Xung đột Nga-Ukraine: Moskva bộc lộ điểm yếu lớn nhất và câu hỏi đặt ra cho Kiev

Các máy bơm dầu tại một cơ sở lọc dầu của Liên bang Nga. Ảnh: TASS/TTXVN

Báo The Kyiv Post của Ukraine tối 6/9, theo giờ địa phương, đăng bài của nhà báo Ihor N. Stelmach cho rằng tình trạng thiếu hụt nhiên liệu và giá xăng dầu tăng vọt ở Liên bang Nga là tin vui đối với Ukraine, trong khi nền kinh tế thời chiến của Moskva (Moscow) đang chịu cú giáng mạnh, ảnh hưởng nghiêm trọng tới khả năng tiếp tục tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine.

Dẫn thông tin đăng tải trên tạp chí The Economist, ông Stelmach cho biết chỉ trong tháng 8/2025, các cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái tầm xa của Ukraine đã phá hủy 20% công suất lọc dầu của Liên bang Nga. Tình hình trở nên đặc biệt khó khăn khi sự gián đoạn nguồn cung do các cuộc không kích của Ukraine lại trùng với giai đoạn nhu cầu cao điểm mùa hè do du lịch và mùa thu hoạch sắp tới.

Báo The Kyiv Independent của Ukraine tối 5/9, theo giờ địa phương, dẫn báo cáo của chỉ huy hàng đầu lực lượng tác chiến bằng thiết bị bay không người lái của Ukraine, ông Robert “Madyar” Brovdi, cho biết các thiết bị bay không người lái của quân đội nước này đã tấn công nhiều cơ sở dầu mỏ của Liên bang Nga trong đêm 5/9, bao gồm nhà máy lọc dầu Rosneft lớn nhất tại Ryazan và một kho chứa dầu ở tỉnh Luhansk.

Ông Brovdi nhấn mạnh: “Xăng dầu (ở Liên bang Nga) đang trở nên khan hiếm, trong khi khí đốt và dầu mỏ nhanh chóng cạn kiệt”.

Xem video một đám cháy lớn và khói đen dày đặc bốc lên từ nhà máy lọc dầu nằm ở phía Nam thành phố Ryazan, cách thủ đô Moskva của Liên bang Nga 180 km (120 dặm) về phía Đông Nam.

Trước tình trạng này, nhà báo Stelmach cho biết giá xăng tại Liên bang Nga đã tăng lên mức kỷ lục, giữa lúc xuất hiện ngày càng nhiều báo cáo về tình trạng khan hiếm nhiên liệu. Truyền thông xã hội Liên bang Nga tràn ngập video ghi lại cảnh hàng dài ô tô và xe tải chờ đổ xăng tại các trạm nhiên liệu khắp nước Liên bang Nga cũng như ở những khu vực ở Ukraine nằm dưới sự kiểm soát của Moskva.

Dĩ nhiên, tin tức về tình trạng thiếu hụt nhiên liệu ngày càng nghiêm trọng của Liên bang Nga được chào đón ở Ukraine. Chánh văn phòng Tổng thống Volodymyr Zelensky, ông Andriy Yermak lưu ý trước đây Liên bang Nga đã tìm cách tấn công vào nguồn nhiên liệu của Ukraine trong giai đoạn đầu chiến tranh, nhưng giờ đây chính họ lại rơi vào cảnh thiếu hụt. Ngày 20/8/2205, ông Yermak viết trên tài khoản X: “Đó là điều sẽ xảy ra khi các ông tấn công người Ukraine”.

Chiến dịch không kích đang được Ukraine thúc đẩy không đơn thuần chỉ là hành động trả đũa. Chiến lược mới của họ nhắm vào hạ tầng công nghiệp dầu mỏ của Liên bang Nga nhằm tác động trực tiếp đến nền kinh tế thời chiến của Tổng thống Vladimir Putin và làm suy yếu khả năng tiếp tục tài trợ cho các hoạt động tác chiến ở Ukraine. Khi các đồng minh Mỹ và châu Âu tỏ ra do dự trong việc áp đặt lệnh trừng phạt cứng rắn hơn đối với ngành năng lượng Liên bang Nga, Ukraine đã tự mình hành động – tận dụng làn sóng tấn công thiết bị bay không người lái hiện tại như một hình thức trừng phạt trực tiếp, cực kỳ hiệu quả.

Các cuộc tấn công của Ukraine vào nhà máy lọc dầu Liên bang Nga từ đầu tháng 8 là một phần trong chiến lược rộng lớn hơn. Ukraine cũng đã oanh kích nhiều cơ sở sản xuất quân sự trong lãnh thổ Liên bang Nga, cũng như nhiều đoàn tàu chở nhiên liệu và một số trung tâm hậu cần gần tiền tuyến. Giữa tháng 8, thiết bị bay không người lái Ukraine phá hủy trạm bơm của đường ống Druzhba ở vùng Rumbov (Liên bang Nga), buộc Moskva phải đóng cửa một mắt xích trọng yếu trong hạ tầng năng lượng của mình – tuyến vận chuyển dầu mỏ Liên bang Nga sang châu Âu.

Giới lãnh đạo Ukraine tin rằng năng lực tấn công tầm xa bằng tên lửa của mình là yếu tố then chốt để buộc Liên bang Nga phải cân nhắc chấm dứt chiến dịch quân sự của mình ở Ukraine và bước vào đàm phán. Trong giai đoạn đầu của cuộc xung đột, Ukraine rất hạn chế về số lượng thiết bị bay không người lái có thể vươn tới mục tiêu trong lãnh thổ Liên bang Nga. Sau ba năm rưỡi, kho vũ khí tầm xa của Kiev đã phát triển mạnh mẽ, cho phép tiến hành những cuộc không kích ngày càng quyết liệt.

Vũ khí mới nhất bổ sung vào kho tàng của Ukraine là tên lửa hành trình tầm xa Flamingo do nước này tự phát triển, Loại tên lửa vừa được công bố này được cho là có tầm bắn hơn 3.000 km và mang đầu đạn cực lớn, vượt xa khả năng hiện tại của các thiết bị bay không người lái tầm xa của Ukraine. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky xác nhận tên lửa này đã được thử nghiệm thành công và sẽ được sản xuất hàng loạt trước cuối năm nay.

Không có gì ngạc nhiên khi Ukraine có đủ năng lực thiết lập dây chuyền sản xuất tên lửa hành trình trong nước. Trước đây, đất nước này từng đóng vai trò lớn trong chương trình tên lửa của Liên Xô, khi thành phố Dnipro được gọi không chính thức trong Chiến tranh Lạnh là “Thành phố Tên lửa”.

(Bên trái) Tên lửa hành trình Flamingo của Ukraine được phóng đi trong một cuộc tấn công được báo cáo hôm 30/8 nhằm vào bán đảo Crimea do Nga kiểm soát.(Bên phải) Các tên lửa hành trình của Ukraine tại một cơ sở lắp ráp bí mật. Ảnh: Chính phủ Ukraine công bố.

Sự hồi sinh truyền thống này đem lại cho Kiev một “vũ khí bí mật” tiềm tàng trong các cuộc đàm phán với Moskva. Dù năng lực tên lửa và thiết bị bay không người lái hiện tại còn hạn chế, nhưng Ukraine vẫn chứng minh có thể gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho ngành năng lượng vốn cực kỳ quan trọng đối với kinh tế Liên bang Nga. Nếu đạt mục tiêu sản xuất hàng loạt tên lửa hành trình tầm xa, Kiev có thể khiến các nhà máy lọc dầu, đường ống và cảng của Liên bang Nga hứng chịu những hậu quả thảm khốc trong tương lai.

Các cuộc không kích sâu vào lãnh thổ Liên bang Nga của Ukraine gia tăng đúng vào lúc thiết bị bay không người lái ngày càng chứng tỏ ưu thế, khiến việc đột phá tiền tuyến trở nên khó khăn hơn. Quân đội Liên bang Nga dù vẫn tiếp tục dồn ép ở miền Đông Ukraine nhưng tiến triển cực kỳ chậm, chỉ chiếm được chưa đầy 1% lãnh thổ Ukraine trong ba năm qua.

Các chuyên gia cho rằng thực tế công nghệ hiện nay của chiến tranh đang có lợi cho Ukraine. Điều này đồng nghĩa không có con đường rõ ràng nào dẫn tới một chiến thắng quân sự dứt khoát cho Liên bang Nga tại Ukraine. Giới lãnh đạo chính trị Kiev kỳ vọng rằng nếu bị sa lầy tại Ukraine và đối mặt nguy cơ bị tấn công ngay trong lãnh thổ Liên bang Nga, Moskva có thể phải xem xét lại lập trường cứng rắn hiện nay và tìm kiếm một giải pháp hòa bình để kết thúc xung đột.

Liên bang Nga vốn dĩ luôn coi lãnh thổ rộng lớn là một trong những lợi thế chiến lược quan trọng nhất. Nhưng giờ đây, không gian bao la đó lại trở thành điểm yếu lớn nhất, khi Ukraine liên tục mở rộng các đợt không kích khắp nước Liên bang Nga. Điện Kremlin đơn giản không đủ hệ thống phòng không để bảo vệ hàng nghìn mục tiêu quân sự và năng lượng trải dài trên 11 múi giờ. Câu hỏi duy nhất còn lại là liệu Ukraine có thể sản xuất đủ tên lửa và thiết bị bay không người lái để phá hủy cỗ máy của Liên bang Nga hay không. Nếu xét theo quỹ đạo hiện tại, Điện Kremlin có lý do để lo ngại.

Thành Nam/Báo Tin tức và Dân tộc