Xây dựng nông thôn mới phù hợp với tình hình mới

Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) xây dựng NTM giai đoạn 2021 - 2025 đã đạt được nhiều kết quả quan trọng làm thay đổi diện mạo nông thôn. Nhiều công trình hạ tầng nông thôn được đầu tư xây mới, nâng cấp, từng bước đáp ứng nhu cầu sản xuất và đời sống của Nhân dân. Chất lượng giáo dục, y tế, công tác khám - chữa bệnh, đời sống văn hóa tinh thần của người dân không ngừng được nâng lên, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững, các hoạt động văn hóa, thể thao được duy trì và phát triển. Môi trường nông thôn được cải thiện theo hướng sáng - xanh - sạch - đẹp, diện mạo nông thôn có nhiều khởi sắc.

Trước hợp nhất, tỉnh Lào Cai (cũ) có 65/126 xã đạt chuẩn NTM, 7 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 2 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn và được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Tỉnh Yên Bái (cũ) có 115/146 xã được công nhận đạt chuẩn NTM, 39 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 13 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; 5 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn và được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM.

Xã Bản Lầu được hợp nhất từ 3 xã Bản Lầu, Bản Sen, Lùng Vai - đây là 3 xã đã “về đích” NTM giai đoạn trước. Sau hợp nhất, chính quyền địa phương đã rà soát, đánh giá lại kết quả thực hiện các tiêu chí NTM trên địa bàn xã. Theo đó, Bản Lầu đã hoàn thành 11/19 tiêu chí NTM.

Ông Lê Thanh Hoa - Phó Chủ tịch UBND xã Bản Lầu cho biết: “Sau khi hợp nhất, quy mô đơn vị hành chính được mở rộng, tạo điều kiện thuận lợi trong việc huy động nguồn lực, lồng ghép các chương trình, dự án trên địa bàn xã để triển khai đồng bộ, hiệu quả hơn. Tuy nhiên, cũng vì địa bàn xã rộng, địa hình chia cắt, giao thông giữa các thôn, bản còn nhiều khó khăn; nhu cầu đầu tư hạ tầng cơ bản, dịch vụ xã hội thiết yếu tăng, trong khi nguồn lực đầu tư còn hạn chế, dẫn đến tình trạng thiếu hụt vốn để triển khai đồng bộ các tiêu chí”.

Trước tình hình đó, xã đã chỉ đạo các phòng, ban, đơn vị tập trung rà soát, cập nhật lại hiện trạng các tiêu chí từ đó xây dựng kế hoạch cụ thể, sát thực tế và phù hợp với điều kiện địa phương.

Trong bối cảnh vận hành bộ máy chính quyền mới, vai trò điều phối của cấp tỉnh sẽ được tăng cường, cấp xã được trao quyền chủ động hơn, nên việc tích hợp chương trình xây dựng NTM với các chương trình mục tiêu quốc gia khác sẽ giúp tập trung nguồn lực, tránh chồng chéo, nhưng cũng đòi hỏi phương thức triển khai đồng bộ, toàn diện hơn.

Nội dung về chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, thương mại điện tử và đô thị hóa đang tác động mạnh mẽ, tạo ra cơ hội nhưng cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết về đổi mới tư duy phát triển, ứng dụng công nghệ cao, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường.

Theo ông Đỗ Xuân Thủy - Phó Chánh Văn phòng điều phối NTM tỉnh thì Chương trình xây dựng NTM giai đoạn 2026 - 2030 cần “bảo đảm thực chất, đi vào chiều sâu, hiệu quả, vì lợi ích của người dân”, hướng tới xây dựng nông thôn phát triển bền vững và gắn với quá trình đô thị hóa.

Để chương trình xây dựng NTM đạt hiệu quả thực chất, Lào Cai sẽ tiếp tục kiện toàn Ban Chỉ đạo thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia và giao cơ quan chủ trì để tham mưu, theo dõi, triển khai, đánh giá những nội dung thực hiện của chương trình.

Công tác quy hoạch phải được triển khai sớm, đồng bộ, đặc biệt quy hoạch trụ sở hành chính mới, từ đó, xác định ưu tiên đầu tư các nội dung mang tính chất kết nối, liên kết theo vùng, phục vụ phát triển kinh tế, xã hội, tránh đầu tư manh mún, dàn trải, đầu tư không hiệu quả. Phân bổ nguồn lực hợp lý dựa trên rà soát, đánh giá hiện trạng và nhu cầu đầu tư của các địa phương. Trong đó, ưu tiên các nội dung cấp bách, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân. Thực hiện giám sát thường xuyên, có hệ thống để kịp thời nhận diện hạn chế, chủ động điều chỉnh và áp dụng giải pháp khắc phục, bảo đảm các hoạt động triển khai đạt đúng tiến độ, chất lượng và mục tiêu đã đề ra.

Cùng với đó, địa phương tiếp tục triển khai chương trình gắn với thực hiện hiệu quả Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn, quá trình đô thị hóa, đi vào chiều sâu, hiệu quả, bền vững; thực hiện xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu và NTM cấp thôn, bản. Nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn, thúc đẩy bình đẳng giới...

Cùng với đó, địa phương cũng cần giữ vững sự ổn định chính trị và trật tự an toàn xã hội, tạo tiền đề vững chắc cho giai đoạn phát triển tiếp theo.

Khi mô hình chính quyền địa phương hai cấp đi vào hoạt động, việc thực hiện các nhiệm vụ sẽ phân cấp mạnh cho địa phương, trung ương sẽ giữ vai trò thiết kế, quy định tiêu chí, phân bổ nguồn lực và giám sát đầu ra, địa phương sẽ toàn quyền quyết định phương thức và triển khai. Cùng với đó, các bộ, ngành, địa phương sẽ cùng nghiên cứu, ban hành bộ tiêu chí NTM, áp dụng cho các xã có quy mô lớn hơn sau hợp nhất, phân loại theo khu vực (xã vùng đồng bằng, xã ven đô, xã miền núi) để phù hợp với đặc điểm từng vùng.

Trình bày: Khánh Ly

Thúy Phượng