WHO khuyến nghị Việt Nam mạnh tay với thuốc lá điện tử, tương tự chiến dịch chống uống rượu bia khi lái xe

Chiều 1/12, Cục Báo chí (Bộ VHTT&DL) phối hợp tổ chức Hội thảo cung cấp thông tin về tăng cường thực thi Nghị quyết của Quốc hội về quy định cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Ông Đặng Khắc Lợi, Phó Cục trưởng Cục Báo chí (Bộ VHTT&DL) phát biểu khai mạc Hội thảo.

Nghị quyết 173 là một cột mốc quan trọng

Bà Angela Pratt, đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam, cho biết thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng có những rủi ro sức khỏe có thể nghiêm trọng. Ngoài những tác động lâu dài (bao gồm ung thư, bệnh tim và phổi, tiêu thụ nicotine), ở trẻ em và thanh thiếu niên các sản phẩm này có tác động đặc biệt có hại đến sự phát triển não bộ, gây hậu quả lâu dài như rối loạn học tập và rối loạn dạng lo âu.

Bà Angela Pratt nhấn mạnh việc Việt Nam cấm thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá nung nóng theo Nghị quyết 173/2024/QH15 là một cột mốc quan trọng về sức khỏe cộng đồng toàn cầu.

Đặc biệt, bà dẫn thông tin: "Tại BV Bạch Mai, giảm 70% các trường hợp cấp cứu liên quan đến các sản phẩm này kể từ khi có lệnh cấm".

Toàn cảnh hội thảo chiều 1/12.

Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam cũng cho biết, tại dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) đang được Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 10, có đề xuất cho phép các nhà máy sản xuất thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng để xuất khẩu. Trước đề xuất này, WHO cho rằng cần đảm bảo lệnh cấm được phản ánh đầy đủ trong Luật Đầu tư (sửa đổi) bằng cách đưa việc kinh doanh các sản phẩm này vào danh sách ngành, nghề bị cấm và không có ngoại lệ.

Ông Vũ Trung Hiếu – Đại diện Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho biết, Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV quy định cấm toàn diện sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, được thông qua ngày 30/11/2024 và có hiệu lực từ ngày 1/1/2025. Tuy nhiên, cần thể chế hóa các quy định tại Nghị quyết này trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Đồng thời, hiện nay chưa có định nghĩa thế nào là "thuốc lá điện tử", "thuốc lá nung nóng" để làm cơ sở cho cơ quan chức năng xử lý vi phạm.

Bên cạnh đó, pháp luật đã có quy định xử phạt hình sự hoặc hành chính đối với các hành vi vi phạm liên quan đến sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Chặn nguồn cung, nhập lậu, buôn bán thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng

Về kiến nghị, đề xuất, đại diện Vụ Pháp chế cho rằng ngoài các luật, nghị quyết hiện hành, dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) mà Quốc hội đang cho ý kiến cần đưa quy định cấm đầu tư, kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vào Điều 6 dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi).

Đối với Luật Quản lý thị trường: đề nghị bổ sung các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vào danh mục cấm, bao gồm cấm xuất nhập khẩu; đồng thời rà soát, sửa đổi Nghị định số 144/2024/NĐ-CP ngày 01/11/2024 của Chính phủ (sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 26/2023/NĐ-CP ngày 31/5/2023 về Biểu thuế xuất khẩu, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi, danh mục hàng hóa và mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch thuế quan) theo hướng bãi bỏ quy định mã HS cho thiết bị điện tử dùng cho thuốc lá điện tử và các thiết bị điện hóa hơi cá nhân tương tự.

Hình minh họa.

TS. Nguyễn Trung Nguyên – Giám đốc Trung tâm Chống độc (BV Bạch Mai) dẫn phân tích tổng hợp từ 6.619 nghiên cứu ở người 13–19 tuổi giai đoạn 2005–2019 tại châu Âu và Bắc Mỹ cho thấy: Hút thuốc lá điện tử làm tăng sự bắt đầu hút thuốc lá thông thường ở thiếu niên; hút thuốc lá điện tử ở tuổi 14 làm tăng nguy cơ hút thuốc lá thông thường ở tuổi 17; nghiên cứu trên 52.579 trẻ lớp 6–12 cũng cho thấy hút thuốc lá điện tử dẫn đến tăng sự khởi đầu hút thuốc lá thông thường và kéo dài tình trạng này.

Ông Nguyễn Trung Nguyên cũng thông tin, các hóa chất trong hơi thuốc lá điện tử có số lượng lớn, gây phát sinh nhiều loại bệnh/ngộ độc mới nổi, thậm chí y học chưa biết và không thể dự đoán. Từ những phân tích trên, Giám đốc Trung tâm Chống độc – BV Bạch Mai đề xuất: Cần ngay lập tức cấm lưu hành thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các loại thuốc lá mới khác ở Việt Nam.

BS. Nguyễn Tuấn Lâm (Đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam).

BS. Nguyễn Tuấn Lâm – Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam đưa ra khuyến nghị về thực thi các quy định cấm, bao gồm: đưa nội dung cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vào Luật Đầu tư (sửa đổi), không có ngoại lệ; sớm ban hành nghị định quy định định nghĩa sản phẩm và mức phạt hành vi sử dụng, chứa chấp;

Cùng với đó là tập trung ngăn chặn nguồn cung, nhập lậu, buôn bán và quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; cần có chiến dịch ra quân mạnh mẽ và duy trì thường xuyên, tương tự quy định bắt buộc đội mũ bảo hiểm và cấm uống rượu khi lái xe.

Lê Bảo