Xuất khẩu cà phê vững 'ngôi vương'

Kim ngạch xuất khẩu đạt mức cao kỷ lục

Năm 2024, bà con nông dân trồng cà phê trên địa bàn tỉnh bước vào vụ thu hoạch với sự hân hoan khi mặt hàng này có giá rất cao. Bà Angăk (làng Tuơh Klah, xã Glar, huyện Đak Đoa) phấn khởi nói: “Gắn bó với cây cà phê 18 năm nhưng chưa bao giờ tôi vui mừng như năm nay khi mới đầu vụ, giá đã cao gấp đôi năm ngoái. Năng suất cà phê đạt khoảng 4 tấn nhân/ha. Nếu bán được giá 110-120 ngàn đồng/kg, sau khi trừ chi phí, gia đình tôi còn lãi hơn 1,4 tỷ đồng từ 4 ha cà phê”.

Bà con nông dân phấn khởi bước vào vụ thu hoạch cà phê. Ảnh: Vũ Thảo

Ông Lê Hữu Anh-Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp và dịch vụ Lam Anh (xã Glar) chia sẻ: “Giá cà phê tăng cao 2 năm liền giúp người nông dân có tích lũy và tin tưởng hơn vào tương lai của loại cây trồng chủ lực này. Hợp tác xã đang liên kết sản xuất cà phê bền vững trên diện tích 300 ha, chủ yếu theo quy trình 4C. Nhờ sự liên kết này, các hộ được hỗ trợ kỹ thuật canh tác, thực hành theo bộ quy tắc chung. Niên vụ này, năng suất cà phê đạt gần 4 tấn nhân/ha”.

Năm 2024, lần đầu tiên kim ngạch xuất khẩu cà phê của tỉnh đạt 620 triệu USD, dẫn đầu trong các ngành hàng chủ lực. Đồng thời, lần đầu tiên có 1 doanh nghiệp ở Gia Lai đứng đầu cả nước về xuất khẩu cà phê, đó là Công ty TNHH Vĩnh Hiệp với kim ngạch xuất khẩu trong niên vụ 2023-2024 đạt hơn 520 triệu USD.

Ông Thái Như Hiệp-Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Giám đốc Công ty TNHH Vĩnh Hiệp-cho biết: “Trong vài năm gần đây, Việt Nam đang nổi lên như là một trong những đối tác uy tín và có trách nhiệm, đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Điều đó đặt ra cho các doanh nghiệp yêu cầu thay đổi, cải tiến để vận hành trong tình hình mới.

Công ty Vĩnh Hiệp luôn đồng hành, kề vai sát cánh cùng nông dân tham gia vào chuyển giao kỹ thuật, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, tạo dựng chuỗi giá trị liên kết. Công ty đã nỗ lực xây dựng mạng lưới sản xuất cà phê bền vững theo các tiêu chuẩn thị trường quốc tế với sản lượng hàng năm trên 150.000 tấn, thị trường mở rộng ra hơn 40 nước trên thế giới, trong đó, thị trường châu Âu chiếm khoảng 60%.

Đồng thời, Vĩnh Hiệp cũng đặt ra sứ mệnh là tiên phong về nông nghiệp hữu cơ, đưa nông sản Việt Nam lên một tầm cao mới bằng việc đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe của các thị trường khó tính nhất thế giới”.

Công ty TNHH Vĩnh Hiệp (TP. Pleiku) là doanh nghiệp đứng đầu cả nước về xuất khẩu cà phê trong niên vụ 2023-2024. Ảnh: H.D

Bên cạnh Công ty TNHH Vĩnh Hiệp, Gia Lai còn có các doanh nghiệp xuất khẩu cà phê uy tín như: Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Hoa Trang Gia Lai, Công ty cổ phần Tín Thành Đạt, Công ty TNHH Thương mại và chế biến Louis Dreyfu Company Việt Nam. Các doanh nghiệp này đều có nhà máy sơ chế, chế biến quy mô lớn, hệ thống kho chứa được đầu tư nâng cấp mở rộng.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp luôn chú trọng áp dụng tiêu chuẩn trong sản xuất, đầu tư đổi mới công nghệ chế biến để tạo nguồn hàng chất lượng, đáp ứng yêu cầu của thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản…

Xây dựng chuỗi giá trị bền vững

Trong hành trình xây dựng và phát triển chuỗi cung ứng cà phê, Gia Lai luôn cập nhật theo xu hướng phát triển xanh-sạch-bền vững từ việc các doanh nghiệp “đầu tàu” đẩy mạnh liên kết cùng người nông dân, tạo ra chuỗi cung ứng có kiểm soát và truy xuất nguồn gốc rõ ràng, tuân thủ các bộ tiêu chí quốc tế cho ngành cà phê, cùng các chứng nhận bền vững.

Ông Thái Như Hiệp cho rằng: Đặc thù của các thị trường phát triển là rất quan tâm đến khía cạnh trách nhiệm xã hội và môi trường. Vì vậy, Vĩnh Hiệp đã liên kết với các đối tác như JDE, Nestlé và tổ chức IDH… hỗ trợ giải quyết những thách thức về phát triển ngành hàng cà phê tuân thủ quy định chống phá rừng của châu Âu (EUDR), giảm phát thải nhà kính, sản xuất cà phê bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu.

Nông dân thu hoạch cà phê. Ảnh: V.T

Cà phê hiện là cây trồng chủ lực của tỉnh với diện tích hơn 106.400 ha, trong đó, diện tích cà phê kinh doanh hơn 94.270 ha, năng suất bình quân đạt hơn 3,3 tấn/ha, sản lượng khoảng 312.100 tấn/năm. Toàn tỉnh có khoảng 46.000 ha cà phê được chứng nhận sản xuất theo các tiêu chuẩn VietGAP, 4C, Rainforest, Organic…

Bên cạnh việc tạo ra nguồn hàng chất lượng đồng nhất phục vụ xuất khẩu, hiện nay, các doanh nghiệp, hợp tác xã trên địa bàn tỉnh luôn đặt định hướng phát triển nền nông nghiệp xanh-sạch-bền vững. Điều này thể hiện trong phương pháp canh tác, sản xuất nhằm bảo tồn đa dạng sinh học, tránh gây ảnh hưởng đến môi trường.

Gia Lai đang nỗ lực sản xuất cà phê theo hướng nông nghiệp tái sinh, hướng đến ngành cà phê bền vững nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của các thị trường khó tính. Định hướng đến năm 2030, tỉnh sẽ giữ vững diện tích cà phê khoảng 100-110 ngàn ha, nâng diện tích sản xuất theo các tiêu chuẩn như VietGAP, 4C, Rainforest, Organic… lên khoảng 80%.

Ông Đoàn Ngọc Có-Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT-đánh giá: “Cây cà phê đã góp phần quan trọng trong việc chuyển dịch cơ cấu cây trồng, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho hàng ngàn lao động địa phương, cũng như hình thành những vùng nguyên liệu tập trung, tạo ra sản phẩm xuất khẩu có giá trị kinh tế.

Tuy đã đạt được những kết quả rất quan trọng nhưng ngành cà phê hiện đang đứng trước những rủi ro tiềm ẩn và chịu ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu. Diện tích cà phê cho năng suất, chất lượng thấp chiếm tỷ lệ khá cao; môi trường sinh thái trong nhiều vùng trồng cà phê ngày càng bị ô nhiễm và mất tính ổn định, bền vững do sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật hóa học”.

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT, để phát triển sản xuất cà phê bền vững, tạo ra sản phẩm hàng hóa có chất lượng đồng nhất, ổn định về năng suất, sản lượng, tỉnh sẽ ưu tiên đẩy mạnh tái canh diện tích cà phê già cỗi, sử dụng các giống có năng suất, chất lượng cao, kháng sâu bệnh tốt; tiếp tục xây dựng các chuỗi liên kết trong sản xuất nhằm tạo ra vùng nguyên liệu cà phê đạt các tiêu chuẩn.

Ngoài ra, tỉnh sẽ đẩy mạnh thu hút đầu tư vào chế biến, tập trung phát triển theo chiều sâu, đa giá trị, tạo ra giá trị gia tăng cho cà phê Gia Lai từ các dòng cà phê rang xay, cà phê hòa tan.

Đồng thời, tiếp tục thực hiện có hiệu quả kế hoạch phát triển cà phê đặc sản gắn với xây dựng chỉ dẫn địa lý cà phê Gia Lai, mã số vùng trồng và truy xuất nguồn gốc sản phẩm, xây dựng và phát triển thương hiệu cà phê Gia Lai.

VŨ THẢO