Bộ trưởng GD&ĐT nêu lý do cần thiết duy trì kỳ thi tốt nghiệp THPT

Chiều 29/9, tham gia thảo luận tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 8, các đại biểu cho ý kiến về nhóm lĩnh vực văn hóa, xã hội, gồm các dự án luật: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi).

Đề nghị vẫn tổ chức thi tốt nghiệp THPT

Tham gia thảo luận, ĐBQH Nguyễn Văn Huy (đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên) tập trung góp ý vào văn bằng, chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân được quy định trong dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục.

Ông Huy ủng hộ quan điểm bỏ bằng tốt nghiệp trung học cơ sở và giao hiệu trưởng nhà trường, người đứng đầu cơ sở thực hiện chương trình giáo dục trung học cơ sở xác nhận học bạ việc hoàn thành trung học cơ sở.

Bởi, theo ông, bằng tốt nghiệp trung học cơ sở hiện nay chủ yếu là xác nhận học sinh đã hoàn thành chương trình 9 năm phổ cập giáo dục bắt buộc. Việc này đã được xác nhận qua học bạ, kết quả học tập nên việc cấp bằng riêng không thực sự cần thiết.

Bên cạnh đó, việc tổ chức xét công nhận tốt nghiệp hay cấp bằng gây thêm thủ tục hành chính và trong khi mục tiêu phổ cập 100% đã đạt được.

ĐBQH Nguyễn Văn Huy nêu ý kiến (Ảnh: Media Quốc hội).

Hơn nữa nếu bỏ bằng tốt nghiệp trung học cơ sở sẽ tránh được tâm lý trong thực tế là coi việc học lớp 9 là đã có bằng, từ đó dẫn tới việc dừng học sớm.

Còn nếu chỉ ghi nhận hoàn thành cấp học thì học sinh sẽ có xu hướng học tiếp trung học phổ thông hoặc là vào học nghề.

Hiện nay, nhiều quốc gia đã không cấp bằng tốt nghiệp trung học cơ sở mà chỉ xác nhận hoàn thành bậc học.

Tuy nhiên, ông chỉ ra thực tế hiện nay ở một số vùng, đặc biệt là nông thôn, vùng khó khăn, bằng tốt nghiệp trung học cơ sở vẫn được coi là chứng chỉ quan trọng để đi làm hoặc là chứng minh trình độ học vấn cơ bản.

"Nếu bỏ, có thể tạo ra những vấn đề về mặt tâm lý và khi không tổ chức cấp bằng tốt nghiệp trung học cơ sở, cơ quan quản lý và cơ sở tuyển sinh phải dựa vào học bạ để tuyển cử hoặc giấy xác nhận hoàn thành, đòi hỏi hạ tầng quản lý dữ liệu là phải đồng bộ", ông Huy nói.

Đồng thời, đề nghị cần bổ sung quy định về xây dựng hệ thống xác nhận hoàn thành chương trình phổ cập trung học cơ sở bằng giấy chứng nhận hoặc dữ liệu điện tử để thay thế.

Theo ông Huy cũng cần phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền để tạo sự đồng thuận trong nhân dân.

Về quy định thi và cấp bằng tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT) trong dự thảo luật, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Văn hóa, Xã hội cũng nêu hai loại ý kiến và ông Huy cơ bản thống nhất với loại ý kiến thứ nhất đề nghị là vẫn tổ chức thi tốt nghiệp trung học phổ thông.

Theo quan điểm của ông, việc tổ chức kỳ thi không chỉ để đánh giá mức độ đạt chuẩn giáo dục phổ thông của học sinh, cung cấp dữ liệu, thông tin tham khảo cho các cơ sở giáo dục đại học và cơ sở giáo dục nghề nghiệp tổ chức tuyển sinh, mà quan trọng hơn là việc tổ chức kỳ thi quốc gia chung thì sẽ tạo nên chuẩn đo lường khách quan hơn.

"Một khi đã tạo ra chuẩn đo lường khách quan để đánh giá năng lực học sinh thì việc gắn kỳ thi này với việc xét tuyển đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp như hiện nay là phù hợp", ông nói và cho rằng không nên tách kỳ thi tốt nghiệp phổ thông khỏi tuyển sinh đại học.

Tuy nhiên, ông đề nghị nên cải tiến để kỳ thi gọn nhẹ nhưng đánh giá được năng lực toàn diện của học sinh.

ĐBQH Trần Văn Lâm (Ảnh: Media Quốc hội).

Còn ĐBQH Trần Văn Lâm (đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh) cho rằng vấn đề "thi hay không thi" vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều. Ông đề nghị cơ quan soạn thảo cần phân tích, làm rõ ưu, nhược điểm của từng phương án để đại biểu có cơ sở quyết định, với mục tiêu cuối cùng là nâng cao chất lượng giáo dục.

Một vấn đề khác được ông Lâm đặt ra là tác động của chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo (AI) đến giáo dục. Ông nhấn mạnh, dư luận xã hội đang rất lo lắng về việc học sinh phụ thuộc vào công nghệ, sa đà vào thế giới ảo, hay sử dụng AI một cách thiếu kiểm soát, làm thui chột tư duy sáng tạo.

"Công nghệ như một phát súng, chỉ cần lệch điểm ngắm ban đầu thì viên đạn sẽ đi rất xa. Chúng ta cần định hướng rõ ràng và thận trọng việc áp dụng công nghệ trong giảng dạy để sản phẩm cuối cùng là con người phát triển toàn diện, chứ không phải là con người lệ thuộc", ông Lâm cảnh báo.

Ông Lâm cũng đề nghị cần có chính sách hỗ trợ thỏa đáng cho các cơ sở giáo dục dân lập, tư thục và bổ sung các quy định về phân cấp quản lý giáo dục ở địa phương sau khi sắp xếp lại các đơn vị hành chính.

Công cụ đánh giá khách quan và toàn diện

Phát biểu giải trình, làm rõ thêm ý kiến của đại biểu, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho hay, việc duy trì kỳ thi ở thời điểm này là "hết sức cần thiết" và mang nhiều vai trò quan trọng, không chỉ đơn thuần là xét công nhận tốt nghiệp.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn (Ảnh: Media Quốc hội).

Theo Bộ trưởng, kỳ thi tốt nghiệp THPT không chỉ đơn thuần để kiểm tra và công nhận học sinh đã đạt chuẩn tốt nghiệp. Quan trọng hơn, đây là một công cụ đánh giá khách quan và toàn diện, cho phép chúng ta biết được học sinh đạt chuẩn ở mức độ nào và đáp ứng yêu cầu đầu ra ra sao.

Kết quả của kỳ thi cho phép phân tích sâu hơn theo từng nhóm học sinh và từng vùng miền. Vì vậy, vai trò của kỳ thi không chỉ giới hạn ở việc xét tốt nghiệp hay làm căn cứ tuyển sinh đại học, cao đẳng. Vai trò cốt lõi của nó là cung cấp cơ sở dữ liệu quan trọng để hoạch định và điều chỉnh chính sách cho cả hệ thống giáo dục phổ thông.

"Chính vì những lý do đó, chúng tôi nhận thấy việc tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT ở thời điểm này là hết sức cần thiết", Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói.

Với lo ngại về việc thiếu giáo viên mầm non ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, Bộ trưởng cho biết cơ chế hiện hành đã cho phép các trường cao đẳng sư phạm xét tuyển thay vì thi tuyển, tạo điều kiện ưu tiên cho con em đồng bào dân tộc. Cơ chế này sẽ tiếp tục được phát huy thông qua quy chế tuyển sinh mà không cần đưa vào luật.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cam kết cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu đầy đủ các ý kiến, tiếp tục rà soát, hoàn thiện các dự thảo luật để trình Quốc hội trong các kỳ họp tới, đồng thời sẽ có văn bản trả lời chi tiết từng vấn đề được đại biểu nêu.

Hoàng Thị Bích