70% dầu Nga 'né' được hình phạt trần giá nhờ đâu?

Nga đã thành công trong nỗ lực né các lệnh trừng phạt của G7 đối với hầu hết xuất khẩu dầu của nước này, sự thay đổi trong dòng chảy thương mại dự kiến thúc đẩy doanh thu của Điện Kremlin khi giá dầu thô tăng lên mức 100 USD/thùng.

Theo một phân tích về hồ sơ vận chuyển và bảo hiểm của Financial Times, gần 3/4 tổng lượng dầu thô qua đường biển của Nga được vận chuyển mà không cần bảo hiểm từ phương Tây trong tháng 8, một đòn bẩy được sử dụng để thực thi giới hạn giá dầu 60 USD/thùng của G7.

Việc cung cấp các dịch vụ phương Tây như vận chuyển hoặc bảo hiểm được cho phép theo mức giá trần với điều kiện dầu của Nga phải bán với giá dưới 60 USD một thùng. Ảnh: Getty

Con số này tăng từ mức 50% hồi đầu năm nay, theo dữ liệu từ hãng phân tích vận tải hàng hóa Kpler và các công ty bảo hiểm. Sự gia tăng này cho thấy rằng Moscow đang dễ dàng hơn trong việc né mức trần giá, cho phép nước này bán nhiều dầu hơn với mức giá gần với giá thị trường quốc tế hơn.

Trường Kinh tế Kyiv (KSE) ước tính rằng giá dầu thô tăng ổn định kể từ tháng 7, kết hợp với thành công của Nga trong việc giảm chiết khấu đối với dầu xuất khẩu, đồng nghĩa doanh thu từ dầu mỏ của nước này có thể sẽ tăng hơn ít nhất 15 tỷ USD vào năm 2023.

Sự thay đổi này là một đòn kép giáng vào những nỗ lực của phương Tây nhằm hạn chế nguồn thu từ việc bán dầu mỏ của Nga - vốn chiếm phần lớn nhất trong ngân sách của Điện Kremlin.

Không chỉ tỷ lệ dầu của Nga được bán ngoài giới hạn cao hơn mà sự độc lập ngày càng tăng của Moscow với tư cách bên bán cũng trùng thời điểm giá dầu phục hồi mạnh lên tới 95 USD/thùng lần đầu tiên trong 13 tháng vào tuần này.

Dù vậy, ngành dầu mỏ của Nga vẫn đang phải đối mặt với một số thách thức, bao gồm tình trạng thiếu hụt thị trường nhiên liệu tinh chế trong nước và khối lượng xuất khẩu nói chung giảm.

Ben Hilgenstock, một nhà kinh tế tại KSE, cho biết: “Với những thay đổi này trong cách Nga vận chuyển dầu, có thể rất khó để thực thi giới hạn giá một cách hiệu quả trong tương lai".

Nga trong tuần này đã cấm xuất khẩu dầu diesel và các loại nhiên liệu khác, một động thái đáng kể từ một trong những nước bán dầu diesel lớn nhất toàn cầu. Trong khi EU và Mỹ phần lớn cấm nhập khẩu dầu của Nga, mức trần giá của G7 được đưa ra nhằm giữ cho dầu của Nga tiếp tục chảy vào thị trường toàn cầu. Mục đích là để ngăn chặn tình trạng siết chặt nguồn cung và giá cả tăng vọt gây thiệt hại về mặt kinh tế và chính trị.

Khi giới hạn giá của G7 lần đầu tiên được thực hiện vào tháng 12 năm ngoái, dầu của Nga ban đầu đã giảm xuống mức thấp hơn nhiều so với giá quốc tế lên tới 40 USD/thùng. Moscow đã phải đưa ra các khoản giảm giá khi cố gắng định tuyến lại hàng triệu thùng dầu từng được chuyển đến châu Âu cho các khách hàng mới ở châu Á, trong khi vẫn phụ thuộc nhiều vào các dịch vụ vận chuyển của phương Tây.

Tuy nhiên, Nga đã xây dựng cái gọi là “hạm đội đen” gồm các tàu chở dầu có thể hoạt động mà không cần bảo hiểm của phương Tây hoặc các dịch vụ khác.

Điều này đã cho phép Moscow có được giá dầu cao hơn khi thị trường toàn cầu thắt chặt. Giá trung bình của loại xuất khẩu chính của Nga, Urals, đã tăng trên 60 USD/thùng kể từ tháng 7.

Một phần nguyên nhân suy giảm hoạt động vận chuyển do phương Tây hậu thuẫn có thể là kết quả của sự cảnh giác từ phía các chủ tàu và công ty bảo hiểm, ngay cả khi họ nhận được “chứng thực” rằng dầu mà họ vận chuyển đã được bán với giá dưới 60 USD một thùng.

Vào tháng 5, Nga đã xuất khẩu khoảng 3 triệu thùng dầu thô Urals và ESPO mỗi ngày bằng đường biển trên các tàu kết hợp với bảo hiểm phương Tây và ngoài phương Tây.

Tổng số đó đã giảm xuống khoảng 2,5 triệu thùng/ngày trong tháng 8, với sự sụt giảm đến từ các tàu được phương Tây bảo hiểm, vốn chỉ vận chuyển 626.000 thùng/ngày trong tháng đó – chưa bằng một nửa khối lượng họ vận chuyển trong tháng 5.

Lệnh cấm xuất khẩu dầu diesel được công bố vừa qua có thể tạm thời ảnh hưởng đến doanh thu của Nga nhưng mặt khác khiến dầu Nga nhận được mức giá cao hơn với khối lượng thấp hơn.

Liên Hà