Bài tập tốt cho người bệnh giãn phế quản

Giãn phế quản là một trong những bệnh lý về phổi thường gặp ở người lớn tuổi. Tổn thương giãn phế quản không thể hồi phục. Tuy nhiên có thể điều trị nhằm cải thiện các triệu chứng của người bệnh và ngăn chặn tình trạng bệnh diễn tiến nặng hơn.

Mục tiêu điều trị giãn phế quản là giảm nhẹ các triệu chứng và ngăn ngừa nhiễm trùng.

1. Lợi ích của việc tập luyện đối với người bệnh giãn phế quản

Giãn phế quản là một trong những bệnh lý của phổi, gây ra tình trạng ho dai dẳng và tăng tiết đờm nhớt. Bệnh diễn tiến mạn tính và tiến triển nặng dần theo thời gian.

Vì vậy, người có tình trạng giãn phế quản cần được điều trị thích hợp và hiệu quả. Trong đó, các bài tập là một trong những phương pháp đóng vai trò quan trọng và không thể thiếu trong điều trị giãn phế quản.

Tình trạng tăng tiết đờm nhớt cùng với khả năng tống xuất đờm nhớt của niêm mạc giảm, gây ra tích tụ đờm, chất tiết trong lòng các phế quản, làm khởi phát các triệu chứng của bệnh như khó thở, ho nhiều... Các bài tập giúp người bệnh long đờm, dễ dàng ho khạc dịch đờm dãi trong phổi, phế quản ra bên ngoài, tăng cường sức cơ hô hấp.

Điều trị bằng vật lý trị liệu còn hỗ trợ việc tống xuất đờm nhớt trong đường thở, kiểm soát được tình trạng mệt mỏi do việc ho không hiệu quả.

Người bệnh giãn phế quản cần tránh tiếp xúc các chất kích thích đường thở như khói thuốc lá điện tử, khói từ lò sưởi hoặc khói công nghiệp, chất tẩy rửa, và bụi.

2. Một số bài tập cho người bệnh giãn phế quản

Các bài tập hỗ trợ hô hấp có thể giúp làm loãng đờm, khiến bệnh nhân ho khạc đờm dễ dàng hơn. Đây là một biện pháp hiệu quả, góp phần kiểm soát bệnh ổn định, cũng như cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Làm sạch phổi được thực hiện thông qua phối hợp giữa vỗ rung ngực, thở chủ động theo chu kì, và có thể phối hợp với điều chỉnh tư thế phù hợp hằng ngày.

2.1. Động tác vỗ rung ngực

Bệnh nhâncó thể nằm hoặc ngồi. Người thực hiện sử dụng lòng bàn tay, chụm khép các ngón tay, tiến hành vỗ nhịp nhàng, đều đặn và di chuyển đều trên thành ngực của người bệnh, kết hợp rung và lắc ngực trong vòng 15-20 phút.

Thực hiện ở trước ngực khi nằm ngửa nếu vùng giãn phế quản ở phía trước, và đặt bệnh nhân nằm sấp nếu vùng giãn phế quản ở phía sau.

2.2. Cách thở chủ động theo chu kỳ

Người bệnh cũng có thể tự ho khạc chủ động để tống xuất đờm nhớt ra ngoài. Một trong những bài tập hỗ trợ phổ biến nhất là thở chủ động theo chu kỳ. Đây là một chuỗi ba động tác thở cùng nhau giúp loại bỏ đờm nhầy khỏi phổi bệnh nhân:

- Kiểm soát hơi thở: Hít vào nhẹ nhàng bằng mũi, cảm nhận bụng phình lên. Thở bằng mũi hoặc miệng, cảm thấy bụng xẹp xuống. Cố gắng thở chậm và nhẹ nhàng.

- Hít thở sâu: Hít vào từ từ qua mũi, sâu nhất có thể, cảm nhận ngực và bụng nở ra. Giữ hơi thở trong 5 giây. Sau đó nhẹ nhàng thở ra bằng miệng. Lặp lại 3-4 lần.

Mở miệng thật to và thở ra thật mạnh, cho đến khi sẵn sàng khạc hết đờm nhớt. Lặp lại cho đến khi cảm thấy sạch đờm trong họng.

Thực hiện lặp lại chu kì trên cho đến khi không còn khạc ra đờm hoặc không còn nghe tiếng đờm đọng trong lồng ngực. Mỗi ngày nên ho khạc đờm 1-2 lần (buổi sáng và trước khi đi ngủ). Uống đủ nước để dễ khạc đờm.

Bài tập thở chủ động theo chu kì. Bệnh nhân kiểm soát hơi thở. Hít thở sâu 3 tới 4 lần và thở ra mạnh cho đến khi sẵn sàng khạc đờm.

2.3. Tập thở bằng cách vận động thể lực

Hàng ngày bệnh nhân giãn phế quản có thể đi bộ chậm hoặc kết hợp đi bộ nhanh (đi bộ nhanh nhất có thể nhưng không được chạy, không cần gắng sức quá mức). Thời gian đi khoảng 30 phút, vào thời gian mát mẻ buổi sáng hoặc buổi tối, khu vực thoáng mát, an toàn.

Ngoài ra, người bệnh có thể đạp xe đạp cũng giúp hỗ trợ làm sạch đường thở. Việc duy trì vận động thường xuyên giúp làm giảm nguy cơ xuất hiện đợt nặng lên của bệnh cũng như nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

3. Một số lưu ý ở người bệnh giãn phế quản

Phục hồi chức năng hô hấp là phần quan trọng trong chăm sóc cho bệnh nhân giãn phế quản. Quá trình này bao gồm việc giáo dục kiến thức cho bệnh nhân, tiết kiệm năng lượng trong hoạt động hàng ngày và tập luyện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ vật lý trị liệu. Việc tập luyện thường xuyên giúp cải thiện chức năng hô hấp và giảm triệu chứng gây khó chịu.

Ngoài ra cần chú ý:

- Người bệnh giãn phế quản cần uống đủ nước vì nước giúp làm loãng đờm, hỗ trợ bệnh nhân ho khạc dễ dàng hơn.

Người bệnh giãn phế quản cần uống đủ nước vì nước giúp làm loãng đờm, hỗ trợ bệnh nhân ho khạc dễ dàng hơn.

- Cần duy trì chế độ ăn uống hợp lý, hạn chế tiêu thụ muối, đường, chất béo bão hòa; tăng cường dinh dưỡng từ rau quả và thức ăn lành mạnh.

- Người bệnh nên thường xuyên rửa tay, đeo khẩu trang ở nơi đông người, tránh tiếp xúc với những người mắc cảm cúm. Ngoài ra, việc vệ sinh răng miệng đúng cách, bao gồm đánh răng và rửa mũi xoang, cũng đóng vai trò quan trọng trong việc làm giảm nguy cơ nhiễm trùng.

- Thời tiết quá nóng hoặc quá lạnh đều có thể làm trầm trọng thêm triệu chứng của người bệnh, cũng như tăng nguy cơ nhiễm khuẩn.

- Để phòng ngừa bệnh tiến triển nặng lên, người bệnh tránh ra ngoài khi nhiệt độ xuống rất thấp. Nếu cần phải ra ngoài, hãy đảm bảo giữ ấm, đặc biệt là vùng mũi - họng, bằng cách sử dụng khẩu trang sạch hoặc khăn choàng.

- Vào mùa nắng nóng, đảm bảo uống đủ nước thường xuyên, tránh xa rượu bia vì các thức uống trên có thể làm tăng nguy cơ mất nước. Ngoài ra, người bệnh chỉ nên hoạt động thể chất vào những thời điểm mát mẻ trong ngày.

Khi ở trong các tòa nhà công cộng hoặc sử dụng phương tiện giao thông có điều hòa, hạn chế ngồi một chỗ quá lâu để tránh nhiễm trùng do không khí lưu thông kém.

Nếu người bệnh có công việc phải đi ra khỏi nhà cả ngày, nên mang theo đủ khăn giấy và túi khạc đờm. Trong lúc đi xa hoặc làm việc, nên tìm không gian riêng tư có nhà vệ sinh để tập khạc đờm.

Giãn phế quản: Chớ bỏ qua các dấu hiệu ho, khạc đờm kéo dài | SKĐS

BS. Nguyễn Văn Hồng