Vạch trần nhiều hành vi, thủ đoạn sử dụng hóa đơn không hợp pháp

Tổng cục Thuế cho rằng, việc sử dụng hóa đơn không hợp pháp và sử dụng không hợp pháp hóa đơn không chỉ gây thất thu cho ngân sách nhà nước, mà còn gây ra tình trạng thiếu công bằng, ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh lành mạnh. Trong quá trình quản lý thuế, cơ quan thuế đã vạch trần ra nhiều hành vi, thủ đoạn sử dụng hóa đơn không hợp pháp.

Sử dụng bất hợp pháp hóa đơn hành vi tiếp tay cho buôn lậu, trốn thuế

Theo đánh giá của Tổng cục Thuế, thời gian qua, phần lớn người dân và người nộp thuế (NNT) đã tuân thủ tốt việc sử dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT) và pháp luật về thuế. Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng NNT có hành vi gian lận HĐĐT nhằm mục đích trốn thuế và chiếm đoạt tiền hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT), hợp pháp hóa các khoản chi phí để chiếm đoạt tiền ngân sách nhà nước (NSNN).

Tổng cục Thuế cho rằng, việc sử dụng hóa đơn không hợp pháp và sử dụng không hợp pháp hóa đơn không chỉ gây thất thu cho NSNN, mà còn gây ra tình trạng thiếu công bằng, ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh lành mạnh. Trước tình hình đó, các cơ quan chức năng đã triển khai nhiều giải pháp để phát hiện, ngăn chặn và xử lý nhiều trường hợp vi phạm quy định về hóa đơn.

Bị cáo Trương Xuân Đước - ông trùm của đường dây mua bán hóa đơn vừa bị Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh đưa ra xét xử. Ảnh: TL

Tổng cục Thuế cho biết, trong quá trình quản lý thuế, cơ quan thuế đã nhận diện các hình thức, đối tượng bán hóa đơn không hợp pháp, đối tượng mua, sử dụng hóa đơn không hợp pháp, các hình thức mua bán hóa đơn không hợp pháp; đồng thời chỉ rõ những hậu quả của việc mua bán, sử dụng hóa đơn không hợp pháp.

Theo Tổng cục Thuế, các đối tượng bán hóa đơn không hợp pháp thường thành lập một hoặc chuỗi doanh nghiệp (DN), hộ kinh doanh thông qua việc sử dụng giấy chứng minh thư nhân dân/căn cước công dân của một số người thiếu hiểu biết, hám lợi, bị mất cắp hoặc giả mạo, hoạt động trong một chu kỳ ngắn rồi bỏ trốn, mất tích.

Các DN, hộ kinh doanh này thường có cùng một địa chỉ hoặc văn phòng ảo, kinh doanh nhiều ngành hàng nhưng không có cửa hàng, không có kho hàng, không có phương tiện vận chuyển và thường xuyên thay đổi địa điểm nhưng không thay đổi cơ quan quản lý thuế để tránh việc thanh tra, kiểm tra của cơ quan thuế, cơ quan chức năng.

Các đối tượng còn mua lại các DN, hộ kinh doanh hoạt động yếu kém, sắp giải thể, phá sản sau đó thay đổi người đại diện pháp luật với mục đích để bán hóa đơn không hợp pháp.

Thành lập DN, hộ kinh doanh tại các vùng, miền có sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, đánh bắt thủy hải sản, nguyên nhiên vật liệu…, nhằm hợp pháp hóa nguồn gốc hàng ghi trên các hóa đơn không hợp pháp, tránh nghi ngờ, kiểm soát của cơ quan chức năng.

Cùng với việc vạch trần các chiêu trò mua bán, sử dụng hóa đơn không hợp pháp, Tổng cục Thuế cũng chỉ rõ hậu quả của việc mua bán, sử dụng hóa đơn không hợp pháp, sử dụng không hợp pháp hóa đơn. Theo Tổng cục Thuế, hành động trên không phản ánh đúng bản chất của nền kinh tế, mất công bằng trong kinh doanh, thất thu thuế, tiếp tay cho buôn lậu, trốn thuế, chiếm đoạt tiền hoàn thuế GTGT.

Một số DN, hộ kinh doanh thực tế có hóa đơn đầu ra ít hơn hóa đơn đầu vào như bán lẻ, kinh doanh ăn uống, xăng dầu, cơ sở dịch vụ như khách sạn, nhà nghỉ,… và có nhu cầu bán hóa đơn khống theo yêu cầu không hợp pháp của khách hàng.

Còn về đối tượng mua, sử dụng hóa đơn không hợp pháp, thường là các DN, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sử dụng hóa đơn không hợp pháp để kê khai thuế GTGT đầu vào, hoàn thuế GTGT nhằm chiếm đoạt tiền thuế của nhà nước; hợp pháp hóa các khoản chi phí không có hóa đơn, chứng từ, các khoản chi khống làm giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và các loại thuế khác; hợp thức hóa các hàng hóa, dịch vụ không rõ nguồn gốc, xuất xứ, hợp pháp hóa hàng nhập lậu, gian lận thương mại; hàng hóa khai thác trái phép…, hoặc sử dụng cho mục đích khác. Một số đơn vị sử dụng vốn NSNN sử dụng hóa đơn không hợp pháp để hợp thức hóa các khoản chi.

Tổng cục Thuế nhận diện được các hình thức mua bán hóa đơn không hợp pháp thường công khai hoặc lập các hội, nhóm kín trên mạng xã hội để thông tin và giao dịch; trực tiếp giao dịch hoặc thông qua những đối tượng trung gian.

Nhiều giải pháp ngăn chặn hành vi vi phạm về hóa đơn

Thông tin về các biện pháp cơ quan thuế đã triển khai để ngăn chặn hành vi vi phạm pháp luật trong sử dụng hóa đơn, chứng từ, Tổng cục Thuế cho biết, đã đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong quản lý thuế, xác định tổ chức, cá nhân có rủi ro cao trong việc mua bán hóa đơn để xử lý.

Đồng thời, trên cơ sở dữ liệu HĐĐT mua vào, bán ra và các thông tin về NNT đang được lưu trữ tại cơ quan thuế, cơ quan thuế xây dựng các công cụ, ứng dụng phần mềm..., thực hiện phân tích, rà soát, đối chiếu dữ liệu HĐĐT để: Xác định NNT có rủi ro cao trong sử dụng hóa đơn để đưa vào kiểm tra, thanh tra; xác định NNT có sai lệch thông tin dữ liệu giữa hồ sơ khai thuế GTGT và HĐĐT, yêu cầu NNT khai đúng, khai đủ, không trì hoãn thời gian nộp thuế; xác định các DN có rủi ro cao do có giá trị hàng hóa, dịch vụ bán ra so với giá trị hàng hóa tồn kho và giá trị hàng hóa, dịch vụ mua vào vượt ngưỡng an toàn để cảnh báo và kiểm tra, xử lý.

Công an đọc lệnh khởi tố Đặng Quốc Việt (Cà Mau) với vai trò là giám đốc đã điều hành các công ty do mình thành lập để mua bán hàng trăm hóa đơn với trị giá khoảng 130 tỉ đồng. Ảnh: TL

Cùng đó, ngành Thuế tăng cường ứng dụng CNTT, tổng hợp, phân tích dữ liệu lớn về HĐĐT để đánh giá, phân tích, rà soát các DN có dấu hiệu rủi ro cao trong việc mua bán hóa đơn để từ đó có các biện pháp quản lý phù hợp, kịp thời để đấu tranh, phòng chống, ngăn chặn, phát hiện các hành vi mua bán hóa đơn, gian lận HĐĐT của NNT.

Đồng thời, cơ quan thuế công khai danh sách DN không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký trên Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế và cơ quan thuế các cấp để người dân và NNT biết.

Ngoài ra, ngành Thuế cũng đã phối hợp với các cơ quan chức năng để xử lý việc mua bán hóa đơn. Cụ thể, đã phối hợp thường xuyên, chặt chẽ hơn với cơ quan điều tra và các cơ quan chức năng có liên quan (Hải quan, Ngân hàng,...) để truy vết, xử lý NNT mua hóa đơn và xử lý triệt để tình trạng bao che cho những hành vi vi phạm pháp luật trong sử dụng hóa đơn.

Tổng cục Thuế kêu gọi và mong muốn người dân, NNT chấp hành tốt chế độ hóa đơn, chứng từ theo đúng quy định của pháp luật; kịp thời thông tin đến cơ quan thuế và cơ quan chức năng những dấu hiệu mua, bán hóa đơn, chứng từ không hợp pháp để tiến hành rà soát, thanh tra, kiểm tra hoặc điều tra và xử lý nếu có vi phạm.

Tổng cục Thuế cho biết, trong thời gian tới, cơ quan thuế sẽ tiếp tục phối hợp cung cấp danh sách NNT có rủi ro cao về hóa đơn sang cơ quan công an để tiến hành rà soát, điều tra, xử lý nghiêm nếu có vi phạm theo quy định của pháp luật. Tăng cường phối hợp với cơ quan công an trao đổi cung cấp thông tin khi ban hành các thông báo, các quyết định liên quan đến các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật cho cơ quan thuế.

Tăng cường việc phối hợp, chia sẻ thông tin, dữ liệu về DN có dấu hiệu rủi ro cao về thuế và hóa đơn giữa cơ quan thuế các cấp, cơ quan thuế quản lý các địa bàn khác nhau. Cảnh báo NNT chủ động rà soát, kiểm tra hóa đơn đầu vào của DN có dấu hiệu rủi ro cao về thuế và hóa đơn để thực hiện xác định nghĩa vụ thuế đúng quy định.

Cùng với việc tăng cường phối hợp với các cơ quan chức năng để xử lý việc mua bán hóa đơn, ngành Thuế đã và đang tiếp tục hoàn thiện chính sách, quy định chặt chẽ hơn đối với tổ chức, cá nhân đăng ký mới thông tin sử dụng HĐĐT, đối chiếu các thông tin của NNT đăng ký sử dụng HĐĐT với thông tin định danh để xác định các trường hợp cần xác minh địa chỉ kinh doanh trước khi chấp thuận cho NNT sử dụng HĐĐT. Ngoài ra, sẽ bổ sung một số trường hợp xem xét ngừng sử dụng HĐĐT nhằm ngăn chặn kịp thời những NNT có hành vi vi phạm pháp luật về thuế, hành vi mua bán, sử dụng không hợp pháp hóa đơn.

Rà soát các vướng mắc, bất cập trong triển khai thực hiện quy định về hóa đơn điện tử để báo cáo cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung một cách kịp thời, phù hợp với thực tiễn./.

Văn Tuấn