Viêm tụy cấp do tăng mỡ máu gấp 100 lần bình thường khi kích trứng làm IVF

Tình trạng viêm tụy này được xác định là do tăng triglycerid trong máu một cách đột ngột và nghiêm trọng – mức mỡ máu cao gấp 100 lần bình thường.

Theo ThS. BS Bùi Nam Phong, Trưởng khoa Điều trị tích cực và Chống độc, Bệnh viện 19-8, người bệnh với BMI bình thường, có tiền sử rối loạn mỡ máu, từng bị viêm tụy nhẹ và đái tháo đường thai kỳ. Do có nguyện vọng làm IVF, nên sau 2 tuần dùng thuốc kích trứng Menopur ở một phòng khám tư nhân, bệnh nhân bắt đầu đau bụng dữ dội vùng thượng vị, kèm buồn nôn và bí trung, đại tiện.

Kết quả xét nghiệm cho thấy triglycerid tăng vọt lên 170 mmol/L, trong khi giới hạn bình thường là dưới 1,7 mmol/L. Chụp CT bụng phát hiện tụy bị tổn thương nặng – viêm tụy cấp Balthazar E. Sau 3 ngày điều trị hồi sức tích cực, lọc máu thay huyết tương và hỗ trợ dinh dưỡng, kháng sinh cân bằng nước điện giải... bệnh nhân đã qua cơn nguy kịch.

Bệnh nhân viêm tụy cấp đang được BS Phùng Việt Chiến thăm khám.

Theo bác sĩ điều trị chính cho bệnh nhân là BS nội trú Phùng Việt Chiến, khoa Điều trị tích cực và Chống độc, Bệnh viện 19-8, nguyên nhân phổ biến gây viêm tụy cấp gồm:

- Sỏi mật (chiếm đến 40–50% ca bệnh),

- Uống rượu kéo dài,

- Tăng triglycerid máu (>11,3 mmol/L),

- Tác dụng phụ của một số thuốc (như corticosteroid, estrogen),

- Một số bệnh tự miễn hoặc chấn thương bụng.

Trong trường hợp trên, nguyên nhân là tăng mỡ máu cấp tính do kích thích nội tiết tố trong chu kỳ IVF.

"Đây là ca bệnh hiếm gặp vì theo y văn tình trạng tăng mỡ máu cấp tính do kích thích nội tiết tố trong chu kỳ IVF dẫn đến viêm tụy cấp chưa có nhiều thông tin. Hiện tại có một số báo cáo lẻ ghi nhận phụ nữ dùng hormone trong điều trị hiếm muộn (bao gồm Menopur hoặc các phác đồ có estrogen cao) bị viêm tụy cấp do tăng triglycerid, đặc biệt ở người có rối loạn lipid máu sẵn có, hội chứng buồng trứng đa nang, hay béo phì. Tuy nhiên, cơ chế gây bệnh chưa được phân tích rõ ràng", BS. Phùng Việt Chiến nhấn mạnh.

Bác sĩ Chiến cho biết thêm, Menopur, một loại thuốc điều trị vô sinh có chứa Menotropin (một hỗn hợp của hormone kích thích nang trứng (FSH) và hormone hoàng thể hóa (LH), được biết không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra tình trạng triglyceride cao.

Tuy nhiên, các hormone trong Menopur, đặc biệt là estrogen, có thể góp phần làm tăng triglyceride, đặc biệt là ở những người đã có khuynh hướng tăng mức triglyceride.

Estrogen có thể làm tăng mức triglyceride bằng cách tăng tổng hợp triglyceride trong gan. Chúng cũng có thể ảnh hưởng đến lipoprotein lipase (LpL), chịu trách nhiệm phân hủy triglyceride trong máu...

Xét nghiệm cho thấy các chỉ số của triglyceride của bệnh nhân tăng cao dẫn đến viêm tụy cấp.

Các chuyên gia nhấn mạnh, viêm tụy cấp nếu không phát hiện sớm có thể dẫn đến biến chứng nặng như nhiễm trùng, hoại tử tụy, suy đa tạng, thậm chí tử vong.

Dấu hiệu nhận biết sớm viêm tụy cấp qua những dấu hiệu sau:

- Đau bụng dữ dội ở vùng thượng vị, lan ra sau lưng,

- Buồn nôn, nôn ói, đầy bụng, khó tiêu,

- Bí trung tiện hoặc tiêu chảy,

- Có thể sốt, mệt mỏi, huyết áp tụt nếu viêm tụy nặng.

Nếu thấy các triệu chứng trên sau khi dùng thuốc điều trị nội tiết hoặc có yếu tố nguy cơ (rối loạn lipid, nghiện rượu, sỏi mật...), cần đi khám ngay để tránh biến chứng. Đặc biệt, phụ nữ chuẩn bị làm IVF nên xét nghiệm mỡ máu và đánh giá nguy cơ chuyển hóa trước khi dùng thuốc kích trứng.

- Trong quá trình điều trị vô sinh, cần theo dõi sát mọi biểu hiện bất thường.

- Người có tiền sử viêm tụy, rối loạn lipid máu, đái tháo đường cần được tư vấn kỹ càng trước khi bắt đầu chu kỳ IVF.

- Việc điều trị vô sinh cần được cá nhân hóa và giám sát chặt chẽ, nhất là ở những người có bệnh lý nền.

Thu Hiền