Vì sao Taliban lại vội vàng chiếm Thung lũng Panjshir bằng mọi giá?

Tỉnh Panjshir cho đến gần đây, vẫn là vùng lãnh thổ cuối cùng của Afghanistan không do Taliban kiểm soát, mà nằm trong tay Mặt trận Kháng chiến Quốc gia Afghanistan (FANR) hay còn gọi là Liên minh phương Bắc 2.

Sau khi diễn ra những trận giao tranh ác liệt, Taliban phải mất khoảng 10 ngày mới giành được quyền kiểm soát thủ phủ Barazak của tỉnh Panjshir, tuy vậy lực lượng kháng chiến của thủ lĩnh Ahmad Masoud Jr vẫn đang cố gắng giành lấy chỗ đứng.

Những trận chiến ác liệt vẫn diễn ra tại vùng đồi núi hiểm trở phía Bắc thung lũng, trong đó FANR đang triển khai khá thành công chiến thuật du kích và họ tuyên bố đã giành lại tới 80% quyền kiểm soát địa bàn chiến lược trên.

Nhà báo Enrico Refoyo của tờ Politico đã cố gắng giải đáp câu hỏi tại sao Taliban lại vội vàng giành quyền kiểm soát Thung lũng Panjshir mà không đàm phán với quân kháng chiến, hay ưu tiên cho việc thiết lập bộ máy chính quyền.

Theo ông Refoyo, điều cực kỳ quan trọng đối với Taliban chính là "không lặp lại sai lầm của những năm 1990, khi họ nhận định Liên minh phương Bắc có thể bị đánh bại dễ dàng vào bất cứ thời điểm nào".

Nhưng thực tế hồi đó các tay súng của Liên minh phương Bắc dưới sự chỉ huy của thủ lĩnh Masoud Sr đã rất nhiều lần bẻ gãy cuộc tấn công của Taliban, thậm chí còn tiến về thủ đô Kabul cùng với binh sĩ Mỹ.

Ông Refoyo cũng lưu ý thêm, Panjshir rất quan trọng về mặt chiến lược, thung lũng này là "cửa ngõ giao thông từ Afghanistan tới Trung Quốc" mà Taliban phải nhanh chóng giành quyền kiểm soát.

Xét đến thực tế là ngày nay mối quan hệ đầy tính thực dụng đang được thiết lập, rõ ràng Taliban mong đợi sự đầu tư của Trung Quốc vào việc phát triển kinh tế và hạ tầng giao thông phía Tây đất nước, vì vậy họ càng phải nhanh chóng kiểm soát tỉnh Panjshir.

Việc các nhà lãnh đạo Taliban đến thăm Bắc Kinh, gặp gỡ quan chức cấp cao của nước chủ nhà đã chứng minh điều đó

Đồng thời nhà quan sát đến từ phương Tây cũng viết rằng "quân kháng chiến dưới quyền Masoud không đầu hàng, bởi họ cũng hiểu tầm quan trọng chiến lược của Thung lũng Panjshir".

"Những phần tử Hồi giáo cực đoan có thể phạm tội diệt chủng khi đối đầu lực lượng kháng chiến ẩn nấp tại thung lũng hiểm trở. Người Nga khi giao tranh với cha của 'đàn sư tử Panjshir' thì không nghĩ tới, nhưng đây là chuyện thường xảy ra đối với Taliban".

"Nếu Taliban chiếm được toàn bộ Panjshir thì nhiều người Tajik địa phương sẽ phải chạy sang Tajikistan. Đó là lý do tại sao những người dân tộc Tajik đang chiến đấu vì mạng sống của họ, trong khi bản thân Masoud tiếp tục dẫn quân của mình vào thung lũng để chống lại Taliban".

Ngoài ra nhà quan sát phương Tây đưa ra một nhận xét khá lạ lùng khi nói rằng tính chuyên nghiệp quân sự của Taliban không cao như những gì vẫn được biết đến và quân của Masoud Jr. có thể tận dụng điều này.

Hơn nữa nhà báo Refoyo còn cụ thể hóa tuyên bố của mình bằng nhận xét nếu không có sự giúp sức từ nước ngoài, Taliban đã không thể chiếm được thủ phủ của Panjshir, hiện tại khi hỗ trợ không còn thì lực lượng này lập tức đối diện vô vàn khó khăn.

Bạch Dương