Bình Điền ứng dụng công nghệ sinh học vào sản xuất phân bón bền vững

Từ sản phẩm công nghệ cao đến giải pháp nông nghiệp bền vững

Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về “Đột phá khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia” đã xác định rõ doanh nghiệp là trung tâm và động lực chính trong quá trình đổi mới sáng tạo, đặc biệt trong việc ứng dụng các công nghệ tiên tiến như công nghệ sinh học.

Để cụ thể hóa định hướng đó, ngày 04/6/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành “Danh mục 21 bài toán lớn về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số” (Quyết định số 1144/BKHCN-CNCNTT). Trong đó, nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu là “Xây dựng nền tảng dữ liệu sinh học quốc gia tích hợp trí tuệ nhân tạo”, phục vụ cho nghiên cứu, phát triển và thương mại hóa sản phẩm công nghệ sinh học tại Việt Nam.

Công ty CP Phân bón Bình Điền (BFC) luôn trăn trở tìm kiếm giải pháp công nghệ sinh học/sinh học cho đổi mới công nghệ, phát triển sản phẩm mới thân thiện với môi trường. Ảnh T.H

Là doanh nghiệp sản xuất phân bón hàng đầu, đặc biệt trong lĩnh vực NPK, Công ty CP Phân bón Bình Điền (BFC) luôn trăn trở tìm kiếm giải pháp công nghệ sinh học/sinh học cho đổi mới công nghệ, phát triển sản phẩm mới thân thiện với môi trường theo hướng “Xanh, tuần hoàn và phát thải thấp”; đổi mới mô hình tăng trưởng từ “Cung cấp phân bón” thuần túy sang “Cung cấp sản phẩm chuyên dùng cho cây và đất” và cuối cùng là “Cung cấp giải pháp để đất khỏe, cây trồng khỏe” theo triết lý “Đồng hành và chia sẻ với người nông dân”.

Ngay từ năm 1997, BFC đã tiếp cận và ứng dụng chất ức chế mất đạm nBTPT (Agrotain), một sản phẩm tiên tiến của Hoa Kỳ. Chất này giúp ức chế enzyme urease, giảm sự bay hơi NH₃, nhờ đó giảm đến 30% lượng đạm bón mà không ảnh hưởng đến năng suất. Thành công từ nghiên cứu này đã đưa đến sự ra đời của sản phẩm “Đạm vàng 46A+”, một bước đột phá trong ngành phân bón Việt Nam.

Để giải quyết vấn đề cố định lân trong đất nhiệt đới, BFC đã hợp tác chuyển giao AVAIL, một sản phẩm cũng của Hoa Kỳ, được sử dụng rộng rãi từ năm 2005. Do co-polymer AVAIL ở dạng anion với mật độ điện tích cao nên có khả năng hấp phụ các cation kim loại hóa trị hai hoặc ba theo nguyên tắc cân bằng ion trong đất. Khi phối trộn với phân lân, AVAIL sẽ tạo ra “lớp màng” bảo vệ các hạt lân, làm giảm hoặc loại trừ các phản ứng cố định ion H2P04- của các cation Ca, Al, Fe có trong đất, nhờ đó cải thiện được hàm lượng lân dễ tiêu trong dung dịch đất. Sau này các dòng sản phẩm NPK chuyên dùng của công ty đã được bổ sung những hoạt chất nâng cao hiệu quả phân bón nêu trên.

Gần đây, những phát hiện từ chương trình canh tác lúa thông minh tại đồng bằng sông Cửu Long cho thấy quản lý rơm rạ trên đồng ruộng là bài toán hết sức nan giải. Lấy rơm ra khỏi ruộng có thể hạn chế tình trạng ngộ độc hữu cơ, giảm phát thải khí nhà kính, nhất là CH4; nhưng đồng thời lại mang ra khỏi ruộng lúa lượng lớn chất dinh dưỡng và hữu cơ làm cho đất thoái hóa nhanh hơn, quá trình chua hóa mạnh hơn.

Đề cao công nghệ nội sinh, hướng tới nền nông nghiệp thông minh

Nhờ có công nghệ phát triển vi sinh vật ở dạng bào tử nên có thể dùng để bọc áo phân NPK và khi bón vào đất, gặp điều kiện thuận lợi VSV sẽ phát triển và hỗ trợ tăng nhanh tốc độ phân giải cellulose, phốt pho khó tiêu cũng như tổng hợp đạm, cải thiện pH đất. Theo hướng này, hiện công ty đã phối hợp ứng dụng vi sinh vật dạng bào tử bọc áo cho các loại phân vô cơ như Canxi, NPK+TE… tạo nên các dòng sản phẩm mới (Bio-Canxi, NPK-Vi sinh).

Các thực nghiệm diện rộng trên đồng ruộng, phối hợp cùng Viện nghiên cứu lúa gạo quốc tế (IRRI), Trung tâm khuyến nông quốc gia và khuyến nông các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long trong “Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030” đã chứng minh tính hiệu quả của giải pháp này.

BFC tiếp tục hợp tác với IRRI phát triển phân bón thông minh, thân thiện với khí hậu. Ảnh T.H

Gần đây, BFC tiếp tục hợp tác với IRRI để nghiên cứu vi khuẩn Methanotrophs, nhóm vi sinh vật có khả năng oxy hóa metan nhằm hạn chế phát thải khí CH₄ trong canh tác lúa nước, mở ra tiềm năng lớn trong việc phát triển phân bón thông minh, thân thiện với khí hậu.

Những nỗ lực ứng dụng công nghệ sinh học của BFC đã cho thấy khả năng nâng cao sức cạnh tranh sản phẩm, đồng thời hỗ trợ nông dân nâng cao thu nhập và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị nông nghiệp tuần hoàn.

Tuy nhiên, một điểm trăn trở là phần lớn công nghệ hiện nay mà BFC đang sử dụng đều có xuất xứ từ nước ngoài. PGS.TS. Nguyễn Văn Bộ - Chủ tịch Hội đồng KHKT Công ty Cổ phần Phân bón Bình Điền kỳ vọng Nghị quyết 57 NQ/TW sẽ thúc đấy phát triển công nghệ “nội sinh” đáp ứng mục tiêu của Nghị quyết là “…trình độ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đạt mức tiên tiến ở nhiều lĩnh vực quan trọng, thuộc nhóm dẫn đầu trong các nước có thu nhập trung bình cao.

Cũng theo ông Bộ, trong tiến trình đó, BFC cam kết đồng hành cùng các viện nghiên cứu và cơ quan khoa học trong nước để thúc đẩy một nền nông nghiệp thông minh, nơi giá trị không chỉ đến từ đất và lao động, mà từ công nghệ, dữ liệu và trí tuệ đổi mới sáng tạo.

Không chỉ sản xuất phân bón, Bình Điền đang chuyển mình thành nhà cung cấp giải pháp cho đất và cây trồng. Ứng dụng công nghệ sinh học, doanh nghiệp hướng đến nông nghiệp xanh, tuần hoàn, phát thải thấp, đồng hành cùng người nông dân trên hành trình canh tác bền vững.

PV