Vị tiến sĩ nào từng trái lệnh vua, cứu cả làng khỏi họa diệt vong?

1. Vị tiến sĩ nào từng trái lệnh vua, cứu cả làng khỏi họa diệt vong?

Nguyễn Trãi

0%

Lê Quý Đôn

0%

Trịnh Ngô Dụng

0%

Phạm Đình Hổ

0%

Chính xác

Theo Báo Đại Đoàn Kết, Ngô Dụng hay còn gọi là Trịnh Ngô Dụng (1684-1746), là một nhà khoa bảng thời Lê - Trịnh. Làm quan, đi sứ, sống đức độ, ông được chúa Trịnh quý trọng. Khi nhận mệnh tiêu diệt làng Chèo của hoạn quan Hoàng Công Phụ, ông đã trái lệnh chúa, sơ tán người làng Chèo về quê mình rồi lập hiện trường giả để che mắt…

2. Ông đỗ tiến sĩ vào năm nào?

1720

0%

1721

0%

1722

0%

1723

0%

Chính xác

Theo Báo và Phát thanh, Truyền hình Bắc Ninh, năm Tân Sửu, niên hiệu Bảo Thái thứ 2 (1721) đời vua Lê Dụ Tông, triều đình mở khoa thi thường kỳ để kén chọn người hiền tài ra làm quan giúp nước, Trịnh Ngô Dụng tham gia ứng thí khi đã 38 tuổi. Ở kỳ thi Hội có hàng nghìn sĩ tử dự thi, lấy đỗ 25 người, Trịnh Ngô Dụng đỗ hàng thứ 7. Khi dự kỳ thi Đình để phân hạng tiến sĩ, ông được ban danh vị Đệ tam giáp đồng Tiến sĩ xuất thân.

3. Vì sao ông được chúa ban cho họ Trịnh?

Vì ông là con nuôi trong phủ chúa Trịnh

0%

Vì ông đỗ đầu trong kỳ thi Đình, được ban thưởng đặc biệt

0%

Vì ông có nhiều công lao với triều đình, dẹp loạn an dân

0%

Vì ông kết hôn với con gái trong dòng họ Trịnh

0%

Chính xác

Đỗ đại khoa, được hưởng ân lệ vinh quy bái tổ, tiến sĩ Ngô Dụng tiếp tục ra làm quan, trải rất nhiều chức: Binh khoa cấp sự trung, Giám sát ngự sử, Lại bộ Tả Thị lang, Tham tụng, tước Lại Đình hầu. Là đại thần nhà Lê Trung Hưng, ông có nhiều công lao với đất nước, dẹp loạn an dân, được chúa thượng ban cho họ Trịnh, nên tên Ngô Dụng đổi thành Trịnh Ngô Dụng.

4. Lý do gì ông quyết định trái lệnh vua trong vụ việc liên quan đến làng Chèo năm 1740?

Ông cho rằng dân làng vô tội, không nên bị liên lụy chỉ vì cùng quê với kẻ có tội

0%

Ông cảm thương dân làng, không nỡ nhìn thấy cảnh binh đao đổ máu

0%

Ông có người thân ở làng này

0%

Ông không muốn liên lụy tới quê mình

0%

Chính xác

Năm 1740, khi Tổng thái giám Đề quận công Hoàng Công Phụ do có nhiều tội lỗi nên bị xử chết. Để “nhổ cỏ tận gốc”, triều đình sai Trịnh Ngô Dụng cầm quân về tàn sát làng Chèo, nơi có hành cung Quế Trạo, quê hương của Hoàng Công Phụ.

Là người chỉ cách làng Chèo vài cây số, Trịnh Ngô Dụng hiểu rõ dân nơi đây đều là người lương thiện, không dính dáng đến tội của Hoàng Công Phụ. Ông trăn trở rằng: “Tru di tam tộc nhà hoạn quan thì có thể, nhưng nỡ nào giết dân vô tội chỉ vì họ cùng quê?”.

Vì lòng nhân và đức nghĩa, ông quyết định trái lệnh vua, bí mật báo tin cho dân làng chạy sang tổng Hoàng Vân - quê hương của mình - để lánh nạn, cứu cả làng khỏi họa diệt vong.

5. Sau khi giúp dân làng Chèo trốn thoát, ông đã làm gì để che mắt triều đình?

Giả vờ cho quân đốt làng, dựng khói

0%

Cho quân đắp hàng trăm ngôi mộ giả, rải vôi bột khắp nơi

0%

Dùng vàng bạc nộp lên để xin tha tội cho dân

0%

Báo cáo thẳng lên vua xin ân xá

0%

Chính xác

Sau khi dân làng Chèo đã lánh đi, Trịnh Ngô Dụng ra lệnh đắp hàng trăm ngôi mộ giả và rải vôi bột khắp làng. Giám quan về thấy vậy không kiểm tra kỹ, báo lại chúa là làng Chèo đã bị xóa sổ. Nhờ mưu kế này, dân làng được toàn mạng, còn Trịnh Ngô Dụng giữ được danh dự trước triều đình.

Đến đời chúa Trịnh Sâm ban đại xá, người dân làng Chèo từ tổng Hoàng Vân lại về bản quán. Tưởng nhớ công ơn của Trịnh Ngô Dụng, người làng Chèo hằng năm vẫn dâng lễ tạ ơn vào ngày giỗ ông, 3/7 âm lịch.

6. Vị tiến sĩ này qua đời trong hoàn cảnh nào?

Ông mất khi đang đi sứ ở Trung Quốc

0%

Ông bị bệnh khi đi sứ Trung Quốc, phải trở về dưỡng bệnh và mất tại quê nhà

0%

Ông hy sinh trong một cuộc dẹp loạn ở vùng biên giới

0%

Ông tạ thế tại kinh thành Thăng Long

0%

Chính xác

Năm 1746, Tiến sĩ Trịnh Ngô Dụng phụng mệnh đi sứ nhà Thanh (Trung Quốc). Trên đường đi, ông không may bị bệnh hiểm nghèo phải về quê dưỡng bệnh rồi mất tại quê nhà. Nghe tin ông sắp mất, triều đình đã gửi về gia đình ông 500 lạng bạc, 10 tấm gấm hoa vàng để lo việc tang.

Cuộc đời và sự nghiệp của Tiến sĩ Trịnh Ngô Dụng đã được ghi trong Văn bia tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội), Văn Miếu Bắc Ninh và nhiều sách sử như “Đại Việt sử ký toàn thư”, “Khâm định Việt sử thông giám cương mục”, “Lịch triều hiến chương loại chí”, “Đại Việt sử ký tục biên”...

7. Mộ và nhà thờ vị tiến sĩ này được công nhận là di tích lịch sử vào năm nào?

2015

0%

2018

0%

2019

0%

2020

0%

Chính xác

Nhà thờ Tiến sĩ Trịnh Ngô Dụng ở làng Vân Xuyên hiện nay còn lưu giữ một số hiện vật từ thời ông làm quan như: Ngai thờ, bát hương, cây đèn, lọ hoa, câu đối chữ Hán ca ngợi công lao to lớn của ông, gia phả họ Ngô. Đặc biệt còn có chiếc kiệu võng bằng gỗ khi ông đỗ tiến sĩ vinh quy bái tổ.

Với những giá trị về lịch sử, ngày 21/5/2019, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng mộ và nhà thờ Tiến sĩ Trịnh Ngô Dụng là Di tích lịch sử.

Hoàng Linh