Vì sao giá điện âm khi nắng nóng đỉnh điểm ở châu Âu

Một cơ sở lắp đặt năng lượng Mặt Trời ở miền Đông nước Đức, khu vực có nhiều nhà sản xuất tấm pin Mặt Trời. Ảnh: New York Times

Các thị trường điện bán buôn ở hầu hết nền kinh tế chủ chốt của châu Âu ghi nhận số giờ cao kỷ lục với giá điện ở mức 0 hoặc âm vào thời điểm nhu cầu thấp trong 5 tháng đầu năm. Điều đó có nghĩa là các nhà sản xuất phải trả tiền thường xuyên hơn hoặc dừng hoạt động các nhà máy điện, theo Reuters.

Lo ngại

“Ai đó hoàn toàn có thể nói rằng trong câu chuyện này, thành công cũng đang đẻ ra những cơn đau đầu”, Markus Hagel, chuyên gia chính sách năng lượng tại công ty Trianel của Đức, nói với Reuters:

Thủy điện và năng lượng hạt nhân phát triển mạnh mẽ góp phần gây ra tình trạng cung năng lượng quá mức, nhưng châu Âu cũng đang chứng kiến sự mở rộng rầm rộ của năng lượng Mặt Trời.

Theo dữ liệu của SolarPower Europe, công suất năng lượng Mặt Trời được lắp đặt ở Liên minh châu Âu (EU) tăng hơn gấp đôi lên 263 GW trong giai đoạn năm 2019-2023. Chỉ riêng trong năm 2023, có thêm 306.000 tấm pin Mặt Trời được lắp đặt mỗi ngày ở EU.

Điều này khiến nhiều thị trường châu Âu giảm giá ở điểm cầu thấp nhất vào giữa ngày.

Sản xuất năng lượng Mặt Trời bùng nổ ở châu Âu một phần vì các nhà phát triển không còn cần đến trợ cấp khi họ chấp thuận các hợp đồng bán điện với bên mua theo các điều khoản cố định gắn với giá trên thị trường điện bán buôn.

Giá điện âm không phải chuyện mới mẻ đối với Đức, nước có công suất sản xuất năng lượng Mặt Trời và gió lớn nhất châu Âu. Trong khi đó, năm 2024 là năm đầu tiên Tây Ban Nha chứng kiến giá điện rơi xuống mức âm sau khi sản lượng điện Mặt Trời của nước này tăng trưởng mạnh trong vài năm qua.

“Đó không phải là điều khiến chúng tôi lo ngại vào lúc này. Điều khiến chúng tôi lo lắng là tình trạng giá điện âm sẽ tái diễn nhiều lần trong thời gian tới. Đầu tư vào năng lượng Mặt Trời đang chậm lại vì giá điện thấp”, José María González Moya, Tổng giám đốc của tổ chức vận động hành lang cho năng lượng tái tạo APPA Renovables ở Tây Ban Nha, nói.

“Và đúng vậy, theo một cách nào đó, đầu tư đang chậm lại. Không dừng lại mà chậm lại”, bà Moya nhấn mạnh.

Ngành công nghiệp tấm pin Mặt Trời của Đức dẫn đầu thế giới. Ảnh: New York Times.

Lo ngại trên rõ ràng là hết sức đáng lưu tâm, nhất là sau công bố mới đây về khí hậu của Cơ quan theo dõi biến đổi khí hậu Copernicus của EU và Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) công bố ngày 22/4.

Cần đầu tư lưu trữ năng lượng

Báo cáo cho biết châu Âu đang nóng lên nhanh gấp đôi mức trung bình toàn cầu, đồng thời dự báo trong tương lai, các đợt nắng nóng sẽ kéo dài với cường độ mạnh hơn.

Jens Hollstein, người đứng đầu bộ phận tư vấn tại nền tảng định giá điện Pexapark, nói rằng Đức và Tây Ban Nha vẫn đang dẫn đầu thị trường mua bán điện theo các hợp đồng dài hạn ở châu Âu. Tuy nhiên, hiện các nhà sản xuất năng lượng Mặt Trời buộc phải bán điện với mức chiết khấu ngày càng tăng với giá điện từ các nhà máy có thể phát điện suốt ngày đêm.

Trong báo cáo thường niên mới nhất, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết về lưu trữ năng lượng.

“Các công ty chọn không gộp chung các khu năng lượng gió và năng lượng Mặt Trời cùng với các nguồn khác có thể chứng kiến doanh thu tiềm năng giảm trong thời gian phát điện cao điểm - cản trở lợi nhuận và không khuyến khích đầu tư”, theo báo cáo.

EU ước tính rằng việc lưu trữ năng lượng trong khối sẽ cần tăng hơn ba lần từ năm 2022 đến năm 2030, để phù hợp với dự báo về tỷ lệ 69% năng lượng tái tạo trong hệ thống điện của khối vào thời điểm đó.

Hạnh Di