Việt Nam hoàn thiện quy định đăng ký tàu bay, chính thức áp dụng cơ chế IDERA

Ảnh minh họa.

Nhằm bảo đảm tính thống nhất, minh bạch và phù hợp thông lệ quốc tế trong lĩnh vực hàng không dân dụng, Chính phủ vừa hoàn tất việc hợp nhất và sửa đổi các quy định liên quan đến đăng ký quốc tịch, quyền sở hữu và khai thác tàu bay. Đáng chú ý, Nghị định số 246/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 1/11/2025, đã chính thức hóa cơ chế xóa đăng ký theo văn bản IDERA, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng thủ tục hành chính điện tử trong hoạt động đăng ký hàng không.

Hoàn thiện khung pháp lý về đăng ký tàu bay

Văn bản hợp nhất lần này bao gồm Nghị định số 68/2015/NĐ-CP, cùng các sửa đổi, bổ sung từ Nghị định số 64/2022/NĐ-CP và Nghị định số 246/2025/NĐ-CP. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng quy định việc đăng ký, xóa đăng ký quốc tịch tàu bay; đăng ký và xóa đăng ký các quyền đối với tàu bay; cấp mã số AEP và đăng ký, xóa đăng ký văn bản IDERA, văn bản chỉ định người có quyền yêu cầu xóa đăng ký hoặc xuất khẩu tàu bay.

Các quy định này áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động đăng ký tàu bay tại Việt Nam, trừ các tàu bay công vụ như máy bay quân sự, công an, hải quan (nếu không sử dụng cho mục đích dân dụng).

Chính thức hóa cơ chế xóa đăng ký theo IDERA

Một trong những điểm mới đáng chú ý của Nghị định 246/2025/NĐ-CP là việc chi tiết hóa cơ chế xóa đăng ký theo văn bản IDERA (Irrevocable De-registration and Export Request Authorisation), phù hợp với quy định của Công ước và Nghị định thư Cape Town mà Việt Nam là thành viên.

Theo đó, chỉ người được chỉ định trong văn bản IDERA mới có quyền đề nghị xóa đăng ký quốc tịch và xuất khẩu tàu bay. Khi thực hiện thủ tục này, hồ sơ cần có văn bản đồng ý của các bên có quyền lợi quốc tế được đăng ký ưu tiên cao hơn, hoặc tài liệu chứng minh các quyền lợi này đã được xử lý.

Cục Hàng không Việt Nam (CAAV) sẽ cấp Giấy chứng nhận xóa đăng ký quốc tịch tàu bay Việt Nam và Giấy chứng nhận đủ điều kiện bay xuất khẩu trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ.

Nhằm tạo thuận lợi cho tổ chức, cá nhân, các quy trình thủ tục hành chính đã được điều chỉnh theo hướng hiện đại hóa, phù hợp với Nghị định số 64/2022/NĐ-CP.

Người đề nghị có thể nộp hồ sơ trực tiếp, qua đường bưu chính hoặc trên môi trường điện tử. Các giấy tờ pháp lý có thể sử dụng bản sao điện tử từ sổ gốc hoặc bản sao có chứng thực. Trong trường hợp hồ sơ chưa đầy đủ, CAAV sẽ có văn bản hướng dẫn hoàn thiện trong vòng 1-2 ngày làm việc, tùy loại thủ tục.

Quy định cụ thể về đăng ký quốc tịch tàu bay

Tàu bay được đăng ký mang quốc tịch Việt Nam nếu thuộc sở hữu hoặc khai thác của tổ chức, cá nhân Việt Nam (bao gồm cá nhân thường trú trong nước), hoặc được thuê theo hình thức thuê không kèm tổ bay có thời hạn từ 24 tháng trở lên để khai thác tại Việt Nam. Đồng thời, tàu bay phải chưa mang quốc tịch của bất kỳ quốc gia nào khác hoặc đã hoàn tất thủ tục xóa đăng ký quốc tịch nước ngoài.

Dấu hiệu quốc tịch Việt Nam của tàu bay bao gồm Quốc kỳ Việt Nam và mã đăng ký, được thể hiện bằng hai chữ cái “VN” nối với dấu gạch và một chữ cái cùng ba số Ả Rập.

Cụ thể: Quy định ký hiệu chữ “A” cho tàu bay động cơ phản lực; quy định ký hiệu chữ “B” cho tàu bay động cơ phản lực cánh quạt; quy định ký hiệu chữ “C” cho tàu bay động cơ piston; cuối cùng ký hiệu “D” quy định cho các phương tiện bay khác.

Sổ đăng bạ tàu bay Việt Nam được lập trên giấy hoặc dưới dạng điện tử, ghi nhận toàn bộ thông tin liên quan đến đăng ký, xóa đăng ký, quyền sở hữu, cũng như việc xử lý tài sản bảo đảm bằng tàu bay. Cục Hàng không Việt Nam sẽ có trách nhiệm thông báo thông tin về việc đăng ký tàu bay cho Bộ Quốc phòng trong vòng 15 ngày làm việc kể từ ngày cấp Giấy chứng nhận, phục vụ công tác quản lý vùng trời và hoạt động bay.

Theo quy định mới, Bộ Xây dựng là cơ quan chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện Nghị định. Bộ Tài chính sẽ ban hành mức thu và quy chế quản lý các loại phí, lệ phí liên quan theo đề xuất của Bộ Xây dựng.

Việc hợp nhất và cập nhật các quy định trong Nghị định số 68/2015/NĐ-CP và các văn bản sửa đổi, đặc biệt là Nghị định 246/2025/NĐ-CP, đánh dấu bước tiến quan trọng trong quá trình chuẩn hóa, hiện đại hóa công tác quản lý đăng ký tàu bay tại Việt Nam, đồng thời khẳng định cam kết của Chính phủ trong việc hội nhập và tuân thủ các chuẩn mực quốc tế về hàng không dân dụng.

Kim Cương