Bộ trưởng Tài chính: Chưa xử phạt hộ kinh doanh nào về hóa đơn điện tử
Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định chưa xử phạt bất kỳ hộ kinh doanh nào trong quá trình triển khai hóa đơn điện tử. Việc xử phạt chỉ áp dụng nếu sau này các hộ cố tình vi phạm.
Đẩy mạnh ứng dụng AI chống gian lận
Sáng 19/6, tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Quốc hội, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Phó trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Bình Thuận) nêu thực trạng quản lý thuế trên nền tảng số, thương mại điện tử còn nhiều bất cập, gây thất thu ngân sách và tạo ra cạnh tranh không lành mạnh với hộ kinh doanh, tiểu thương, siêu thị.
“Việc gian lận thuế trong thương mại điện tử đang diễn biến phức tạp. Bộ trưởng có giải pháp căn cơ nào để khắc phục tình trạng này?”, ông Thông chất vấn.
Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết thời gian qua cơ quan này đã quyết liệt trong quản lý thuế trên nền tảng số, thương mại điện tử. Chẳng hạn, ban hành quy định về hóa đơn điện tử, trách nhiệm khấu trừ, nộp thuế của sàn thương mại điện tử. Các hộ kinh doanh có thể ủy quyền cho các sàn lập hóa đơn điện tử, định danh hóa đơn bán hàng qua mạng xã hội. Bộ cũng vận hành cổng điện tử kê khai, nộp thuế; ứng dụng công nghệ thông tin, AI trong quản lý thuế trên thương mại điện tử.
Đến nay 95% cơ sở dữ liệu dân cư đã được chuẩn hóa, kết nối chia sẻ thông tin với ngân hàng, website thương mại điện tử. Hiện có 158 nhà cung cấp nước ngoài kê khai, nộp thuế, thu được 23.000 tỷ đồng tiền thuế. Khoảng 106.000 hộ kinh doanh kê khai, nộp 1.200 tỷ đồng tiền thuế.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng. Ảnh: Quochoi.vn.
Theo ông Thắng, thu thuế trên thương mại điện tử trong 5 tháng tăng trưởng 55%, đạt hơn 75.000 tỷ đồng. Bộ trưởng Tài chính cho biết cơ quan này sẽ tiếp tục hoàn thiện quy định, xác định rõ hoạt động thương mại điện tử, định danh tổ chức cá nhân kinh doanh thương mại điện tử, hướng dẫn kê khai, nộp thuế...
"Chúng tôi sẽ tăng sử dụng AI rà soát gian lận thuế, cũng như rà soát tổ chức cá nhân có thu nhập phát sinh từ nền tảng số", ông Thắng nói.
Cam kết minh bạch hóa, hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi
Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) nêu ý kiến về chính sách bỏ thuế khoán, cho rằng chủ trương này đang tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh và gây ra tâm lý e ngại trong cộng đồng.
“Các hộ không ngại nộp thuế, nhưng lo ngại về thủ tục, cách tính thuế sao cho đúng. Chính phủ có kế hoạch gì để giúp các hộ kinh doanh thuận lợi, chuyên nghiệp và hứng khởi khi thực hiện nghĩa vụ thuế sau khi bỏ thuế khoán?”, ông Cường chất vấn.
Đại biểu Hoàng Văn Cường, đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội. Ảnh: Quochoi.vn.
Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đánh giá hệ thống thuế nước ta được các cơ quan quốc tế đánh giá tiệm cận với thông lệ quốc tế, song tính minh bạch trong một số loại thuế đang thu thủ công, là rào cản tạo sự không minh bạch.
Vừa qua, Nghị quyết của Quốc hội đã yêu cầu bỏ thuế khoán trong 2026. Cơ chế thuế khoán chỉ phù hợp trong giai đoạn nhất định, nhưng không còn phù hợp, dễ bị lạm dụng, gây bất bình đẳng giữa các loại hình kinh doanh. Hình thức này không tạo động lực để các hộ kinh doanh lớn lên thành doanh nghiệp nhỏ và vừa. Việc bãi bỏ thuế khoán từ 2026 là chủ trương rất đúng, là bước đi căn cơ và cần thiết để minh bạch hóa hoạt động của các hộ kinh doanh; thúc đẩy chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp và khu vực chính thức.
Ông Thắng đồng tình quá trình triển khai sẽ có tác động lớn. Bộ Tài chính đang chuẩn bị đồng bộ về pháp lý, công cụ để thực hiện đảm bảo thuận lợi, giảm gánh nặng về thủ tục, chi phí cho người dân. Bộ đang rà soát, sửa luật quản lý thuế, thu nhập cá nhân, hướng đến mô hình quản lý thuế mới đơn giản, minh bạch, dễ thực hiện; đơn giản hóa sổ sách, hóa đơn chứng từ. Đảm bảo hộ kinh doanh không bị áp lực khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp.
Trong khi đó, đại biểu Phạm Văn Hòa bày tỏ lo ngại về việc nhiều hộ cá nhân, tiểu thương còn lúng túng trong sử dụng hóa đơn điện tử, dẫn đến tâm lý e ngại bị xử phạt. Ông đề nghị Bộ trưởng Tài chính có giải pháp hỗ trợ để các hộ kinh doanh thực hiện đúng quy định, mà không bị cơ quan thuế phạt.
"Họ rất sợ bị phạt bởi lúng túng, không biết dùng hóa đơn điện tử mà lâu nay chỉ sử dụng tiền mặt", ông Hòa nói.
Ông Hòa cũng phản ánh tình trạng một số hộ kinh doanh lách luật, không xuất hóa đơn khi khách hàng thanh toán bằng tiền mặt, gây thất thu thuế. Cơ quan thuế sẽ giải quyết những tình huống này như thế nào? Bởi không có hóa đơn thì đương nhiên họ sẽ trốn thuế?
Trao đổi về nội dung trên, theo Bộ trưởng Thắng, khi triển khai hóa đơn điện tử thời gian đầu có nhiều vướng mắc. Bộ Tài chính và Cục Thuế đã phối hợp với địa phương hướng dẫn, hỗ trợ các hộ kinh doanh để triển khai.
Bộ trưởng khẳng định chưa xử phạt bất kỳ hộ kinh doanh nào trong quá trình triển khai hóa đơn điện tử. Việc xử phạt chỉ áp dụng nếu sau này các hộ cố tình vi phạm.
Về hành vi không xuất hóa đơn khi nhận tiền mặt, Bộ trưởng cho biết đây là vi phạm pháp luật, tuy không phổ biến nhưng sẽ được tăng cường tuyên truyền và xử lý nghiêm để chấm dứt tình trạng này.
