VIS Rating: Trái phiếu doanh nghiệp sẽ là kênh huy động vốn chủ lực

Tổ chức Xếp hạng Tín nhiệm Đầu tư Việt Nam (VIS Rating) cho biết, triển vọng kinh doanh của ngành hạ tầng giao thông được đánh giá tích cực khi lưu lượng phương tiện dự kiến tăng mạnh trong năm 2026 nhờ hạ tầng kết nối tốt hơn và nền kinh tế phục hồi ổn định. Trong 9 tháng đầu năm 2025, vận tải hành khách tăng 22,7% và vận tải hàng hóa tăng 15,1% so với cùng kỳ, cho thấy nhu cầu vận chuyển tiếp tục mở rộng.

Trái phiếu sẽ là kênh chủ lực dẫn vốn cho các dự án hạ tầng

Nhóm doanh nghiệp khai thác sân bay ghi nhận tốc độ tăng trưởng doanh thu nổi bật nhất trong 9 tháng năm 2025 và được dự báo tiếp tục dẫn dắt thị trường năm 2026. Động lực tăng trưởng đến từ sự phục hồi của các hãng hàng không nội địa và việc đưa sân bay Long Thành vào vận hành, mang lại lợi thế cho các doanh nghiệp như ACV, NCT và SCS.

Ở lĩnh vực đường bộ, lưu lượng vận tải dự kiến cải thiện mạnh mẽ nhờ doanh số ô tô tăng và hàng loạt dự án hạ tầng trọng điểm hoàn thành, gồm cao tốc Bắc – Nam (cuối 2025), Vành đai 3 TP.HCM (Q2/2026) và Vành đai 4 Hà Nội (Q2/2026). VIS Rating cho rằng sự phục hồi kinh tế và du lịch cùng việc giảm bớt rủi ro thuế quan sẽ tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng lưu lượng giao thông trong năm 2026.

Nhu cầu vốn cho các dự án PPP ngày càng lớn, trong khi tín dụng ngân hàng bị siết chặt hơn theo từng nhóm khách hàng. Do đó, từ năm 2026, trái phiếu doanh nghiệp được dự báo trở thành kênh huy động vốn chủ lực. Tuy nhiên, khả năng tiếp cận vốn có sự phân hóa: các doanh nghiệp cảng biển niêm yết như MVN, VSC, PHP vẫn dễ vay ngân hàng, với mức vay mới tăng 50% — vượt xa mức tăng trung bình 20% giai đoạn 2022–2024.

Đối với khối doanh nghiệp đường bộ, các chủ đầu tư dự án thu phí đang đẩy mạnh đa dạng hóa nguồn vốn thông qua trái phiếu doanh nghiệp. Trong 9 tháng đầu năm 2025, lượng phát hành cổ phiếu của các doanh nghiệp ngành đường bộ tăng 60% (đứng đầu là HHV và CII), trong khi phát hành trái phiếu giảm 10% do chờ quy định mới.

VIS Rating kỳ vọng năm 2026 sẽ có những cải cách quan trọng về khung trái phiếu hạ tầng, tiêu chuẩn nhà đầu tư và quy định tái cấp vốn, qua đó thúc đẩy trái phiếu doanh nghiệp trở thành kênh huy động chính cho các dự án PPP.

Về tài chính, các doanh nghiệp hạ tầng niêm yết nhìn chung vẫn duy trì sự ổn định nhờ hiệu quả kinh doanh tốt. Dù tổng nợ toàn ngành tăng 9%, hệ số đòn bẩy và khả năng trả nợ vẫn được kiểm soát, nhờ dòng tiền từ hoạt động tăng 17%. Khả năng trả nợ được dự báo duy trì bền vững trong năm 2026.

Tổng thể, ngành hạ tầng giao thông đang bước vào chu kỳ tăng trưởng mới. Sự bứt phá của lưu lượng giao thông và cải cách mạnh mẽ trong chính sách PPP tạo nền tảng thuận lợi cho đầu tư. Trái phiếu doanh nghiệp sẽ trở thành nguồn lực quan trọng cho các doanh nghiệp đường bộ như HHV và CII, trong khi các doanh nghiệp cảng biển tiếp tục tận dụng thế mạnh vốn vay ngân hàng. Dòng tiền ổn định và khả năng trả nợ tốt tạo cơ sở vững chắc cho triển vọng của ngành trong năm 2026.

Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) đã được sửa đổi và có hiệu lực từ ngày 01/7/2025. Việc ban hành các quy định mới về PPP đã tạo ra một khung pháp lý rõ ràng, đơn giản hóa thủ tục phê duyệt dự án và tăng cường bảo vệ nhà đầu tư nhằm thu hút vốn tư nhân mạnh mẽ hơn.

Các chuyên gia cho biết, quy trình phê duyệt dự án PPP được đơn giản hóa thông qua việc phân cấp thẩm quyền cho các bộ ngành và chính quyền địa phương.

Các quy định bảo vệ nhà đầu tư được tăng cường, thể hiện rõ nhất qua việc nâng trần vốn góp công từ 50% lên 70% đối với các dự án đường bộ thu phí đủ điều kiện. Các quy định mới cũng áp dụng khung lựa chọn nhà đầu tư minh bạch và tiêu chuẩn hóa. Những thay đổi này là yếu tố then chốt để thu hút sự tham gia mạnh mẽ hơn của khu vực tư nhân.

Hải Đăng