Xúc tiến thương mại giúp đặc sản vùng cao vươn ra thị trường

Tiềm năng chưa được khai mở

Nằm ở trung tâm vùng trung du và miền núi phía Bắc, Yên Bái không chỉ được thiên nhiên ban tặng cảnh sắc trùng điệp mà còn là nơi hội tụ nhiều đặc sản mang dấu ấn bản địa: chè Shan tuyết Suối Giàng, cốm nếp Tú Lệ, măng tre Bát Độ, tinh dầu quế Văn Yên, mật ong rừng Mù Cang Chải, táo mèo Trạm Tấu, rượu thóc, xôi trứng kiến, bánh chưng đen Mường Lò… Những sản phẩm này không chỉ kết tinh văn hóa dân tộc mà còn có giá trị kinh tế cao nếu được đầu tư, tổ chức và phát triển bài bản.

Hiện nay, toàn tỉnh Yên Bái có trên 150 hợp tác xã nông nghiệp, trong đó nhiều đơn vị sản xuất các sản phẩm đặc sản vùng cao. Một số đã tham gia chương trình OCOP, xây dựng thương hiệu bước đầu. Tuy nhiên, số lượng HTX thành công trong mở rộng thị trường vẫn còn rất hạn chế. Các sản phẩm dù đạt chất lượng tốt, giàu bản sắc nhưng chưa được định vị thương hiệu rõ ràng, giá trị gia tăng thấp, phụ thuộc vào mùa vụ và khách hàng quen thuộc.

Các sản phẩm dù đạt chất lượng tốt, giàu bản sắc nhưng chưa được định vị thương hiệu rõ ràng. Ảnh: Ngọc Hoa

Trao đổi với Báo Công Thương, chị Nguyễn Thị Thanh Hương, Giám đốc HTX Chế biến, Kinh doanh Tổng hợp Long Đạt (tỉnh Yên Bái) là một ví dụ điển hình. Đối với sản phẩm thịt trâu gác bếp, dù đã đầu tư khu sơ chế, kho hun khói, máy hút chân không và hệ thống truy xuất nguồn gốc, sản phẩm của HTX vẫn chủ yếu tiêu thụ qua kênh bán nhỏ lẻ tại chợ dân sinh hoặc qua các đơn hàng gia công theo yêu cầu.

“Chúng tôi gặp khó khăn trong việc tiếp cận các hệ thống phân phối lớn. Sản phẩm còn mang tính thủ công, thương hiệu chưa mạnh, năng lực giao hàng còn hạn chế nên khó giữ được đơn hàng dài hạn,” Giám đốc HTX Long Đạt chia sẻ.

Khó khăn lớn nhất của HTX Long Đạt cũng là khó khăn chung của nhiều đơn vị sản xuất đặc sản truyền thống hiện nay: thiếu nguồn lực để đầu tư mở rộng, thiếu kỹ năng bán hàng hiện đại, thiếu niềm tin thị trường. Trong khi đó, sản phẩm lại mang giá thành cao do chế biến thủ công, chi phí nguyên liệu và vận chuyển đều đội lên, khiến đầu ra bấp bênh, sức cạnh tranh yếu. Ngay tại thị trường nội tỉnh, sản phẩm đặc sản vùng cao cũng chưa có chỗ đứng vững vàng trong các hệ thống phân phối lớn.

Cơ hội định vị lại sản phẩm địa phương

Trong bối cảnh đó, việc tham gia Hội chợ Xúc tiến thương mại cho các hợp tác xã khu vực miền Bắc năm 2025 được đánh giá là một bước đi đúng hướng với HTX Long Đạt. Lần đầu tiên, thịt trâu gác bếp Long Đạt được giới thiệu trong một không gian chuyên nghiệp: gian hàng chỉn chu, có nhân viên giới thiệu, có tài liệu quảng bá, có sản phẩm dùng thử và bảng giá rõ ràng. Đặc biệt, hình ảnh thịt trâu gác bếp không còn đơn thuần là món ăn quê, mà được nâng tầm thành đặc sản bản địa có giá trị văn hóa và tiềm năng thương mại.

“Qua hội chợ, chúng tôi kết nối được với một chuỗi thực phẩm sạch tại Hà Nội, đồng thời nhận được lời mời từ sàn thương mại điện tử chuyên hàng đặc sản. Quan trọng hơn là có cơ hội lắng nghe phản hồi của khách hàng để điều chỉnh mẫu mã, bao bì, khối lượng đóng gói phù hợp”, chị Hương cho biết.

Đánh giá về vai trò của hội chợ trong hoạt động xúc tiến thương mại cho khu vực kinh tế tập thể, ông Bùi Quang Hưng, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) khẳng định, việc xúc tiến thương mại thông qua các hội chợ không chỉ là sự kiện tiêu dùng mà còn là nơi giới thiệu tiềm năng, tìm kiếm nhà đầu tư, kết nối vùng nguyên liệu, thúc đẩy liên kết chuỗi.

“Việc tổ chức Hội chợ có vai trò thiết thực, thể hiện rõ tầm nhìn kết nối tiêu thụ sản phẩm cho các hợp tác xã. Qua đó, không chỉ mở rộng thị trường tiêu thụ mà còn góp phần thúc đẩy liên kết vùng, xây dựng chuỗi cung ứng bền vững, gia tăng giá trị sản phẩm và hướng tới xuất khẩu”, ông Bùi Quang Hưng nhấn mạnh.

Hội chợ xúc tiến thương mại góp phần tạo cầu nối hiệu quả giữa sản phẩm đặc sản vùng miền với hệ thống phân phối hiện đại.

Đặc biệt, trong thời đại hiện nay, kinh tế tập thể với nòng cốt là các hợp tác xã đang và sẽ tiếp tục giữ vai trò quan trọng đối với sản xuất nông nghiệp, kết nối hiệu quả giữa nông dân và doanh nghiệp, đóng góp tích cực vào hoạt động sản xuất, kinh doanh của nhiều sản phẩm hàng hóa chủ lực, các đặc sản vùng miền, qua đó khẳng định không gian phát triển mang sắc màu địa phương đặc sắc, mang đậm dấu ấn chuỗi liên kết và nâng cao giá trị hàng hóa của mỗi vùng sản xuất.”

Theo đó, trong thời gian tới, Cục Xúc tiến thương mại sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành, địa phương, tổ chức quốc tế và cộng đồng doanh nghiệp nhằm thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa các hoạt động hỗ trợ hợp tác xã phát triển theo hướng chuyên nghiệp, bền vững và thích ứng linh hoạt với yêu cầu của nền kinh tế thị trường và tiến trình hội nhập.

Trên hành trình đi từ khói bếp bản Mường tới thị trường phố thị, sản phẩm đặc sản vùng cao không chỉ gói ghém hương vị, mà còn mang theo khát vọng của những người làm nông nghiệp: giữ gìn hồn cốt bản địa, đồng thời tìm cách hòa mình vào nhịp thở sôi động của nền kinh tế thị trường. Hội chợ lần này không phải đích đến, nhưng là một chặng quan trọng để những đặc sản quê nhà bước lên một nấc thang mới chuyên nghiệp hơn và có thể đứng vững giữa những dãy hàng hóa rực rỡ sắc màu trong các trung tâm thương mại đô thị.

Thiên Kim