'Cái bắt tay' Anh - Pháp và trách nhiệm đặc biệt với châu Âu

Ngày 8/7 (giờ địa phương), Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã bắt đầu chuyến thăm cấp nhà nước kéo dài 3 ngày tới Anh. Đây là chuyến thăm cấp nhà nước đầu tiên tới Anh của một nguyên thủ quốc gia Liên minh châu Âu (EU) kể từ khi London rời khỏi khối này vào năm 2020, đồng thời là chuyến thăm Anh đầu tiên của một tổng thống Pháp kể từ sau chuyến thăm ông Nicolas Sarkozy vào năm 2008.

Hai nhà lãnh đạo Anh - Pháp cùng hai phu nhân. Ảnh: Getty

Trên thực tế, kể từ khi Anh rời khỏi EU vào năm 2020, quan hệ Pháp - Anh luôn tồn tại nhiều bất đồng, thậm chí là căng thẳng, nhất là liên quan đến việc tranh chấp chủ quyền đánh bắt cá ở eo biển Manche và vấn đề di cư. Cựu Ngoại trưởng Anh Liz Truss từng thốt lên rằng, chưa thể xác định được Tổng thống Pháp là bạn hay thù của nước Anh. Trong bối cảnh đó, chuyến thăm Anh lần này của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron thu hút sự quan tâm lớn của cộng đồng quốc tế, với niềm tin rằng đây sẽ đánh dấu bước ngoặt mới trong quan hệ song phương.

Phát biểu tại lễ đón Tổng thống Pháp, Vua Charles III nhấn mạnh rằng Anh và Pháp không chỉ chia sẻ các giá trị, mà còn chung quyết tâm hành động theo các giá trị đó trên thế giới. Về phần mình, trong bài đăng trên tài khoản mạng xã hội X, Tổng thống Macron nhấn mạnh đây là khoảnh khắc quan trọng đối với cả hai nước. Nhà lãnh đạo Pháp bày tỏ tin tưởng rằng, hai bên sẽ cùng nhau giải quyết những thách thức lớn hiện nay gồm an ninh, quốc phòng, năng lượng hạt nhân, không gian, đổi mới, trí tuệ nhân tạo, di cư và văn hóa. Bên cạnh đó, ông cũng cam kết làm sâu sắc thêm mối quan hệ hợp tác song phương theo những cách thức cụ thể, hiệu quả và lâu dài.

Trong khi đó, văn phòng Thủ tướng Anh gọi đây là sự kiện lịch sử và khẳng định chuyến thăm sẽ phản ánh mức độ sâu rộng của mối quan hệ hiện tại giữa hai nước. Văn phòng Thủ tướng Anh cho biết thêm rằng vào dịp này, Thủ tướng nước chủ nhà Kier Starmer hướng tới thúc đẩy tiến trình giải quyết vấn đề di cư bất hợp pháp, tăng cường hợp tác quốc phòng và an ninh song phương cũng như thúc đẩy thương mại và đầu tư.

Điều được dư luận đặc biệt quan tâm là bài phát biểu trước lưỡng viện Quốc hội Anh vào ngày đầu tiên của chuyến thăm cấp nhà nước đến London của Tổng thống Macron. Theo đó, nhà lãnh đạo Pháp cho biết cả London và Paris đều phải "bảo vệ trật tự quốc tế" theo truyền thống của nhà lãnh đạo Anh thời chiến Winston Churchill. Ông Macron đưa ra lời kêu gọi này trong bối cảnh mà ông gọi là sự coi thường "các quy tắc quốc tế của các thế lực gây bất ổn" đang "cố gắng chia rẽ thế giới vì lợi ích của họ".

"Hai quốc gia của chúng ta có một trách nhiệm đặc biệt đối với an ninh của châu lục. Điều đang bị đe dọa ở châu Âu hiện nay chính là năng lực của chúng ta trong việc gánh vác trách nhiệm bảo đảm an ninh cho lục địa này, ở một mức độ lớn hơn, bằng chính sức mình", ông Macron bày tỏ. Ông cũng cho rằng Pháp và Anh có trách nhiệm chung trong việc giải quyết vấn đề di cư bất hợp pháp bằng tinh thần nhân đạo, đoàn kết và công bằng.

Tổng thống Macron cũng đã có bài phát biểu tại Điện Westminster sau khi ông và phu nhân được Nhà vua Charles III và Hoàng hậu chào đón tại lâu đài Windsor. Chuyến đi của ông Macron là chuyến thăm cấp nhà nước đầu tiên đến Anh kể từ khi Vua Charles lên ngôi. Ông Macron đã sử dụng bài phát biểu này để nhấn mạnh cam kết của mình đối với "liên minh của những người tự nguyện", sáng kiến do Anh và Pháp khởi xướng để bảo vệ bất kỳ lệnh ngừng bắn nào của Ukraine, mà Tổng thống Pháp mô tả trong bài phát biểu của mình là "tín hiệu cho thấy người châu Âu sẽ không bao giờ từ bỏ Ukraine".

Tổng thống Pháp cũng cho biết các nhà lãnh đạo châu Âu cần kêu gọi ngừng bắn ở Gaza mà không có bất kỳ điều kiện nào để chứng minh rằng "không có tiêu chuẩn kép" khi nói đến Trung Đông, đồng thời nêu rõ rằng nỗ lực hướng tới việc công nhận nhà nước Palestine là "con đường duy nhất dẫn đến hòa bình". Reuters nhận định đây là một thông điệp táo bạo ở Vương quốc Anh, nơi đã tránh xa động thái như vậy.

Sau bài phát biểu tại Quốc hội Anh, Tổng thống Macron có cuộc hội đàm song phương với Thủ tướng Keir Starmer trong ngày 9/7, với nội dung xoay quanh những bất đồng về việc di cư qua eo biển Manche. Đề cập đến một trong những thách thức gai góc nhất mà Thủ tướng Anh đang đối mặt, ông Macron cam kết sẽ tăng cường hợp tác để giải quyết vấn đề này và nói: "Chúng ta không thể để các quy định tiếp nhận người của đất nước mình bị các mạng lưới tội phạm coi thường, lợi dụng một cách vô đạo đức niềm hy vọng của quá nhiều con người - những người mà bọn chúng hoàn toàn không có chút tôn trọng nào đối với mạng sống của họ".

Theo các quan chức, những triển vọng hợp tác đột phá có thể xuất hiện sau chuyến thăm, trong đó chú trọng tới thúc đẩy hợp tác quốc phòng, đầu tư, củng cố các liên kết chiến lược, tăng cường hỗ trợ Ukraine, đồng thời tháo gỡ những bất đồng kéo dài về di cư và thương mại giữa hai quốc gia.

Bảo Hân