Bộ trưởng Bộ Công thương: Nhiều giải pháp đột phá chống hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành Phiên họp

Trong phiên thảo luận ngày 17/6 cho ý kiến về Báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 2024; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2025, bên cạnh ghi nhận nỗ lực của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương; nhiều đại biểu cũng phản ánh những khó khăn, tồn tại, hạn chế trong lĩnh vực quản lý của của Bộ Công Thương.

Phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu nêu, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên đồng tình với nhiều ý kiến đại biểu cho rằng, mặc dù các bộ, ngành địa phương đã rất nỗ lực trong công tác đấu tranh phòng, chống hàng giả, hàng kém chất lượng và đạt được kết quả cụ thể, nhưng diễn biến còn rất phức tạp. Nguyên nhân do hành vi kinh doanh hàng giả, hàng nhái có lợi nhuận lớn, lôi kéo nhiều đối tượng tham gia; Các hành vi vi phạm ngày càng tinh vi, lợi dụng công nghệ cao để gian lận trong môi trường thương mại điện tử; Nguồn lực của các cơ quan chức năng còn hạn chế; Công tác phối hợp giữa các cơ quan đôi lúc chưa đồng bộ; Cơ chế xử phạt chưa đủ sức răn đe; Một bộ phận cán bộ trong một số ngành, lĩnh vực được trao trách nhiệm nhưng thoái hóa, biến chất, tiếp tay cho hành vi vi phạm.

Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên

Để khắc phục tình trạng này, thời gian tới Bộ Công thương sẽ tiếp tục tham mưu hoàn thiện chính sách, pháp luật; phân định rõ thẩm quyền, trách nhiệm của các Bộ, ngành, địa phương, cơ quan chức năng và cơ chế phối hợp liên ngành; Tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác giám sát, kiểm tra; Trình Quốc hội phê duyệt Luật Thương mại điện tử để tăng cường quản lý lĩnh vực này (dự kiến sẽ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 tới); Nâng cao trách nhiệm thực thi công vụ, tăng cường kiểm tra, hậu kiểm bắt buộc; Hoàn thiện cơ chế hỗ trợ lực lượng quản lý thị trường tại địa phương hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Đề xuất áp dụng các chế tài đủ sức răn đe đối với đối tượng vi phạm. Đồng thời, đẩy mạnh công tác phổ biến, tuyên truyền, hướng dẫn các doanh nghiệp, hộ kinh doanh chấp hành pháp luật và khuyến cáo người tiêu dùng.

Đại biểu tham gia Phiên họp

Đối với vấn đề các đại biểu nêu liên quan đến xử lý gian lận thương mại và hàng giả, hàng nhái trên môi trường thương mại điện tử, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nêu rõ, việc kiểm soát và xử lý hàng giả, hàng nhái trên môi trường trực tuyến luôn gặp khó khăn hơn thương mại truyền thống. Bởi diện mặt hàng phức tạp, công nghệ tinh vi; lực lượng và phương tiện thanh kiểm tra còn hạn chế, cần sự phối hợp của nhiều cơ quan chuyên ngành khác nhau. Trong khi đó, pháp luật hiện hành chưa có quy định cụ thể về chế tài với các mô hình bán hàng quảng cáo mới.

Để khắc phục tình trạng này, Bộ Công thương sẽ khẩn trương hoàn thiện hồ sơ dự án Luật Thương mại điện tử trình Chính phủ, trình Quốc hội. Theo đó Bộ Công thương đề xuất làm rõ trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương, các cơ quan chức năng với các mô hình hoạt động thương mại điện tử và các đối tượng livestream bán hàng.

Cùng với đó, tiến hành phân cấp, phân quyền cho địa phương trong quản lý giao dịch thương mại điện tử. Tiếp tục phối hợp với các đơn vị chuyên ngành trong thanh tra, kiểm tra xử lý các mặt hàng vi phạm; Tích cực chủ động rà soát và xử lý việc lợi dụng livestream và các website ứng dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng. Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn người dân, doanh nghiệp chỉ mua sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng chất lượng bảo đảm. Tăng cường kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các bộ, ngành, địa phương; phối hợp với Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia và Bộ Công an để khai thác thông tin, ngăn chặn hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng.

Đại biểu tham gia Phiên họp

Đối với vấn đề các đại biểu nêu liên quan đến xuất khẩu nông sản trong bối cảnh chịu áp lực từ các biện pháp thuế đối ứng, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, theo số liệu của Cục Hải quan, xuất khẩu nhóm hàng nông thủy sản trong 4 tháng đầu năm nay đạt 13,72 tỷ USD, tăng 14,8% so với cùng kỳ năm trước.

Những năm qua, kể cả trước khi xuất hiện áp lực từ biện pháp thuế đối ứng của Hoa Kỳ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công thương nỗ lực triển khai và đang tiếp tục triển khai một số giải pháp để tìm kiếm, mở rộng cơ hội thị trường cho hàng hóa của Việt Nam nói chung và các loại nông, thủy sản nói riêng. Cụ thể, nâng cao chất lượng công tác dự báo biến động của thị trường thế giới; cập nhật thông tin về chiến lược sản xuất, xuất nhập khẩu của thị trường chính.

Bộ Công thương cũng tổ chức Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại hàng tháng để các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng tham gia và chia sẻ thông tin. Phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các bộ, ngành liên quan tiếp tục đàm phán, tháo dỡ hàng rào kỹ thuật phi thuế quan, mở rộng thị trường xuất khẩu sang các thị trường tiềm năng. Tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Trung Quốc theo hình thức chính ngạch. Thúc đẩy đàm phán các hiệp định thương mại tự do, yêu cầu các đối tác mở cửa thị trường, cắt giảm thuế quan cho hàng hóa, trong đó có nông sản Việt Nam. Đẩy mạnh cuộc vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam để khai thác thị trường nội địa…

Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên

Về việc hỗ trợ xây dựng và phát triển thương hiệu, nâng cao năng lực cạnh tranh phát triển thị trường với hàng hóa Việt Nam, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định, trong quá trình hội nhập, việc xây dựng và phát triển thương hiệu có ý nghĩa quan trọng, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh phát triển thị trường cho hàng hóa Việt Nam. Các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp đã nhận thức rõ và phối hợp triển khai nhiều giải pháp, trong đó Bộ Công thương đã triển khai ở ba cấp độ: thương hiệu ngành ở quy mô cấp toàn quốc; Thương hiệu sản phẩm chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận quy mô cấp địa phương; Thương hiệu sản phẩm quy mô cấp doanh nghiệp.

Thời gian tới, Bộ Công thương tiếp tục triển khai thực hiện các chương trình phát triển thương hiệu, tập trung vào nâng cao nhận thức về vai trò, ý nghĩa và sự cần thiết của việc xây dựng phát triển của quản trị thương hiệu trong sản xuất kinh doanh và đầu tư.

Cùng với đó, tổ chức các chương trình đào tạo, tư vấn, hỗ trợ về kỹ năng, kỹ thuật và các vấn đề cần lưu ý trong xây dựng và phát triển thương hiệu. Tư vấn đổi mới, cải tiến, thiết kế nhằm đáp ứng thị yếu, yêu cầu của thị trường tiêu thụ trong và ngoài nước. Tư vấn, hỗ trợ đăng ký bảo hộ nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm xuất khẩu tiềm năng trong và ngoài nước. Đồng thời, xây dựng và thực hiện các chương trình tuyên truyền, quảng bá hình ảnh trong và ngoài nước đối với từng sản phẩm nông sản và thực phẩm chế biến.

Giải trình vấn đề đại biểu quan tâm liên quan đến giảm rác thải nhựa trong lĩnh vực thương mại điện tử, Bộ trưởng cho biết, rác thải nhựa trong bao bì và sản phẩm có nhiều tiện ích nên được sử dụng nhiều trong thương mại điện tử, trong khi đó lĩnh vực này đang phát triển rất nhanh, gây ảnh hưởng đến môi trường.

Đại biểu tham gia Phiên họp

Để khắc phục tình trạng này, Bộ trưởng cũng nêu các nhóm giải pháp cần thực hiện đồng bộ trong thời gian tới. Đó là xây dựng chính sách khuyến khích doanh nghiệp và người dân mua hàng chuyển sang sản phẩm, dịch vụ xanh, giảm rác thải nhựa thông qua các chương trình khuyến mại, chính sách hỗ trợ cụ thể. Tăng cường kiểm soát, đánh giá hiệu quả thực hiện các doanh nghiệp kinh doanh thương mại điện tử.

Đối với cộng đồng, tăng cường tuyên truyền, đẩy mạnh xã hội hóa trong việc thu gom rác thải từ thương mại điện tử để tái chế. Đối với các doanh nghiệp, cần quan tâm đổi mới nguyên liệu đóng gói bảo quản hàng hóa. Bộ Công thương cũng có các chương trình khuyến khích các doanh nghiệp thực hiện mô hình này; khuyến khích các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử thúc đẩy người tiêu dùng lựa chọn các sản phẩm tiêu dùng xanh thông qua hình thức khuyến mại, giảm giá bán sản phẩm…

Để góp phần kéo giảm chi phí logistic, Bộ Công thương đã phối hợp với các bộ, ngành liên quan trình Chính phủ Chiến lược phát triển dịch vụ logistics giai đoạn 2025 - 2035, tầm nhìn 2050, trong đó, tập trung vào một số nhóm giải pháp chính:

Thứ nhất, nâng cấp hạ tầng giao thông xây dựng các trung tâm logistic lớn, từ đó góp phần giảm thời gian, chi phí vận tải, lưu kho.

Thứ hai, hoàn thiện thể chế, môi trường kinh doanh, tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp sản xuất và doanh nghiệp logistics, đặc biệt trong các khâu như giao nhận, thủ tục cửa khẩu.

Thứ ba, thúc đẩy liên kết vùng, tạo kết nối giữa sản xuất và thị trường, đẩy nhanh tốc độ lưu thông.

Thứ tư, hỗ trợ doanh nghiệp logistics nâng cao năng lực cạnh tranh, nâng cao chất lượng dịch vụ, đẩy mạnh xúc tiến, mở rộng thị trường logistics.

Thứ năm, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho ngành dịch vụ logistics, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, đặc biệt là AI trong các dịch vụ then chốt như quản lý cảng, quản lý kho, vận tải đa phương thức, giao hàng chặng cuối. Thứ sáu, nâng cao vai trò các hiệp hội, xây dựng doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực logistics.

Lan Hương - Thế Anh - Vũ Hiếu