Văn hóa Ninh Bình 'chuyển mình' trong kỷ nguyên số

Lấy đổi mới sáng tạo và dữ liệu số làm trọng tâm

Thực hiện Nghị quyết số 01-NQ/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh và Kế hoạch số 106/KH-UBND của UBND tỉnh Ninh Bình về xây dựng Chính quyền điện tử, chuyển đổi số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình đã chủ động ban hành nhiều kế hoạch, văn bản triển khai các nhiệm vụ trọng tâm về chuyển đổi số trong ngành.

Công tác lãnh đạo, chỉ đạo được triển khai bài bản. Ban Chỉ đạo chuyển đổi số của Sở thường xuyên được kiện toàn. Các phòng, đơn vị trực thuộc tích cực tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng số cho cán bộ, công chức, viên chức. Hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin từng bước được đầu tư nâng cấp, đáp ứng nhu cầu xử lý, chia sẻ dữ liệu trong công việc.

Ninh Bình định hướng chuyển đổi số toàn diện ngành văn hóa

Hiện nay, 100% thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực văn hóa - thể thao đã được công khai trên Cổng thông tin điện tử của tỉnh, hệ thống giải quyết thủ tục hành chính và trang thông tin điện tử của Sở. Hồ sơ được tiếp nhận, xử lý trực tuyến, đảm bảo đúng hạn, góp phần rút ngắn thời gian, nâng cao hiệu quả phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Sở đã đưa vào sử dụng nhiều phần mềm dùng chung như iOffice, Dịch vụ công trực tuyến, Kế toán điện tử, Bảo hiểm xã hội điện tử...; đồng thời, triển khai các hệ thống quản lý thông tin chuyên ngành như hệ thống thông tin nguồn, hệ thống quản lý dữ liệu hiện vật Bảo tàng tỉnh, quản lý thông tin thư viện, góp phần hình thành nền tảng chính quyền số ngành Văn hóa và Thể thao.

Ninh Bình định hướng chuyển đổi số toàn diện ngành văn hóa, lấy đổi mới sáng tạo và dữ liệu số làm trọng tâm. Giai đoạn 2025 - 2035, Sở Văn hóa và Thể thao dự kiến triển khai hơn 40 nhiệm vụ, dự án chuyển đổi số, trong đó có các sáng kiến lớn như:

Chuyển đổi số doanh nghiệp du lịch, văn hóa, thể thao, làng nghề truyền thống sang phát triển sản phẩm công nghiệp văn hóa và kinh tế sáng tạo. Phối hợp với Sở Du lịch ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong phát triển du lịch thông minh, công nghiệp giải trí, nội dung số. Xây dựng và triển khai Chiến lược chuyển đổi số báo chí, xuất bản giai đoạn 2025- 2030, góp phần nâng cao năng lực truyền thông chính sách, quảng bá hình ảnh tỉnh Ninh Bình trong kỷ nguyên số….

Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình đã tham mưu UBND tỉnh phê duyệt Dự án “Xây dựng hệ thống quản lý thông tin và tạo lập cơ sở dữ liệu một số hiện vật tiêu biểu phục vụ công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa cho Bảo tàng Ninh Bình”. Đến nay, Bảo tàng Ninh Bình đã hoàn thiện và đưa vào hoạt động website baotangtinh.ninhbinh.gov.vn với nhiều chuyên mục phong phú như tin tức, phóng sự ảnh, triển lãm trực tuyến...

Đặc biệt, website được tích hợp công nghệ tham quan thực tế ảo VR Tour360, giúp người dân và du khách có thể chiêm ngưỡng toàn bộ không gian trưng bày và hiện vật của Bảo tàng ở bất cứ đâu, bất cứ lúc nào. Hệ thống còn được kết nối với các điểm di tích nổi tiếng như đền thờ Vua Đinh Tiên Hoàng, đền thờ Vua Lê Đại Hành, đền Sầy, đền Thánh Nguyễn và núi Non Nước, góp phần mang đến trải nghiệm du lịch trực tuyến sinh động, hấp dẫn cho người xem.

Số hóa di sản tạo bước ngoặt trong bảo tồn văn hóa

Một trong những dấu ấn nổi bật của công tác chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa tại Ninh Bình là Dự án “Số hóa, tạo lập cơ sở dữ liệu về di sản văn hóa vật thể và phi vật thể trên địa bàn tỉnh Ninh Bình”.

Dự án nhằm xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu số tập trung, phục vụ công tác lưu trữ, quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, đồng thời hình thành Hệ thống thông tin di sản văn hóa tỉnh Ninh Bình tích hợp trên Cổng thông tin điện tử và Bảo tàng thông minh của tỉnh.

Đến nay, dự án đã hoàn thành việc số hóa 49 điểm di tích lịch sử cấp tỉnh, xây dựng cơ sở dữ liệu về di sản phi vật thể “Nghề đá mỹ nghệ Ninh Vân” - di sản phi vật thể quốc gia, dưới dạng phim, ảnh, tư liệu số. Các di sản này được số hóa bằng công nghệ WebGIS, bản đồ số, mô hình 3D, ảnh 360°, cho phép người dùng tra cứu, tham quan trực tuyến và tìm hiểu thông tin một cách sinh động, trực quan.

Ninh Bình còn ghi dấu ấn với việc số hóa tại Trung tâm Bảo tồn Di tích lịch sử văn hóa Cố đô Hoa Lư – nơi hiện lưu giữ khoảng 1.000 hiện vật, trong đó có 5 bảo vật quốc gia. Trung tâm đã tích cực triển khai công tác kiểm kê, lập hồ sơ khoa học, xây dựng phần mềm quảng bá, ứng dụng trình chiếu 3D và thuyết minh tự động bằng 4 thứ tiếng qua mã QR, giúp du khách dễ dàng tìm hiểu thông tin về di sản.

Tiếp nối những nỗ lực trong công tác số hóa di sản, Bảo tàng Ninh Bình đã thực hiện số hóa gần 1.000 hiện vật, trong đó có 50 hiện vật ứng dụng công nghệ 3D.

Ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và thể thao Ninh Bình cho biết: "“Chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là cách tiếp cận mới trong bảo tồn và phát huy giá trị di sản".

Bên cạnh đó, Ninh Bình cũng triển khai mô hình “Số hóa các địa chỉ đỏ”, lắp đặt 10 điểm quét mã QR tại Tràng An, Tam Cốc - Bích Động và Cố đô Hoa Lư, góp phần quảng bá di tích, làng nghề, đặc sản địa phương, thúc đẩy du lịch thông minh và phát huy giá trị di sản văn hóa tỉnh Ninh Bình.

Ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và thể thao Ninh Bình cho biết, việc hình thành cơ sở dữ liệu di sản không chỉ giúp nâng cao năng lực quản lý, thống kê, mà còn tạo điều kiện để quảng bá hình ảnh, con người và giá trị văn hóa Ninh Bình đến với bạn bè trong và ngoài nước, thúc đẩy phát triển du lịch văn hóa, kinh tế sáng tạo và ngành công nghiệp văn hóa địa phương.

Bước đầu đưa vào vận hành, hệ thống cơ sở dữ liệu di sản văn hóa tỉnh Ninh Bình đã phát huy hiệu quả rõ rệt trong công tác quản lý, bảo tồn và quảng bá giá trị di sản. Tuy nhiên, theo thống kê, toàn tỉnh hiện có hơn 5.000 di tích đã được kiểm kê, trong đó 1.106 di tích đã được xếp hạng các cấp.

Do vậy, Sở Văn hóa và Thể thao đang đề xuất với UBND tỉnh Ninh Bình xem xét, phê duyệt kế hoạch triển khai giai đoạn 2 của dự án (năm 2026), với mục tiêu số hóa toàn bộ các di tích đã xếp hạng, ưu tiên các di tích có giá trị đặc biệt hoặc có nguy cơ xuống cấp. Dự kiến giai đoạn tới sẽ bổ sung thêm các dữ liệu đa phương tiện, mô hình 3D, video, bản đồ GIS… nhằm hoàn thiện ngân hàng dữ liệu di sản văn hóa tỉnh Ninh Bình, đồng thời kết nối, đồng bộ với hệ thống dữ liệu quốc gia của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

“Chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là cách tiếp cận mới trong bảo tồn và phát huy giá trị di sản. Với quyết tâm và tầm nhìn chiến lược, Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình đang từng bước cụ thể hóa mục tiêu “văn hóa số - di sản số - du lịch thông minh”, góp phần xây dựng hình ảnh Ninh Bình năng động, sáng tạo và hội nhập”, ông Cường nhấn mạnh.

Những nỗ lực đó không chỉ giúp Ninh Bình bảo tồn các giá trị văn hóa dân tộc bằng công nghệ hiện đại, mà còn mở ra không gian văn hóa mới, nơi quá khứ được kết nối với tương lai, di sản được sống lại trong đời sống đương đại bằng sức mạnh của chuyển đổi số.

Vân Hồng - CTV Trần Hồng/VOV.VN