Xe tăng T-72M4CZ là gói nâng cấp lớn của Cộng hòa Czech thực hiện trên mẫu xe tăng chiến đấu chủ lực T-72
Gói nâng cấp đã đem lại cho chiếc xe tăng T-72 thời Liên xô sức mạnh mới, tiệm cận với các mẫu tăng hiện đại nhất của Nga và phương Tây.
Thậm chí xe tăng T-72M4CZ còn được đánh giá ngang bằng với xe tăng T-90A của Nga.
Theo trang The Military Balance 2021, quân đội Czech có 30 xe tăng T-72M4CZ đang trực chiến và 89 chiếc T-72 các biến thể khác đang được cất giữ.
Từ những năm 1990, Bộ Quốc phòng Cộng hòa Czech đã nghiên cứu kế hoạch hiện đại hóa số xe tăng T-72 được sản xuất theo giấy phép Liên Xô từ thời Liên Xô.
Theo đó 2 mẫu T-72M3 và T-72M4 ra đời, chốt lại Bộ Quốc phòng Cộng hòa Czech quyết định chọn mẫu T-72M4.
Ban đầu, Czech muốn nâng cấp 355 chiếc T-72 lên chuẩn M4, dẫu vậy do vấn đề tài chính khiến chỉ có 30 T-72M4CZ ra đời và chuyển giao trong giai đoạn 2003-2005.
Gói nâng cấp T-72M4CZ tập trung vào nâng cấp khả năng bảo vệ toàn phần, hệ thống điều khiển hỏa lực và động cơ với các trang bị xuất xứ từ phương Tây và Ba Lan.
T-72M4CZ có trọng lượng tổng thể 48 tấn, dài 9,8m (với nòng pháo), rộng 3,76m, cao 2,18m.
Kíp xe vẫn gồm 3 người: trưởng xe, lái xe, pháo thủ.
Về mặt giáp bảo vệ, T-72M4CZ được trang bị giáp phức hợp và giáp phản ứng nổ DYNA do ba Lan phát triển cho khả năng kháng chịu đạn chống tăng nổ mạnh HEAT, đạn xuyên có guốc giảm cỡ nòng ổn định cánh đuôi (APFSDS), đạn nổ nén (HESH).
Đặc biệt, T-72M4CZ được trang bị hệ thống cảnh báo lade cho phép phát hiện khi chiếc xe bị chiếu chùm tia lade (dẫn đường tên lửa chống tăng), xác định hướng đe dọa và phóng lựu đạn khói đối phó.
Về mặt hỏa lực, cơ bản thì T-72M4CZ vẫn dùng pháo nòng trơn 2A46 125mm nhưng bổ sung thêm hệ thống quy chiếu nòng pháo giúp tăng độ chính xác.
Hỏa lực phụ gồm một đại liên đồng trục 7,62mm và đại liên phòng không 12,7mm (do trưởng xe điều khiển).
Điểm cải tiến về hỏa lực nằm ở hệ thống điều khiển khi T-72M4CZ được trang bị hệ thống điều khiển hỏa lực Officine TURMS-T (Italy sản xuất), máy tính đường đạn và các cảm biến.
Tất cả giúp giảm thời gian tính toán phần tử bắn, diệt mục tiêu.
Các điểm nâng cấp này cũng giúp tăng độ chính xác lên tối đa cho phát bắn đầu tiên trên xe tăng T-72M4CZ.
T-72M4CZ có thể phát hiện mục tiêu ban đêm cách xa 4.200 m, nhận dạng mục tiêu ở tầm 2.100 m.
Điều này đã cải thiện nhiều so với hệ thống nhìn đêm trên T-72 nguyên bản của Liên Xô. Tầm hỏa lực ban ngày của T-72M4CZ có thể đạt tới 5.000 m.
Về động cơ, T-72M4CZ sử dụng động cơ diesel tua bin tăng áp CV12-1000 TCA công suất 1.200 mã lực, vốn cũng được sử dụng trên xe tăng Challenger 2 của Anh cho phép giảm tiêu thụ nhiên liệu, nhưng tăng được hiệu suất.
T-72M4CZ có thể đạt tốc độ tối đa trên đường bằng 61 km/h, tầm hoạt động đạt 700 km, lội nước sâu (có chuẩn bị) 5m.
Đang có thông tin cho rằng, Ukraine đang đề nghị Czech cung cấp xe tăng T-72M4CZ.
Czech đã trợ giúp Ukraine khá nhiều vũ khí trong đó có cả xe tăng T-72 và BMP-1, tuy vậy không rõ nước này có gửi thêm biến thể T-72M4CZ theo đề nghị của Kiev hay không.
Việt Hùng