Bảo tồn, phát triển làng nghề Hà Nội gắn với du lịch và chuyển đổi số
Sáng 16-12, tại xã Bát Tràng, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội phối hợp với UBND xã Bát Tràng và Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ và làng nghề Hà Nội tổ chức Hội thảo 'Giải pháp bảo tồn và phát triển làng nghề gắn với du lịch, chuyển đổi số khi được Hội đồng Thủ công thế giới công nhận là thành viên các thành phố sáng tạo trên thế giới trên địa bàn xã Bát Tràng'.
Các đại biểu dự hội thảo. Ảnh: Minh Phú
Phát biểu tại hội thảo, bà Hoàng Thị Hòa, Trưởng phòng Phát triển nông thôn (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) cho biết, Hà Nội hiện có khoảng 1.350 làng nghề và làng có nghề, trong đó 337 làng nghề, nghề truyền thống và làng nghề truyền thống đã được UBND thành phố công nhận. Các làng nghề đóng vai trò quan trọng trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân, đồng thời góp phần thực hiện hiệu quả Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) và xây dựng nông thôn mới.
Các đại biểu dự hội thảo. Ảnh: Minh Phú
Đến nay, có khoảng 100 làng nghề, làng có nghề của Hà Nội tham gia OCOP với 929/3.463 sản phẩm đạt từ 3 sao trở lên. Thành phố đã công nhận 10 mô hình Trung tâm thiết kế sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP, làng nghề gắn với du lịch cấp xã; hình thành 70 cụm công nghiệp, trong đó có 25 cụm công nghiệp làng nghề, thu hút hơn 4.000 cơ sở sản xuất, tạo việc làm cho gần 80.000 lao động.
Bà Hoàng Thị Hòa, Trưởng phòng Phát triển nông thôn (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Minh Phú
Trong lĩnh vực du lịch, Hà Nội đã công nhận 55 điểm du lịch và khu du lịch cấp thành phố, trong đó có 26 điểm gắn với làng nghề, 7 làng nghề được công nhận là điểm du lịch làng nghề. Đáng chú ý, các sản phẩm thủ công mỹ nghệ của làng nghề Hà Nội hiện đã xuất khẩu tới 89 quốc gia và vùng lãnh thổ. Toàn thành phố có 351 nghệ nhân cùng mạng lưới các hội, hiệp hội và câu lạc bộ làng nghề hoạt động tích cực.
Bà Hoàng Thị Hòa nhấn mạnh, hai làng nghề gốm sứ Bát Tràng và dệt lụa Vạn Phúc đã chính thức được Hội đồng Thủ công thế giới công nhận là thành viên Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo toàn cầu, mở ra nhiều cơ hội quảng bá, xúc tiến thương mại và phát triển du lịch. Thành phố cũng đã tổ chức thành công các đoàn tham gia hội chợ quốc tế, Festival bảo tồn và phát triển làng nghề quốc tế năm 2025 với sự tham gia của 30 quốc gia, góp phần nâng cao vị thế làng nghề Hà Nội trên trường quốc tế.
Bà Hà Thị Vinh, Chủ tịch Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ và làng nghề Hà Nội phát biểu tham luận. Ảnh: Minh Phú
Tại hội thảo, các đại biểu tập trung phân tích những khó khăn trong phát triển du lịch làng nghề, như hạ tầng chưa đồng bộ, thiếu liên kết chuỗi giá trị, quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ, nhận thức về làm du lịch của người dân còn hạn chế. Trong khi đó, chỉ một số ít làng nghề như Bát Tràng, Vạn Phúc, Hồng Vân bước đầu đầu tư bài bản và đạt kết quả tích cực. Bà Hà Thị Vinh, Chủ tịch Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ và làng nghề Hà Nội cũng là nghệ nhân làng nghề Bát Tràng bày tỏ tự hào với nghề gốm sứ quê hương và cho rằng đổi mới sáng tạo luôn thường trực ở mỗi người thợ làng nghề. Hiện tại, Bát Tràng đang xây dựng mô hình bảo tàng sinh thái làng nghề, Bát Tràng không chỉ là cái nôi sản xuất, mà còn là điểm đến của văn hóa và du lịch hấp dẫn du khách…
Chia sẻ từ góc độ địa phương, ông Nguyễn Thành Thuận, Phó Chủ tịch UBND xã Bát Tràng cho biết, sau sắp xếp đơn vị hành chính theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, xã Bát Tràng mới có điều kiện mở rộng không gian phát triển làng nghề, gắn bảo tồn với quy hoạch và phát triển du lịch. Tuy nhiên, xã vẫn đối mặt với nhiều thách thức như thiếu liên kết sản xuất - tiêu thụ, du lịch chưa tương xứng với tiềm năng. Ông Nguyễn Thành Thuận đề xuất cần nâng cao nhận diện sản phẩm, cải tiến cách gắn mã QR, phát triển các dòng sản phẩm “phiên bản giới hạn” để nâng tầm giá trị gốm sứ.
Ông Lê Bá Ngọc, Phó Chủ tịch Hiệp hội xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam tham luận. Ảnh: Minh Phú
Nhiều ý kiến tại hội thảo cũng nhấn mạnh vai trò của chuyển đổi số trong bảo tồn và phát triển làng nghề. Theo đại diện doanh nghiệp và chuyên gia, số hóa sản phẩm, xây dựng cơ sở dữ liệu làng nghề, cá nhân hóa sản phẩm theo nhu cầu thị trường sẽ giúp làng nghề thích ứng tốt hơn với xu thế mới, đồng thời kể được “câu chuyện làng nghề” một cách sinh động tới du khách trong và ngoài nước. Ông Lê Bá Ngọc, Phó Chủ tịch Hiệp hội xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam cho biết, danh hiệu của Hội đồng Thủ công thế giới sẽ đánh giá lại định kỳ 4 năm 1 lần, nên làng nghề cần duy trì vững danh hiệu dựa trên các tiêu chí đánh giá của tổ chức này. Ông Lê Bá Ngọc gợi ý làng Bát Tràng nên bảo tồn hoa văn gốm sứ thông qua bảo tàng hoa văn, sáng tạo hoa văn trong thế hệ trẻ; tổ chức cuộc thi sản phẩm gốm sứ trong làng.
Bà Nguyễn Thị Hoàng Yến, Phó cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và phát triển nông thôn phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Minh Phú
Kết luận hội thảo, bà Nguyễn Thị Hoàng Yến, Phó Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn cho rằng, danh hiệu thành viên các thành phố thủ công sáng tạo là cơ hội, nhưng cũng đặt ra yêu cầu cao hơn đối với Bát Tràng nói riêng và các làng nghề Hà Nội nói chung. Việc bảo tồn giá trị truyền thống, phát triển du lịch bền vững và đẩy mạnh chuyển đổi số cần được thực hiện đồng bộ, có sự chung tay của chính quyền, doanh nghiệp, nghệ nhân và cộng đồng dân cư để làng nghề Thủ đô thực sự trở thành điểm sáng kinh tế, văn hóa trong giai đoạn mới.
