Bí ẩn của các loại đào

Đẳng cấp “vua” đào

Còn một thời gian nữa mới đến tết, nhưng vườn đào Thất Thốn của nghệ nhân Lê Hàm ở Nhật Tân (Tây Hồ, Hà Nội) luôn nhộn nhịp người ra vào thăm thú. Thú thực, với một người “mù mờ” về đào, có lẽ đào Thất Thốn chỉ giống như những cành củi khô cong queo, xù xì và thiếu sức sống. Ấy thế, với những người chơi đào và biết đào thì đó lại chính là những thứ có giá trị, đặc biệt có những cây độc, dáng đẹp ra hoa đúng với tiêu chuẩn, giá của nó là vô kể.

Nghệ nhân Lê Hàm chia sẻ về những bí ẩn của đào Thất Thốn.

Theo nghệ nhân Lê Hàm, sự khác biệt tạo nên đẳng cấp và thương hiệu của đào Thất Thốn so với các loại đào khác chính là ở vẻ rắn rỏi của cây, của lá và sắc hoa đỏ thắm rất đặc trưng. Đào Thất Thốn thường thân cây có kiểu dáng xù xì, rêu mốc, có chiều cao không quá 1m. Đặc biệt, cách ra hoa của loại đào này cũng khác lạ so với các loại hoa đào khác. Theo đó, mỗi thốn dài bằng ngón tay (thốn có nghĩa là cành cây) có thể trổ tới 7 bông hoa. Hoa có cả ở gốc, cành và thân cây. Thông thường mỗi cành chỉ có 7 hoa, 3 chồi (đúng tiêu chuẩn) và thường tỏa hương thơm thoảng thoảng vào ban đêm. Mấy năm trở lại đây, loại đào này được giới chơi đào tìm mua, hoặc thuê lại rất nhiều. Nó không chỉ thể hiện độ chịu chơi, mà còn thể hiện một cái “gu” thưởng thức riêng. Vì thế, giá của nó ngày một trở nên đắt đỏ.

Được biết, hiện tại vườn của ông Lê Hàm có khoảng trên 100 gốc đào Thất Thốn cho giá trị kinh tế, vì những gốc đào này được trồng lâu năm và có hình dáng đặc trưng. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, hơn nửa trong số đào đó đều đã có chủ. Nhiều người đến đây đặt mua hẳn, nhưng cũng có không ít người tìm đến để thuê về chơi mấy ngày tết. Giá trị của mỗi loại cũng tùy từng thời điểm, tùy từng kiểu dáng, độ độc đáo và lâu năm. Đặc biệt là phần nụ và lá nhiều hay ít mà có giá khác nhau. Ông Hàm cho biết, giá cao nhất mà một đại gia đã đặt hàng tới thời điểm hiện tại lên đến cả trăm triệu đồng và đây mới chỉ là giá thuê, bởi gốc đào Thất Thốn này tuyệt nhiên ông không bán.

Nói về vẻ đẹp của đào Thất Thốn, ông Lê Bá Thạch (ở Nhật Tân, Tây Hồ) cũng cho rằng, sở dĩ đào Thất Thốn được tôn làm “vua” của các loại hoa đào là bởi hoa của nó rất to, cánh hoa dày và có màu đỏ thắm bắt mắt, khi nở chỉ cần một bông đã khiến người chơi có cảm giác ấm áp. Ðào Thất Thốn đẹp từ khi còn nụ, đến khi hàm tiếu (chớm nở) và cả khi mãn khai (hoa nở đẹp nhất).

Tốn công chăm sóc, cho nên, nếu đào Thất Thốn mà nở vào dịp tết thì coi như người dân năm đó được mùa. Mỗi thốn của cây đào Thất Thốn chỉ cần cho ra khoảng 4 – 5 bông hoa, giá của nó cũng lên đến cả chục triệu đồng. Đào Thất Thốn không chỉ khó chăm sóc, mà nó còn kén cả người chơi. Vì thế, người chơi đào đặc biệt phải có kiến thức uyên thâm và đặc biệt cũng cần phải có nguồn kinh tế dư giả. Bởi, chăm sóc và sưu tầm loài hoa được duyệt vào dòng hoa “quý tộc” này không hề là điều đơn giản.

Lắp điều hòa “nịnh” hoa đào nở Tết

Đào Thất Thốn là sự tương phản giữa mầu đen của thân cây với mầu đỏ của hoa, giữa sự cằn cỗi của gốc với mầu xanh biếc của chồi non. Đặc biệt, đào Thất Thốn trổ hoa từ gốc nên nó càng trở nên quyến rũ.

Với người miền Bắc, vào mùa xuân, hoa đào được ví như một biểu tượng về cái đẹp dịu dàng, đằm thắm, nhưng vô cùng quyến rũ. Bởi thế, việc “đỏng đảnh” của đào Thất Thốn đối với các nghệ nhân trồng đào không còn là câu chuyện xa lạ. Thậm chí, để trồng và chăm sóc được “vua” đào, nhiều người cho rằng còn khó hơn cả đánh bạc. Bởi thông thường, đào Thất Thốn thường nở hoa sau tết, nếu may mắn người trồng đào mới “dụ” được đào nở đúng dịp, còn không thì coi như mất trắng.

Theo các nghệ nhân trồng đào, một đặc điểm khác biệt của đào Thất Thốn đó là đào chỉ ra hoa vào tháng Giêng, bất chấp cả năm nhuận hay không đào cũng ra hoa sau tết. Thế nhưng khoảng vài năm trở lại đây, đã có 1 vài nghệ nhân tìm ra được bí quyết, cũng như quy luật ra hoa của loại đào này. “Nhiều anh em trồng đào vẫn nói vui, nhiều khi phải “nịnh” đào thì đào mới ra đúng dịp. Nếu ra đúng vụ, người trồng đào chỉ cần làm một vụ là ăn cả năm. Còn không, chỉ có đam mê với đào thì mới gìn giữ và “nuôi” đào được. Bởi lẽ, để có được một gốc đào Thất Thốn chơi được, phải mất thời gian ít nhất là 10 năm trở lên”, nghệ nhân Lê Hàm chia sẻ.

Để chơi được đào Thất Thốn, người chơi không chỉ là người cầu kỳ, có điều kiện kinh tế, mà còn phải là người “cảm” được vẻ đẹp của hoa. Chả thế, cách “nịnh” đào của các nghệ nhân trồng đào Thất Thốn cũng chẳng giống ai. Theo đó, để “nịnh” đào nở đúng dịp tết, nhiều nghệ nhân phải lắp điều hòa để hãm hoa, hoặc đôi khi kích thích hoa nở. Thậm chí, không ít người còn kỳ công lắp hẳn camera quay lại quá trình nở hoa của đào Thất Thốn. Nhờ những cách làm “chẳng giống ai”, giờ đây “bí mật” của đào Thất Thốn đã được không ít nghệ nhân nắm giữ.

Trước sự “khó tính” và đỏng đảnh của “vua” đào, không ít người đặt câu hỏi, vì sao chăm sóc đào Thất Thốn khó đến vậy mà nhiều người vẫn cần mẫn bám trụ với nghề? Với câu hỏi này nhiều nghệ nhân làng đào chỉ cười rồi bảo, Nhật Tân vốn là mảnh đất mà mỗi người khi sinh ra vào mỗi dịp tết đến, xuân về, đều được chứng kiến khắp trong sân nhà, ngoài xóm đều nhuộm đỏ sắc đào thì câu hỏi đó không thật sự cần thiết. Vì thế, bao năm “ăn, ngủ” cùng đào Thất Thốn, là bấy nhiêu năm các nghệ nhân ở đây trăn trở để tìm ra phương pháp “nịnh” đào nở đúng dịp tết, để rồi khi bí quyết “nịnh” đào đã được tìm ra, nhiều người đã không kìm được nước mắt.

Tuấn Minh