Bộ Tài chính bác đề xuất thí điểm giao dịch tiền số tại trung tâm tài chính

Theo kế hoạch, các trung tâm tài chính tại TP.HCM và Đà Nẵng dự kiến sẽ đi vào hoạt động trong năm 2025. Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã đưa ra đề xuất triển khai mô hình thử nghiệm có kiểm soát (sandbox), bao gồm các sàn giao dịch tiền mã hóa (tiền số, tài sản số) cùng các mô hình công nghệ tài chính (fintech). Các giao dịch này dự kiến sẽ bắt đầu từ ngày 1/7/2026.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính đã bày tỏ sự quan ngại về việc thiếu khung pháp lý rõ ràng để quản lý tiền số và tài sản số tại Việt Nam. Bộ cho rằng việc quản lý các loại tài sản này yêu cầu quy trình nghiêm ngặt từ phát hành, sở hữu, giao dịch, cấp phép dịch vụ đến bảo mật thông tin để đảm bảo an toàn tài chính quốc gia.

Bộ Tài chính bác đề xuất thí điểm giao dịch tiền số tại trung tâm tài chính/Ảnh minh họa

Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng lo ngại rằng việc triển khai mô hình thí điểm này có thể ảnh hưởng đến an ninh tài chính và đề nghị lấy thêm ý kiến từ Ngân hàng Nhà nước, cơ quan quản lý tiền tệ. Bộ cũng kiến nghị sửa đổi quy định, giao Chính phủ quyền quyết định về việc thí điểm giao dịch liên quan đến tiền số và tài sản số, đồng thời loại bỏ mốc thời gian 1/7/2026.

Mặc dù các loại tiền số như Bitcoin hay Ethereum đã trở nên phổ biến toàn cầu, Việt Nam hiện chưa có định nghĩa pháp lý rõ ràng cho tiền ảo và tài sản ảo. Các quy định hiện hành chỉ đề cập đến tiền điện tử neo theo tiền pháp định, như ví điện tử hoặc thẻ trả trước ngân hàng. Sự thiếu vắng khung pháp lý này khiến nhiều doanh nghiệp phải đăng ký hoạt động tại các quốc gia khác như Singapore hoặc Mỹ, dẫn đến mất lợi thế cạnh tranh và thất thu thuế, đồng thời tạo ra rủi ro giao dịch cho người dùng.

Theo Hiệp hội Blockchain Việt Nam, trong giai đoạn 2021-2022, Việt Nam đứng trong top 3 quốc gia có tỷ lệ sở hữu tài sản số cao nhất thế giới với khoảng 21% dân số tham gia, chỉ sau UAE và Mỹ. Năm 2023, Việt Nam ghi nhận dòng tài sản số vào nước đạt giá trị 120 tỷ USD, theo báo cáo của Chainalysis.

Mô hình sandbox được thiết kế để hỗ trợ các startup fintech thử nghiệm các mô hình sáng tạo như blockchain và ngân hàng số mà không phải tuân thủ ngay các quy định truyền thống, giúp giảm chi phí và rủi ro pháp lý. Các quốc gia như Singapore, Hong Kong, Anh và Australia đã áp dụng thành công mô hình này, thúc đẩy sự phát triển của ngành fintech.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư kỳ vọng mô hình sandbox tại Việt Nam sẽ giúp các doanh nghiệp fintech phát triển an toàn, đồng thời xây dựng trung tâm tài chính hiện đại và cạnh tranh. Tuy nhiên, mô hình này cũng tiềm ẩn nguy cơ lừa đảo tài chính, đòi hỏi các cơ quan quản lý phải thiết lập cơ chế giám sát nghiêm ngặt.

Việc xây dựng các trung tâm tài chính kết hợp mô hình sandbox tại TP HCM và Đà Nẵng được kỳ vọng sẽ tạo bước đột phá trong lĩnh vực tài chính và công nghệ tại Việt Nam. Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu này, các cơ quan quản lý cần sớm hoàn thiện khung pháp lý và cơ chế giám sát, đảm bảo sự minh bạch và an toàn trong giao dịch tài sản số, tiền số. Đây là thách thức và cũng là cơ hội để Việt Nam khẳng định vị thế trên bản đồ tài chính toàn cầu, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường fintech trong nước.

Huy Tùng