Bảo vệ dữ liệu cá nhân để giáo viên tránh bị xâm lấn đời tư

Ngày 20/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); Dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi); Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Tại nghị trường, nhiều đại biểu quan tâm đến vấn đề hoạt động khoa học, công nghệ và trí tuệ nhân tạo trong giáo dục.

Tham gia thảo luận, đại biểu Lưu Bá Mạc (đoàn Lạng Sơn) đề nghị cân nhắc bổ sung thêm một số cơ chế như cơ chế tài chính đặc thù về định mức chi cho hạ tầng số, cơ sở dữ liệu, học liệu số, cơ chế về việc thuê dịch vụ số, nền tảng số của doanh nghiệp trong nước thay vì chỉ đầu tư trang thiết bị. Cơ chế cho phép một số cơ sở giáo dục đại học lớn, đại học quốc gia được chọn làm hạt nhân để thí điểm giáo dục đại học số với mức tự chủ cao hơn về tài chính, tổ chức nhân sự gắn với trách nhiệm giải trình.

Hai là, đề nghị cân nhắc bổ sung thêm nội dung và làm rõ hơn cơ chế cho phép xây dựng, phát triển và hoàn thiện hạ tầng trí tuệ nhân tạo AI độc lập dùng riêng cho lĩnh vực giáo dục và đào tạo chạy trên máy chủ trong nước và không phụ thuộc vào hạ tầng của nước ngoài.

"Hệ thống trí tuệ nhân tạo này phải được huấn luyện bằng dữ liệu tiếng Việt, tri thức của Việt Nam gắn với chương trình giáo dục và chuẩn đầu ra của Việt Nam", đại biểu Lưu Bá Mạc nói.

Theo đại biểu, đây là một trong những lý do để ngành giáo dục và đào tạo có thể chủ động hơn trong việc ứng dụng những công cụ trí tuệ nhân tạo trong các hoạt động giáo dục. Đồng thời có thể bảo mật được dữ liệu nhạy cảm như hồ sơ học tập, năng lực cũng như hành vi học tập của các học sinh, sinh viên và quan trọng không phụ thuộc vào chính sách của các tổ chức nước ngoài.

Đại biểu tỉnh Lạng Sơn cho rằng, đối với nội dung này có thể theo hướng kế thừa, tùy chỉnh các mô hình AI, mã nguồn mở mạnh hiện nay để phát triển trở thành một hệ thống AI phù hợp với tình hình thực tiễn hoạt động giáo dục và đào tạo của Việt Nam. Thực tế cho thấy, nhiều thầy giáo, cô giáo hiện nay cũng đang sử dụng những công cụ AI như CHAT GPT, GEMINI, GROK, DEEPSEEK... trong việc hỗ trợ giảng dạy, soạn bài, đánh giá năng lực cũng như quản lý hồ sơ học tập của học sinh, sinh viên. Việc này đã góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy rất lớn.

"Nội dung này rất mong muốn cơ quan soạn thảo thể hiện rõ hơn cả trong dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi)", đại biểu Lưu Bá Mạc đề xuất.

Cũng quan tâm đến nội dung trên, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP HCM) cho biết, Dự thảo luật có bước tiến lớn khi lần đầu tiên thừa nhận vai trò của trí tuệ nhân tạo trong giáo dục. Do đó, ông đề nghị Ban soạn thảo xem xét làm rõ tiêu chí có kiểm soát, đặc biệt là bảo vệ dữ liệu cá nhân của giáo viên vì giáo viên đang sử dụng nhiều nền tảng số trong quản lý lớp học, đánh giá học sinh.

"Nếu không quy định chặt chẽ về an toàn dữ liệu, nguy cơ xâm lấn đời tư, gây áp lực và định kiến công nghệ đối với giáo viên là hoàn toàn có khả năng xảy ra", đại biểu Nguyễn Tâm Hùng nói.

Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (đoàn TP HCM) cũng đề cập vấn đề công nghệ và trí tuệ nhân tạo trong hoạt động giáo dục nghề nghiệp.

Theo đại biểu Trân, hiện nội dung công nghệ số và trí tuệ nhân tạo trong quản lý, đào tạo và tổ chức giáo dục nghề nghiệp chưa được quy định rõ trong Luật Giáo dục nghề nghiệp.

Theo dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) Điều 10 đã quy định cơ sở giáo dục đại học được chủ động ứng dụng AI trong công nghệ tiên tiến, đồng thời tuân thủ Luật Khoa học công nghệ bảo mật dữ liệu, an ninh mạng và đạo đức công nghệ. Trong khi đó, giáo dục nghề nghiệp lại chưa có điều khoản riêng về vấn đề này, đây là một khoảng trống quan trọng. Bởi giáo dục nghề nghiệp là nền tảng đào tạo kỹ năng thực hành nghề nghiệp gắn trực tiếp với nhu cầu thị trường và doanh nghiệp.

Theo đại biểu Trân, việc bổ sung điều khoản về ứng dụng công nghệ trong giáo dục nghề nghiệp là cần thiết để khuyến khích cơ sở giáo dục nghề nghiệp triển khai học liệu số dùng chung, đào tạo trực tuyến, mô phỏng thực hành ảo, hồ sơ học tập điện tử.

Thứ hai, đảm bảo tuân thủ pháp luật về công nghệ, bảo mật dữ liệu, an ninh mạng và đạo đức nghề nghiệp.

Thứ ba, tăng cường kết nối doanh nghiệp, trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp, đánh giá kỹ năng tự động giúp học viên có cơ hội việc làm ngay sau tốt nghiệp. Đồng thời, việc ứng dụng công nghệ còn giúp học viên giáo dục nghề nghiệp tiếp cận kỹ năng chuẩn quốc tế và kết nối trực tiếp với các trường nghề, doanh nghiệp trong khu vực và quốc tế, nâng cao khả năng hội nhập và đáp ứng nhu cầu thị trường lao động toàn cầu.

"Tôi đề nghị dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp bổ sung một điều riêng về ứng dụng công nghệ với cơ sở pháp lý rõ ràng để hệ thống giáo dục nghề nghiệp trở nên hiện đại, linh hoạt và thực sự đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động công nghiệp 4.0. Để giáo dục nghề nghiệp phát triển hiệu quả, linh hoạt và hội nhập quốc tế", đại biểu Trân nói và đề xuất những cơ chế, quyền hạn, trách nhiệm và các tiêu chuẩn cốt lõi nên được quy định trực tiếp trong Luật Giáo dục nghề nghiệp. Việc này không chỉ giúp các cơ sở giáo dục nghề nghiệp triển khai đồng bộ, tránh chồng chéo mà còn bảo đảm quyền lợi cho học viên và doanh nghiệp. Đồng thời tạo nền tảng vững chắc để ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, đào tạo trực tuyến, kết nối khởi nghiệp và hội nhập thị trường lao động quốc tế.

Thiên Tuấn