.

Dự thảo Nghị quyết gồm 16 Điều. Về phạm vi điều chỉnh, Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội (bao gồm nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân, nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp) trên phạm vi toàn quốc. Đối tượng áp dụng của Nghị quyết là Cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân liên quan đến phát triển, quản lý, sử dụng nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân.

Làm rõ mô hình Quỹ phát triển nhà ở Quốc gia

Qua thảo luận, đa số các đại biểu tán thành với sự cần thiết ban hành Nghị quyết với các lý do nêu trong Tờ trình của Chính phủ. Hồ sơ dự thảo Nghị quyết đã cơ bản bảo đảm yêu cầu theo quy định của Luật Ban hành VBQPPL năm 2025.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Trường Giang phát biểu tại Phiên họp

Các ý kiến cơ bản nhất trí với đề xuất của Chính phủ về việc trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua tại Kỳ họp thứ 9 theo trình tự, thủ tục rút gọn. Bên cạnh đó, có ý kiến cho rằng đây là Nghị quyết thí điểm có nhiều chính sách mới, lớn, phức tạp, tác động sâu rộng đến nguồn lực nhà nước và xã hội, do đó, không nên xây dựng và ban hành Nghị quyết này theo trình tự, thủ tục rút gọn để bổ sung đánh giá kỹ tác động chính sách và có thêm thời gian lấy ý kiến.

Bên cạnh đó, các đại biểu nhận thấy, dự thảo Nghị quyết bổ sung 03 nội dung, chính sách mới so với Kết luận của Bộ Chính trị, do đó đề nghị báo cáo, xin ý kiến chỉ đạo của cấp có thẩm quyền về các nội dung này; nghiên cứu bổ sung cơ chế kiểm tra, giám sát, hậu kiểm, xử lý vi phạm để thực hiện đúng Kết luận của Bộ Chính trị là “Tăng cường cơ chế giám sát, không để xảy ra tham nhũng, tiêu cực, triệt để phòng, chống lãng phí”; đồng thời, đề nghị tiếp tục rà soát, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết đáp ứng yêu cầu đổi mới tư duy xây dựng pháp luật.

Về thành lập Quỹ phát triển nhà ở Quốc gia (Điều 4), các ý kiến tán thành việc thành lập Quỹ phát triển nhà ở Quốc gia; đồng thời đề nghị làm rõ mô hình Quỹ để có cơ sở giao Chính phủ quy định chi tiết; làm rõ các nhiệm vụ chi của Quỹ để bảo đảm nhiệm vụ chi của Quỹ không trùng với nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước, bảo đảm chặt chẽ, tránh sơ hở, thất thoát, lãng phí.

Ngoài ra, các đại biểu cũng góp ý vào một số nội dung của dự thảo Nghị quyết về chấp thuận chủ trương đầu tư, giao chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội (NOXH), nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân không sử dụng vốn đầu tư công; về thủ tục đầu tư xây dựng NOXH; về thuê NOXH của doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, đơn vị sự nghiệp công lập; về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, đầu tư hệ thống hạ tầng kỹ thuật, tạo quỹ đất phát triển NOXH…

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng phát biểu kết luận nội dung thảo luận

Kết luận nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đánh giá cao tinh thần chủ động, khẩn trương, trách nhiệm, tích cực của Cơ quan chủ trì soạn thảo đã giúp Chính phủ hoàn thiện Hồ sơ dự thảo Nghị quyết. Dự thảo Nghị quyết cơ bản bám sát kết luận của cơ quan có thẩm quyền; cơ bản đáp ứng điều kiện theo quy định để trình UBTVQH.

Qua ý kiến của các thành viên Ủy ban, về cơ bản các ý kiến thống nhất nhiều nội dung trong dự thảo Nghị quyết và dự thảo Báo cáo thẩm tra của Ủy ban; khẳng định sự cần thiết trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 9.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát các chính sách quy định trong dự thảo Nghị quyết; các chính sách phải thật sự cần thiết gắn với phái triển nhà ở xã hội, khắc phục những vướng mắc trong thực tiễn hiện nay. Về tổng thể, đề nghị tăng cường các cơ chế kiểm soát, nhất là hậu kiểm để phát hiện và xử lý kịp thời hành vi vi phạm; rà soát kỹ các điều khoản chuyển tiếp, tránh vướng mắc trong quá trình triển khai.Đồng thời đề nghị Bộ Xây dựng đánh giá, cung cấp đầy đủ những thông tin, vướng mắc liên quan đến đấu thầu các dự án nhà ở xã hội.

Bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương

Theo Tờ trình về dự án Nghị quyết của Quốc hội về việc thí điểm Viện kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công, mục đích ban hành Nghị quyết là thực hiện thí điểm Viện kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công khi không có người khởi kiện nhằm bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn hiện nay. Đồng thời đánh giá tính hiệu quả của cơ chế Viện kiểm sát nhân dân khởi kiện để bảo vệ quyền dân sự của chủ thể thuộc nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công trong trường hợp không có người khởi kiện. Trên cơ sở đó, sau khi kết thúc thí điểm sẽ tiến hành tổng kết, đưa ra đề xuất, kiến nghị phù hợp.

Các thành viên Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tham dự Phiên họp

Góp ý về nội dung này, các đại biểu nhận thấy, Hồ sơ dự án Nghị quyết được Cơ quan chủ trì soạn thảo chuẩn bị nghiêm túc, công phu, cơ bản đủ tài liệu theo quy định đối với dự án trình Quốc hội, UBTVQH theo trình tự, thủ tục rút gọn. Quá trình chuẩn bị hồ sơ, cơ quan chủ trì soạn thảo đã bám sát quan điểm chỉ đạo tại Kết luận số 119-KL/TW ngày 20/01/2025 của Bộ Chính trị và yêu cầu đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật. Các quy định của dự thảo Nghị quyết cơ bản được thể hiện ngắn gọn, đúng thẩm quyền của Quốc hội.

Về phạm vi điều chỉnh, các ý kiến cơ bản tán thành với quy định của dự thảo Nghị quyết về cách xác định phạm vi các nhóm đối tượng và lĩnh vực thuộc diện được VKSND thí điểm khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự và lợi ích công. Tuy nhiên, các nhóm đối tượng và lĩnh vực nêu trên được quy định tại nhiều luật khác nhau, do đó, cần tiếp tục rà soát kỹ lưỡng để bảo đảm sự thống nhất trong áp dụng chính sách bảo vệ. Ngoài ra, có ý kiến đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung phạm vi điều chỉnh của dự thảo Nghị quyết một số lợi ích công đã quy định trong một số luật.

Các đại biểu cũng góp ý về các nội dung cụ thể của dự thảo Nghị quyết như: về các trường hợp VKSND khởi kiện; về thẩm quyền khởi kiện; về nhiệm vụ, quyền hạn của VKSND và các biện pháp kiểm tra, xác minh, thu thập thông tin, tài liệu, chứng cứ; về nguyên tắc tiến hành hòa giải; về hiệu lực thi hành của Nghị quyết, thời hạn và phạm vi áp dụng thí điểm…

Cũng tại Phiên họp, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tiến hành thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch; khẳng định sự cần thiết ban hành 02 dự án Luật này. Đồng thời các ý kiến đánh giá cao sự cố gắng, nỗ lực khẩn trương của Chính phủ và Cơ quan chủ trì soạn thảo trong việc chuẩn bị Hồ sơ các dự án Luật; tán thành việc xây dựng dự án theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Trân trọng giới thiệu một số hình ảnh tại Phiên họp:

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng điều hành Phiên họp

Các Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tham dự Phiên họp

Các thành viên Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tham dự Phiên họp

Đại diện lãnh đạo các Bộ, ngành tham dự Phiên họp

Các thành viên Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tham dự Phiên họp

Đại biểu Dương Khắc Mai - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông phát biểu

Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung - Đoàn ĐBQH tỉnh Long An phát biểu

Đại biểu Đặng Bích Ngọc - Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình phát biểu

Bích Ngọc - Phạm Thắng