Xem xét cơ chế đặc thù phục vụ triển khai các dự án quan trọng của Thủ đô

Ảnh minh họa

Trình bày Tờ trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết Hà Nội đang triển khai nhiều dự án trọng yếu, trải rộng từ đầu tư công, đối tác công tư (PPP), thu hút nhà đầu tư chiến lược đến chỉnh trang đô thị và tái thiết chung cư cũ. Luật Thủ đô sửa đổi (ban hành ngày 28/6/2024) là nền tảng pháp lý quan trọng nhưng thực tế vẫn còn những vướng mắc, chồng chéo, đặc biệt trong phân cấp và phân quyền quản lý đầu tư.

Theo Bộ trưởng, việc ban hành Nghị quyết để thí điểm một số cơ chế đặc thù là cần thiết và cấp bách nhằm tháo gỡ điểm nghẽn pháp lý, thu hút nguồn lực mới, tạo đột phá phát triển nhanh và bền vững hơn, lan tỏa tới vùng Đồng bằng sông Hồng và cả nước. Đây cũng là tiền đề giúp Hà Nội hướng tới tăng trưởng bình quân từ 11%/năm trở lên, phù hợp tinh thần Nghị quyết 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị.

Dự thảo Nghị quyết đề xuất mở rộng thẩm quyền quyết định, chấp thuận chủ trương đầu tư cho HĐND và Chủ tịch UBND Hà Nội đối với các dự án đầu tư công, PPP và tư nhân, không giới hạn quy mô vốn, phạm vi đất đai hay yêu cầu tái định cư.

Những dự án hiện thuộc thẩm quyền của Quốc hội, Chính phủ hoặc Thủ tướng Chính phủ cũng được đề xuất phân cấp cho Hà Nội quyết định. Với các dự án cần cơ chế vượt luật, UBND thành phố sẽ báo cáo Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét.

Về lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu, dự thảo cho phép áp dụng cơ chế đặc biệt đối với dự án cấp bách, dự án quan trọng quốc gia hoặc dự án thu hút nhà đầu tư chiến lược. Đáng chú ý, thành phố có thể lựa chọn nhà đầu tư trước khi chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời thực hiện song song công tác quy hoạch và khởi công.

Trong lĩnh vực quy hoạch, Chính phủ đề xuất lập một Quy hoạch tổng thể Thủ đô, tích hợp các nội dung quy hoạch hiện hành nhằm đảm bảo thống nhất, tránh chồng lấn với quy hoạch quốc gia và quy hoạch vùng.

Về cơ chế đất đai và nguồn lực, dự thảo cho phép UBND Hà Nội sử dụng ngân sách thành phố để thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư độc lập trước khi phê duyệt chủ trương đầu tư. HĐND thành phố được quyền quyết định mức bồi thường gấp hai lần quy định đối với dự án cần triển khai ngay; trong các trường hợp khác, mức bồi thường có thể cao hơn nhưng không vượt quá hai lần.

Thành phố cũng được phép sử dụng kết dư ngân sách cho các dự án quan trọng. Để giải quyết các điểm nghẽn về giao thông, ngập úng, ô nhiễm môi trường, Chính phủ đề xuất cơ chế đầu tư công khẩn cấp và lệnh xây dựng khẩn cấp.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng báo cáo tại phiên họp.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết Thường trực Ủy ban tán thành với sự cần thiết của Nghị quyết, đồng thời đề nghị rà soát để tránh trùng lặp với luật hiện hành và chỉ giữ lại những cơ chế đặc thù thực sự cần thiết. Ủy ban cũng đề nghị làm rõ vị trí pháp lý của Quy hoạch tổng thể Thủ đô để bảo đảm thống nhất trong hệ thống quy hoạch quốc gia.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn bày tỏ đồng tình cao với chủ trương ban hành Nghị quyết, cho rằng đây là giải pháp cấp bách để tháo gỡ vướng mắc, giải phóng nguồn lực, tạo động lực phát triển mạnh mẽ và bền vững cho Hà Nội, hướng tới tăng trưởng hai con số giai đoạn 2026–2030 và tầm nhìn đến năm 2045.

Chủ tịch Quốc hội yêu cầu dự thảo Nghị quyết phải bám sát Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị và các chỉ đạo của Trung ương; nội dung nào đã có trong luật hoặc được quyết định tại kỳ họp này thì loại ra, chỉ giữ các cơ chế thật sự vượt trội, có tác dụng tháo gỡ điểm nghẽn.

Chủ tịch UBND TP Hà Nội Vũ Đại Thắng cho biết thành phố đã phối hợp các bộ, ngành rà soát kỹ các vướng mắc thực tiễn. Các đề xuất đã được thẩm định và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Hà Nội kỳ vọng Nghị quyết sớm được thông qua để triển khai ngay các dự án trọng điểm với tầm nhìn quy hoạch dài hạn 100 năm.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đánh giá hồ sơ dự thảo đã được chuẩn bị nghiêm túc và đủ điều kiện bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025, trình Quốc hội thông qua theo thủ tục rút gọn tại kỳ họp thứ 10.

Minh Kiệt