Vì sao người ăn nhiều snack, mì gói nên tăng rau xanh và thực phẩm lên men?

Từ tiêu hóa, miễn dịch cho đến nội tiết, cơ thể đều phải “trả giá” cho thói quen ăn uống tưởng chừng vô hại.

Thực phẩm siêu chế biến: Tiện lợi nhưng “rút kiệt” vi chất

Thực phẩm siêu chế biến là một trong những nguyên nhân hàng đầu làm gia tăng tỷ lệ béo phì, tiểu đường type 2...

Các sản phẩm như mì ăn liền, snack, xúc xích, phô mai chế biến sẵn thường chứa hàm lượng lớn tinh bột tinh luyện, dầu chiên đi chiên lại, muối, đường ẩn, chất tạo màu và các loại phụ gia tổng hợp. Đây là nhóm thực phẩm được xếp vào danh mục “siêu chế biến” – tức là đã qua xử lý sâu, mất phần lớn giá trị dinh dưỡng tự nhiên, đồng thời bổ sung thêm các thành phần nhân tạo để tăng hương vị và thời hạn sử dụng.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thực phẩm siêu chế biến là một trong những nguyên nhân hàng đầu làm gia tăng tỷ lệ béo phì, tiểu đường type 2, rối loạn mỡ máu và các bệnh chuyển hóa. Không chỉ gây mất cân bằng năng lượng, việc tiêu thụ nhóm thực phẩm này thường xuyên còn buộc gan và thận phải hoạt động liên tục để xử lý chất độc và chuyển hóa các phụ gia. Trong quá trình đó, cơ thể bị tiêu hao nhiều vitamin nhóm B, glutathione và các chất chống oxy hóa nội sinh vốn rất cần thiết để duy trì sự ổn định về nội tiết, làn da, trí nhớ và khả năng sinh sản.

Rau xanh: Lá chắn tự nhiên của hệ tiêu hóa và miễn dịch

Để giảm tác động tiêu cực của thực phẩm siêu chế biến, một trong những giải pháp hiệu quả là tăng cường rau xanh trong khẩu phần ăn hàng ngày. Rau lá đậm như cải bó xôi, rau muống, cải xoăn, bông cải xanh… rất giàu chất xơ, folate, vitamin C, E, K cùng các chất chống oxy hóa thực vật.

Rau xanh là lá chắn tự nhiên của hệ tiêu hóa và miễn dịch.

Chất xơ trong rau không chỉ giúp cải thiện hoạt động của hệ tiêu hóa mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa cholesterol máu, ổn định đường huyết và hỗ trợ đào thải bớt chất béo dư thừa ra khỏi cơ thể. Bên cạnh đó, chất xơ hòa tan được coi là thức ăn cho lợi khuẩn đường ruột giúp nuôi dưỡng hệ vi sinh vật có lợi, từ đó tăng cường miễn dịch và giảm viêm mạn tính.

Thực phẩm lên men: Cân bằng hệ vi sinh, bảo vệ nội tiết

Bên cạnh rau xanh, thực phẩm lên men như sữa chua, kim chi, dưa cải, natto, kombucha hay kefir cũng là “trợ thủ” đắc lực trong việc phục hồi hệ tiêu hóa và nội tiết sau khi ăn quá nhiều đồ công nghiệp.

Thực phẩm lên men như sữa chua, kim chi, dưa cải, natto, kombucha hay kefir cũng là “trợ thủ” đắc lực trong việc phục hồi hệ tiêu hóa.

Những thực phẩm này chứa hàng tỷ lợi khuẩn sống (probiotic), đặc biệt là các dòng vi khuẩn như Lactobacillus và Bifidobacterium có khả năng phục hồi lớp nhầy đường ruột, điều hòa miễn dịch và làm dịu các phản ứng viêm.

Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Frontiers in Nutrition năm 2021 cho thấy, việc bổ sung thực phẩm lên men đều đặn có thể làm giảm đáng kể các chỉ dấu viêm trong cơ thể, đặc biệt ở nhóm người thường xuyên tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến. Khi hệ vi sinh đường ruột được cân bằng, hiệu suất trao đổi chất, tâm trạng và chất lượng giấc ngủ cũng được cải thiện rõ rệt thông qua trục ruột - não (gut-brain axis).

Cân bằng thay vì loại bỏ

Trong bối cảnh hiện đại, rất khó để loại bỏ hoàn toàn thực phẩm chế biến sẵn ra khỏi cuộc sống. Tuy nhiên, điều quan trọng là biết cách cân bằng và giảm thiểu tác hại. Thay vì chỉ lo lắng về những món ăn tiện lợi, hãy chủ động bổ sung rau xanh và thực phẩm lên men trong thực đơn mỗi ngày. Một bữa ăn có mì gói hoàn toàn có thể trở nên lành mạnh hơn nếu được ăn kèm dưa cải, giá đỗ, trứng luộc và một ít kim chi.

Bằng cách điều chỉnh nhỏ nhưng thông minh, bạn không chỉ giúp cơ thể “gỡ gạc” phần nào tổn thương mà còn duy trì được sức khỏe lâu dài, ổn định nội tiết, làm đẹp da, giảm stress và nâng cao chất lượng sống một cách bền vững.

Quỳnh Hoa