Vì sao màu đỏ lại cản trở vị giác?

Màu đỏ là một màu rất lý thú. Nó có thể làm thức ăn có vị ngọt hơn và gắn với sự ấm áp, vốn là những phẩm chất tích cực, nhưng nó cũng là tín hiệu báo nguy hiểm. Theo cách này, màu đỏ có thể hãm bớt cơn thèm ăn vặt của chúng ta bằng cách khiến chúng ta sợ hãi.

Trong một buổi thông tin cuối tuần cho công chúng ở một đại học Đức, hơn 100 khách tham quan tuổi từ mười ba tới ba mươi bảy đã tình nguyện tham gia nghiên cứu liên quan tới “nhiều lĩnh vực tâm lý học khác nhau”, trong đó họ được cho ngồi một mình trong gian hàng và được giao một chồng bảng câu hỏi để hoàn thành. Bên cạnh các bảng câu hỏi là chiếc đĩa giấy đựng mười chiếc bánh quy xoắn, mà những người tình nguyện được thông báo là cứ việc ăn trong lúc làm việc. Với một phần ba những người tham gia, bánh quy xoắn được đặt trên đĩa màu xanh lam, một phần ba là đĩa trắng, và một phần ba còn lại đĩa màu đỏ.

Thật ấn tượng, những người có đĩa bánh quy xoắn màu đỏ ăn ít hơn một nửa trong khi điền các bảng câu hỏi so với những người có đĩa màu trắng hoặc xanh lam. Những nhà nghiên cứu đã tìm hiểu sâu hơn, và thấy rằng tình nguyện viên đói tới mức nào không quan trọng, và chuyện đó cũng không liên quan tới sở thích màu sắc.

Thật ra, đĩa trắng được đánh giá là kém hấp dẫn nhất và đĩa màu xanh lam và đỏ được coi là hấp dẫn ngang nhau. Những nhà nghiên cứu cũng thấy rằng người ta uống các loại đồ uống có đường khác nhau ít hơn một nửa khi chúng được phục vụ trong ly nhựa có dán nhãn màu đỏ so với cũng loại nước đó trong ly dán nhãn màu xanh lam. Những phát hiện này ngụ ý rằng bằng cách nào đó màu đỏ ức chế việc ăn uống. Nhưng tại sao lại như vậy?

Màu đỏ tác động tiêu cực lên vị giác trong nhiều trường hợp. Ảnh: Amazon UK.

Màu đỏ trên bảng điều khiển, biển báo dừng màu đỏ, và tam giác màu đỏ đều là những tín hiệu cảnh báo nguy hiểm có thể xảy ra nếu chúng ta không chú ý. Trong tự nhiên, màu đỏ là tín hiệu chính của mối đe dọa. Máu có màu đỏ, vết sưng tấy màu đỏ, và hầu hết thực vật và côn trùng sử dụng màu đỏ làm dấu hiệu cảnh báo rằng chúng có độc.

Thế giới đã dạy chúng ta màu đỏ là tín hiệu của nguy hiểm và khi thấy màu đỏ, chúng ta cần tăng cường cảnh giác. Ngoại suy từ thí nghiệm với bánh quy xoắn và đồ uống nói trên, màu đỏ trên đĩa hay ly sẽ vô thức thúc đẩy bạn chú ý và cảnh báo bạn dừng lại chứ không nên cứ ăn mà không suy nghĩ gì.

Mối liên hệ giữa màu đỏ và sự thận trọng cũng giải thích tại sao, trong một nghiên cứu khác, khi những người tham gia được cho một ống snack khoai tây chiên nhãn hiệu Lay’s Stax thỉnh thoảng có chèn một miếng màu đỏ, họ ăn ít hơn một nửa số khoai tây chiên và giảm lượng calo nạp vào khoảng 250 calo so với những người được cho ống khoai tây chiên chỉ chứa những miếng màu vàng giống nhau. Những miếng khoai tây chiên màu đỏ đóng vai trò như biển báo dừng khiến người tham gia phải cân nhắc xem có nên ăn thêm nữa hay không.

Màu đỏ có vẻ là tín hiệu hiệu quả để kiềm chế việc nuông chiều bản thân, và bởi thế tốt nhất nên phục vụ đồ ăn vặt trên đĩa màu đỏ nếu bạn muốn ngăn chặn ăn uống vô tội vạ. Tuy nhiên, nếu mục tiêu là khuyến khích ăn, thì hãy để thức ăn tránh xa màu đỏ. Không bao giờ nên cho trẻ em mắc chứng ARFID ăn món mới đựng trong đồ sứ màu đỏ hay hộp đựng màu đỏ, và khi người ta không ăn nhiều như lẽ ra phải ăn để có sức khỏe tối ưu, chẳng hạn như khi phải nằm viện hay khi đang hóa trị, thì không nên sử dụng đĩa hay khay màu đỏ.

Lưu ý lạc quan hơn từ một cuộc thăm dò gần đây thấy rằng 70 phần trăm những người được hỏi liên hệ thức ăn màu vàng với suy nghĩ vui vẻ. Trứng chiên, mì ống và phô mai, chuối, và bánh bông lan chanh được hơn 1.000 người đánh giá là một trong những món ăn vui vẻ nhất.

Ngay từ nhỏ, màu vàng đã gắn với ánh nắng mặt trời và đồ chơi trẻ em, do đó chúng ta đã coi màu này là màu vui vẻ. Tất nhiên, thực tế là nghiên cứu này được Công ty Happy Egg* ở Anh tài trợ có thể gây nghi ngờ đôi chút về những phát hiện. Dẫu vậy, vẫn sẽ có nhiều lợi ích nếu giới hoạch định chính sách và các nhà sản xuất thực phẩm xem xét cách sử dụng màu sắc để giúp chúng ta ăn uống tốt hơn.

Ts. Rachel Herz/NXB Trẻ