Các nhà khoa học phát hiện 'giác quan thứ 6' ẩn trong cơ thể người

Các nhà khoa học tại Scripps Research cho biết cơ thể con người có một “giác quan thứ 6 ẩn giấu” gọi là “interoception” (hình minh họa)

Giác quan “ẩn” điều phối các chức năng sống

Các nhà khoa học tại Scripps Research tuyên bố cơ thể con người sở hữu một “giác quan thứ 6” được gọi là interoception. Đây là một quá trình còn ít được nghiên cứu, theo đó hệ thần kinh liên tục thu nhận và giải mã các tín hiệu sinh lý từ bên trong cơ thể để duy trì các chức năng sống.

Interoception giúp giải thích cách não biết khi nào cần thở, khi nào huyết áp giảm, hoặc khi cơ thể đang chống lại một nhiễm trùng, theo các nhà nghiên cứu.

Nhóm nghiên cứu vừa nhận được khoản tài trợ 14,2 triệu USD từ Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) để làm sáng tỏ giác quan bí ẩn này.

“Interoception là nền tảng cho hầu hết các khía cạnh của sức khỏe, nhưng vẫn là một vùng khoa học thần kinh còn nhiều điều chưa được khám phá,” Giáo sư Xin Jin, người sẽ dẫn một phần nghiên cứu, nói.

Khái niệm interoception được đề xuất lần đầu vào đầu thế kỷ 20 bởi một nhà thần kinh học người Anh, ông Charles Sherrington, nhưng phần lớn bị bỏ qua cho đến khoảng 10 năm trước đây.

Mạng lưới thần kinh nội tạng và atlas đầu tiên

5 giác quan cổ điển — thị giác, khứu giác, thính giác, vị giác và xúc giác — là những giác quan hướng ngoại, dựa vào các cơ quan cảm nhận chuyên biệt như mắt và mũi.

Ngược lại, interoception hoạt động thông qua một mạng lưới các đường dẫn thần kinh sâu bên trong cơ thể. Vì vậy, các nhà nghiên cứu gọi nó là “giác quan thứ 6” ẩn.

“Các tín hiệu từ nội tạng lan rộng, thường chồng lấn và khó tách riêng để đo lường,” các nhà nghiên cứu giải thích trong một thông cáo. “Các neuron cảm giác mang thông điệp này dệt xuyên qua các mô — từ tim và phổi đến dạ dày và thận — mà không có ranh giới giải phẫu rõ ràng.”

Interoception hoạt động thông qua một mạng lưới các đường dẫn thần kinh (hình minh họa) nằm sâu bên trong cơ thể. Vì lý do này, các nhà nghiên cứu đã gọi nó là “giác quan thứ 6 ẩn giấu”.

Với nguồn tài trợ mới, nhóm tại Scripps Research sẽ cố gắng vẽ bản đồ cách các neuron cảm giác kết nối với nhiều cơ quan nội tạng khác nhau, bao gồm tim và đường tiêu hóa. Họ dự định xây dựng atlas đầu tiên trên thế giới của hệ thống cảm giác nội tạng này.

Ngoài việc có thể buộc các sách giáo khoa phải viết lại, các nhà nghiên cứu cho rằng giải mã interoception có ý nghĩa quan trọng trong điều trị bệnh.

Nghiên cứu trước đây cho thấy rối loạn ở các đường dẫn thần kinh có liên quan đến nhiều tình trạng, trong đó có rối loạn tự miễn, đau mãn tính và tăng huyết áp.

Trong một bài viết cho tạp chí The Conversation, bà Jennifer Murphy, thuộc trường Royal Holloway, Đại học London, và bà Freya Prentice, thuộc UCL, giải thích interoception cũng quan trọng đối với sức khỏe tâm thần.

“Nó góp phần vào nhiều quá trình tâm lý, gồm ra quyết định, khả năng xã hội và sức khỏe cảm xúc,” 2 tác giả viết.

Họ cho biết rối loạn interoception được báo cáo trong nhiều bệnh tâm thần, như trầm cảm, lo âu và rối loạn ăn uống, và có thể giải thích vì sao nhiều rối loạn tâm thần có các triệu chứng giống nhau như rối loạn giấc ngủ hoặc mệt mỏi.

Kết quả nghiên cứu và atlas mà nhóm hy vọng tạo ra sẽ nhằm trả lời các câu hỏi then chốt về cách các cơ quan nội tạng và hệ thần kinh giữ nhịp cân bằng, cách cân bằng đó bị phá vỡ trong bệnh tật và cách khôi phục lại cân bằng đó, theo Giáo sư Xin Jin.

Bản đồ cho thấy hàng nghìn tế bào thần kinh trong não

Theo Daily Mail

Hải Yến