Việt Nam nên làm gì để xây dựng chính sách thuế cho tài sản mã hóa?

Cơ hội thu thuế từ thị trường tài sản mã hóa

Việt Nam hiện nằm trong nhóm các quốc gia có mức độ tiếp cận và quan tâm tới tài sản mã hóa cao nhất thế giới. Theo báo cáo từ Chainalysis, Việt Nam đứng thứ 5 toàn cầu về mức độ quan tâm tới tiền mã hóa và xếp thứ 3 về mức độ sử dụng các nền tảng giao dịch quốc tế. Hiện có khoảng 17 triệu người Việt sở hữu tiền mã hóa, với tổng giá trị thị trường vượt 100 tỷ USD.

Việt Nam đứng thứ 5 toàn cầu về mức độ quan tâm tới tiền mã hóa. Ảnh minh họa

Theo TS. Chu Thanh Tuấn - Phó Chủ nhiệm nhóm ngành Cử nhân Kinh doanh (Đại học RMIT Việt Nam), nếu áp dụng một cơ chế thuế hợp lý, Việt Nam có thể tạo nguồn thu ngân sách đáng kể từ thị trường này.

Một hướng tiếp cận hiệu quả là đánh thuế giao dịch ở mức thấp, tương tự như thuế giao dịch chứng khoán. Theo ước tính của Hiệp hội Blockchain Việt Nam, việc áp thuế 0,1% trên mỗi giao dịch tài sản mã hóa có thể mang lại hơn 800 triệu USD mỗi năm mà không gây gián đoạn tới hoạt động của thị trường.

Bên cạnh thuế giao dịch, Chính phủ còn có thể cân nhắc đánh thuế thu nhập cá nhân đối với lợi nhuận từ đầu tư tài sản mã hóa, hoặc thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các công ty hoạt động trong lĩnh vực này.

Nếu tài sản mã hóa được phân loại là tài sản đầu tư thì lợi nhuận từ giao dịch có thể bị đánh thuế tương tự như với chứng khoán hoặc bất động sản. Các doanh nghiệp hoạt động trong ngành tài sản mã hóa cũng có thể chịu thuế với mức 20% như các doanh nghiệp truyền thống.

Một nguồn thu tiềm năng khác cho Chính phủ là phí cấp phép hoạt động cho các sàn giao dịch tài sản mã hóa. Nhiều quốc gia đã triển khai mô hình này, chẳng hạn như Dubai, nơi các dự án tài sản mã hóa phải đóng phí cấp phép. Nếu Việt Nam áp dụng hệ thống tương tự, Chính phủ có thể vừa kiểm soát thị trường vừa tạo ra nguồn thu không đến từ thuế.

Xây dựng mô hình thuế cân bằng

Có thể thấy, cơ hội tăng thu ngân sách từ hoạt động liên quan tới tài sản mã hóa là rất lớn. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là Việt Nam nên làm gì để xây dựng chính sách thuế cho tài sản mã hóa?

TS. Chu Thanh Tuấn.

Trả lời câu hỏi này, TS. Chu Thanh Tuấn cho rằng, để thu hút đầu tư mà vẫn đảm bảo nguồn thu thuế ổn định, Việt Nam cần một mô hình thuế cân bằng. Thuế giao dịch thấp kết hợp với thuế lãi về vốn trong khung thuế thu nhập cá nhân có thể giúp duy trì tính công bằng mà không làm suy yếu thị trường.

Ngoài ra, Việt Nam nên cân nhắc miễn thuế giá trị gia tăng cho tài sản mã hóa, như cách Liên minh châu Âu và Singapore đã thực hiện, nhằm tránh đánh thuế hai lần và duy trì khả năng cạnh tranh trên thị trường khu vực.

Một giải pháp quan trọng khác theo vị chuyên gia này, là tăng cường giám sát các sàn giao dịch bằng cách yêu cầu các nền tảng giao dịch trong nước phải báo cáo chi tiết giao dịch, điều này sẽ giúp cơ quan thuế theo dõi hoạt động hiệu quả hơn. Đồng thời, Việt Nam cần hợp tác với các tổ chức quốc tế nhằm giám sát các giao dịch xuyên biên giới và ngăn chặn hành vi trốn thuế.

Ngoài thuế, Chính phủ còn có thể tạo thêm nguồn thu từ phí cấp phép hoạt động, bằng cách yêu cầu các sàn giao dịch tài sản mã hóa và các dự án phát hành tài sản mã hóa lần đầu (ICO) phải đăng ký chính thức. Thiết lập một khuôn khổ cấp phép minh bạch không chỉ giúp Chính phủ tăng nguồn thu, mà còn tăng cường bảo vệ nhà đầu tư và giảm rủi ro liên quan đến các dự án chất lượng kém.

Hợp pháp hóa và điều chỉnh giao dịch tài sản mã hóa là bước quan trọng giúp Việt Nam khai thác tối đa lợi ích kinh tế từ lĩnh vực này. Tuy nhiên, TS. Tuấn nhấn mạnh, chính sách thuế phải được thiết kế cẩn thận để tránh tạo ra rào cản đầu tư hoặc tạo ra lỗ hổng khiến rò rỉ dòng vốn.

“Nếu thiết lập được một hệ thống thuế đơn giản, cạnh tranh và cân bằng, Việt Nam có thể vừa tạo được nguồn thu đáng kể từ tiền mã hóa, vừa thúc đẩy sự phát triển của một hệ sinh thái tài sản số bền vững” - ông Tuấn khẳng định./.

Thảo Miên