Bộ trưởng Tài chính: Không thể dừng Luật Đấu thầu và Luật Quy hoạch để chờ sửa tổng thể

Sửa hoài mà Luật Quy hoạch vẫn vướng

Phát biểu thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch. Góp ý vào dự thảo, đại biểu Tạ Văn Hạ (Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam) đặt vấn đề: "Luật Quy hoạch được quan tâm và sửa rất nhiều nhưng vẫn rối. Ở dưới cơ sở rất khó triển khai thực hiện. Chúng ta sửa lần này đã thực sự tận gốc chưa hay tiếp tục vá víu, nếu như vậy thì tôi cho rằng sẽ lại tiếp tục rối".

Theo đại biểu, tinh thần của dự thảo luật lần này là chuyển đổi phương thức lập quy hoạch, thay đổi căn bản từ lập quy hoạch truyền thống như phân ngành, cục bộ theo lĩnh vực sang quy hoạch mang tính tích hợp đa ngành, tổng thể, có liên kết và liên thông.

Đại biểu cho rằng đội ngũ chuyên gia ở cơ sở rất quan trọng nhưng có trường hợp chưa nắm bắt được tinh thần mới này, còn hạn chế trong phương pháp tiếp cận, phối hợp liên ngành, liên thông.

Đại biểu Tạ Văn Hạ (Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam). Ảnh Tiền Phong.

Đại biểu Hạ nhấn mạnh theo tinh thần mới của luật, rất cần một "nhạc trưởng" có nhiều kinh nghiệm, lão luyện, có tầm nhìn để kết nối, tích hợp các quy hoạch nhưng hiện chưa có. Theo đó, đề nghị cần phải bình tĩnh để tìm cho đúng nguyên nhân tại sao cứ "sửa miết, sửa hoài" như vậy mà vẫn vướng, để từ đó chỉnh sửa cho thực sự căn bản thì mới giải quyết được vấn đề về bài toán quy hoạch.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Quang Huân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương cho rằng Luật Quy hoạch có nhiều vấn đề khúc mắc mà nếu chỉ tập trung sửa một vài chương hoặc vài điều sẽ không giải quyết được vấn đề căn cơ, giải thoát cho phát triển.

Đại biểu Huân đề nghị nên xem lại tính khả thi của Luật Quy hoạch, nhất là tới đây sáp nhập tỉnh, có địa phương sáp nhập 2 tỉnh, 3 tỉnh mà quy hoạch không thể quy hoạch cộng gộp lại với nhau.

Nêu thực tế nhiều vướng mắc hiện nay, đại biểu đề nghị xem xét tạm dừng thực hiện Luật Quy hoạch một thời gian để đánh giá toàn diện và chỉnh sửa căn cơ hoặc chí ít cũng phải tạm dừng một số điều đang rất vướng. "Trong thời gian ngắn nếu sửa cái nọ thì có thể phát sinh cái khác và sẽ không đánh giá hết tác động," đại biểu Nguyễn Quang Huân nói.

Cũng tại phiên thảo luận, đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (Đắk Lắk) nhìn nhận, dự thảo luật mới chỉ đề cập đến việc hoàn thiện các cơ quan lập quy hoạch đối với 3 loại quy hoạch là: Quy hoạch tổng thể quốc gia thì trình Quốc hội, quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia sẽ trình Chính phủ, nhưng chưa đề cập đến quy hoạch ngành quốc gia.

Do vậy, đại biểu đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu, chỉnh lý nội dung đồng bộ phù hợp trong quy hoạch ngành, quy hoạch tổng thể quốc gia. Bên cạnh đó, cần bổ sung quy định về cơ chế phản hồi giữa cơ quan lập quy hoạch với Hội đồng thẩm định với các cơ quan có trách nhiệm phê duyệt quyết định các quy hoạch này.

Đại biểu nêu thực tế, thời gian qua có tình trạng địa phương xin ý kiến các bộ, ngành chủ quản liên quan về điều chỉnh quy hoạch cấp huyện nhưng để chuẩn bị trình HĐND tỉnh phải mất ít nhất 3 tháng mới thực hiện được.

Từ đó, bà Nguyệt đề nghị nghiên cứu theo hướng chỉnh lý lại quy định thành: Các cơ quan được xin ý kiến có trách nhiệm trả lời bằng văn bản trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ gửi xin ý kiến, nếu quá thời hạn trên các cơ quan không trả lời thì xem như đồng ý.

Theo đại biểu, quy định này như lời cam kết giữa các cơ quan có trách nhiệm trong quá trình nhận hồ sơ và có trách nhiệm trả lời bằng văn bản cho các đơn vị, địa phương, tránh tình trạng xã chờ tỉnh, tỉnh chờ Trung ương, gây lãng phí thời gian và nguồn lực cũng như cơ hội tiếp nhận các dự án phát triển kinh tế - xã hội.

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng. Ảnh Quochoi.vn.

Dứt khoát phải sửa Luật Quy hoạch

Giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu nêu, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, trong thời gian tới, Luật Quy hoạch sẽ được sửa đồng bộ và tổng thể.

Tuy nhiên, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch là do yêu cầu về thay đổi chiến lược liên quan đến chủ trương định hướng lớn về sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp tỉnh và xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp. "Từ 1/7 các địa phương sẽ hoạt động theo mô hình địa phương 2 cấp, tất cả các việc triển khai các dự án sẽ vướng, do đó, dứt khoát phải gấp rút sửa đổi Luật lần này," Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, lần sửa đổi này sẽ chỉ tập trung vào 3 vấn đề lớn như: Đảm bảo điều chỉnh ngay được các quy hoạch ở tất cả các cấp. Theo đó, tất cả các địa phương sẽ thực hiện điều chỉnh quy hoạch ngay sau khi Nghị quyết về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh có hiệu lực. Đồng thời đảm bảo nguyên tắc là các quy hoạch đang được triển khai thì tiếp tục được thực hiện cho đến khi quy hoạch điều chỉnh có hiệu lực;

đẩy mạnh phân cấp phân quyền tối đa, tăng cường quyền tự chủ, tính chủ động sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của các cấp ngành khi triển khai mô hình địa phương 2 cấp.

"Bởi nếu như quy định hiện hành của Luật Quy hoạch thì việc phân cấp rất khó khăn. Cái gì ở dưới địa phương thay đổi đều phải trình lên Chính phủ, Quốc hội. Do đó, sửa Luật lần này phải đẩy mạnh phân cấp, phân quyền rất rõ ràng," Bộ trưởng cho biết;

Cùng tháo gỡ các vướng mắc phát sinh trên thực tiễn phải xử lý ngay để triển khai thực hiện các dự án, đáp ứng ngay yêu cầu tăng trưởng 8% năm 2025 và mục tiêu tăng trưởng 2 con số vào các năm tiếp theo.

Đối với ý kiến của đại biểu cho rằng, nên tạm dừng Luật Đấu thầu và Luật Quy hoạch để chờ sửa tổng thể, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng bày tỏ quan điểm dứt khoát: "Không thể dừng được".

"Vì không kiểm soát được, lại dừng thì không ổn, sẽ hỗn loạn ngay. Báo cáo đại biểu là 100% các quốc gia trên thế giới đều có Luật Đấu thầu. Khi chúng ta đã sử dụng vốn đầu tư công, sử dụng vốn ngân sách là phải đấu thầu. Không thể nói bây giờ mình bỏ luật Đấu thầu hay dừng luật Đấu thầu được," Bộ trưởng nhấn mạnh.

Tương tự với Luật Quy hoạch, Bộ trưởng Tài chính cho rằng một đất nước phải có luật, phải có quy hoạch. Theo Bộ trưởng, những gì chưa phù hợp, vướng mắc thì phải cầu thị, điều chỉnh để có thể thực hiện được.

Một vấn đề quan trọng nữa trong dự thảo Luật sửa đổi lần này được Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh là việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho 34 địa phương vận hành thông suốt, triển khai tốt nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội mà không bị "vướng" khi thu hút doanh nghiệp đầu tư, thu hút các dự án.

Tinh thần là phân cấp mạnh mẽ và phân quyền tối đa theo định hướng "địa phương quyết, địa phương làm và địa phương chịu trách nhiệm", gắn với triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Bộ trưởng Tài chính nêu rõ.

Theo đó, nhiều thẩm quyền trước đây thuộc Quốc hội sẽ được chuyển giao cho Chính phủ, như quyền quyết định phân vùng lập quy hoạch, phê duyệt quy hoạch không gian biển quốc gia và quy hoạch sử dụng đất quốc gia.

Có ý kiến đại biểu băn khoăn về liệu việc này có vượt thẩm quyền của Quốc hội trong quyết định quy hoạch hay không, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng giải trình cho biết, hiện Quốc hội có thẩm quyền quyết định quy hoạch quốc gia, trong đó bao gồm cả quy hoạch về không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất. Do đó, về tổng thể Quốc hội vẫn kiểm soát nội dung này.

"Hiện nay, để điều chỉnh về quy hoạch không gian biển hay quy hoạch đất quốc gia, Chính phủ phải trình Quốc hội, mà Quốc hội mỗi năm chỉ họp hai kỳ. Do đó Chính phủ đề xuất phân cấp để đảm bảo linh hoạt, kịp thời trong điều hành," Bộ trưởng nhấn mạnh.

Song song với phân cấp, dự thảo luật cũng thực hiện đơn giản hóa mạnh mẽ thủ tục hành chính trong quá trình điều chỉnh quy hoạch. Cụ thể, các bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch và xin chủ trương điều chỉnh quy hoạch đều được loại bỏ. Nhờ vậy, thời gian thực hiện quy trình điều chỉnh quy hoạch sẽ giảm khoảng 45-54% so với trình tự hiện hành.

Bên cạnh đó, dự thảo cũng bổ sung các quy định cụ thể nhằm xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch, vốn là điểm nghẽn lâu nay trong thực tiễn. Trong trường hợp quy hoạch do các cơ quan khác nhau lập có mâu thuẫn, cơ quan cấp trên như Thủ tướng Chính phủ sẽ là người quyết định quy hoạch nào cần điều chỉnh. Với các quy hoạch do cùng một cơ quan lập, chính cơ quan đó sẽ chịu trách nhiệm giải quyết.

Đông Bắc