Xây dựng nông thôn mới ở Hà Nội: Xã Bình Minh phát triển mô hình 'nông nghiệp - làng nghề - dịch vụ'

Phát triển kinh tế nông thôn, gắn với mục tiêu xây dựng nông thôn mới

Sản phẩm bánh cuốn được tích hợp vào hệ thống truy xuất nguồn gốc bằng mã QR Code.

Xã Bình Minh được hình thành trên cơ sở nhập toàn bộ hoặc một phần diện tích tự nhiên và dân số của nhiều xã lân cận (Bích Hòa, Cao Viên, Thanh Cao, Bình Minh cũ, và một phần của Phú Lương, Cự Khê, Lam Điền). Với diện tích gần 30 km2 và dân số hơn 80.000 người, xã Bình Minh mới nổi bật với nền nông nghiệp phong phú và hệ thống làng nghề truyền thống lâu đời.

Trong quá trình xây dựng nông thôn mới (NTM), các Hợp tác xã (HTX) nông nghiệp trên địa bàn đóng vai trò hạt nhân, đặc biệt trong việc bảo tồn bản sắc và nâng cao thu nhập cho người dân.

Điển hình là HTX Nông nghiệp Bích Hòa (trước đây thuộc xã Bích Hòa cũ), đơn vị đã trở thành điểm sáng trong việc phát huy giá trị làng nghề. Mặc dù có gần 282ha đất nông nghiệp kinh tế khu vực này nổi bật với nghề làm bánh cuốn Thanh Lương và bún Kỳ Thủy. Trong giai đoạn 2020– 2022, HTX đã chủ động xây dựng thương hiệu, đưa hai sản phẩm này đạt chuẩn OCOP 4 sao vào năm 2023, đồng thời tích hợp mã QR Code để truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Nhờ xây dựng thương hiệu thành công và tích cực xúc tiến thương mại tại các hội chợ, thu nhập bình quân của mỗi lao động trong làng nghề đạt 5– 6 triệu đồng/tháng.

Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX Nông nghiệp Bích Hòa Nguyễn Văn Đức cho biết, để phát triển bền vững, HTX đang tập trung đầu tư máy móc hiện đại, cải tiến bao bì và liên kết theo chuỗi giá trị, hướng tới xây dựng NTM kiểu mẫu.

HTX Nông nghiệp Bình Minh (trước đây thuộc xã Bình Minh cũ) lại là điển hình tiên phong trong việc ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất nông nghiệp. Với hơn 396ha diện tích trồng lúa, HTX đóng vai trò kết nối, bảo đảm toàn bộ sản lượng lúa hàng năm (3.700 tấn) được doanh nghiệp thu mua, mang lại doanh thu hơn 50 tỷ đồng mỗi năm. HTX đã phối hợp giám sát quy trình VietGAP, đảm bảo sản phẩm đạt chuẩn an toàn, giúp năng suất lúa chất lượng đạt 5,8–6,3 tấn/ha. Tổng giá trị 55,67 tỷ đồng từ lúa gạo đã tạo cơ sở quan trọng để địa bàn xã Bình Minh đáp ứng tiêu chí sản xuất hàng hóa và nâng cao thu nhập trong chương trình NTM.

Một góc của xã Bình Minh.

Hình thành không gian kinh tế - văn hóa đặc sắc

Trong nhiều năm trước, nông nghiệp tại xã Bình Minh vẫn tồn tại những hạn chế cố hữu như tính nhỏ lẻ, manh mún, khiến năng suất, hiệu quả và giá trị sản phẩm chưa tương xứng với tiềm năng. Nhận diện rõ thách thức này, bước sang nhiệm kỳ mới, Bình Minh đã xác định một chiến lược phát triển mang tính đột phá: Tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng sinh thái, hữu cơ, công nghệ cao, gắn chặt với phát triển, bảo tồn và nâng tầm các làng nghề truyền thống đã được công nhận.

Đây không chỉ là một giải pháp kinh tế đơn thuần mà còn là hướng đi chiến lược để giữ gìn bản sắc văn hóa, nâng cao chất lượng môi trường sống, tạo nền tảng cho một không gian kinh tế - xã hội đặc sắc.

Với lợi thế 13 làng nghề, trong đó nhiều làng nghề gắn trực tiếp với chế biến nông sản, xã Bình Minh có cơ sở đặc biệt để phát triển mô hình “Nông nghiệp - Làng nghề - Dịch vụ” gắn kết chặt chẽ.

Trong giai đoạn tới, xã đặt mục tiêu mở rộng quy mô, ứng dụng công nghệ mới, nâng cao chất lượng sản phẩm, từng bước đạt chuẩn xuất khẩu. Điều này giúp tạo ra chuỗi giá trị khép kín, từ sản xuất nông nghiệp sinh thái - chế biến, tiêu thụ qua làng nghề - kết nối với thương mại - dịch vụ.

Để hỗ trợ quá trình này, Chủ tịch UBND xã Nguyễn Đăng Việt cho biết, Bình Minh định hướng hình thành 2 cụm công nghiệp tập trung, di dời các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ ra khỏi khu dân cư. Đây là bước đi quan trọng nhằm di dời các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ ra khỏi khu dân cư, vừa phát huy thế mạnh làng nghề, vừa tạo môi trường sống trong lành, văn minh và hiện đại.

Khi nông nghiệp sinh thái được liên kết với làng nghề, Bình Minh sẽ hình thành một không gian kinh tế - văn hóa có chiều sâu. Ở đó, người nông dân không chỉ là người sản xuất, mà còn là một mắt xích trong chuỗi giá trị rộng lớn: Cung cấp sản phẩm sạch, tham gia vào các mô hình du lịch trải nghiệm, và bảo tồn nghề truyền thống bằng việc nâng tầm công nghệ.

Trong bối cảnh Hà Nội mở rộng đô thị hóa, nhiều xã phải đối mặt với thách thức đánh mất bản sắc, song Bình Minh đã xác định được hướng đi đúng đắn: Lấy nông nghiệp sinh thái làm nền tảng, lấy làng nghề làm động lực, và lấy quy hoạch đô thị xanh làm tầm nhìn. Chính sự kết hợp độc đáo này sẽ giúp Bình Minh phát triển nhanh, bền vững, đồng thời giữ vững và phát huy bản sắc riêng của mình.

(Trang thông tin có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối chương trình xây dựng nông thôn mới TP. Hà Nội)

Khánh Duy