Cần cơ chế hậu kiểm đủ mạnh để phát triển bền vững kinh tế tư nhân

Không để hậu kiểm trở thành kẽ hở cho gian lận

Thảo luận về nguyên tắc quản lý nhà nước đối với kinh tế tư nhân, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) ủng hộ việc chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm trong quản lý điều kiện kinh doanh - một định hướng phù hợp với thông lệ quốc tế, giúp giảm chi phí tuân thủ, thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp và sáng tạo. Tuy nhiên, bà nhấn mạnh, nếu không thiết lập cơ chế hậu kiểm đủ mạnh, minh bạch và hiệu quả, chính sách này sẽ rất dễ bị lợi dụng.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương)/ Ảnh: TTXVN

Thực tế đã chứng minh nhiều trường hợp thành lập hàng trăm công ty "ma" để mua bán hóa đơn, trốn thuế, rửa tiền, gây thất thu ngân sách và làm méo mó môi trường cạnh tranh. Để khắc phục, đại biểu đề nghị Chính phủ cần quy định cụ thể các yêu cầu đối với hệ thống hậu kiểm, bao gồm: liên thông dữ liệu giữa các cơ quan như thuế, hải quan, ngân hàng; tăng cường thanh tra, kiểm tra; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong giám sát; xây dựng chế tài đủ sức răn đe. Đồng thời, cần xác định rõ những lĩnh vực có mức độ rủi ro cao để tiếp tục áp dụng tiền kiểm, tránh tình trạng buông lỏng quản lý.

Về nội dung hỗ trợ khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng các quy định trong dự thảo còn mang tính chung chung, thiếu tính khả thi. Chẳng hạn, quy định “cung cấp miễn phí một số dịch vụ tư vấn pháp lý, đào tạo về quản trị doanh nghiệp...” là đúng hướng nhưng cần cụ thể hóa danh mục dịch vụ, quy trình triển khai để đảm bảo đồng bộ, rõ ràng trong thực hiện.

Đề xuất kéo dài thời gian miễn giảm thuế

Đại biểu Trần Thị Vân (Bắc Ninh) đánh giá cao chính sách miễn, giảm thuế cho doanh nghiệp khởi nghiệp, doanh nghiệp nhỏ và vừa - một hình thức hỗ trợ trực tiếp, dễ triển khai và phát huy hiệu quả nhanh chóng. Tuy nhiên, bà cho rằng quy định miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm và giảm 50% trong 4 năm tiếp theo là chưa đủ dài, đặc biệt đối với nhóm doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo vốn cần thời gian dài để đầu tư phát triển sản phẩm, thử nghiệm mô hình kinh doanh và tuyển dụng nhân lực chất lượng cao.

Đại biểu đề xuất nâng thời hạn miễn thuế lên 5 năm và tiếp tục giảm 50% trong 5 năm sau đó, nhằm tạo dư địa tài chính giúp doanh nghiệp vượt qua giai đoạn đầu nhiều rủi ro. Bên cạnh đó, cũng cần có chính sách miễn thuế thu nhập cá nhân trong 5 năm đối với các chuyên gia, nhà khoa học làm việc tại doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo - những người giữ vai trò then chốt trong việc tạo ra giá trị công nghệ và đổi mới sáng tạo. Đây cũng là cách để Việt Nam cạnh tranh trong việc thu hút nhân tài quốc tế.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP Hồ Chí Minh)

Nhấn mạnh vai trò của khu vực tư nhân khi hiện đang đóng góp hơn 50% GDP và 33% tổng thu ngân sách nhà nước, đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP Hồ Chí Minh) cho rằng muốn đạt mục tiêu có 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030, cần có giải pháp đặc biệt, trong đó có việc hỗ trợ các hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp và mở rộng quy mô các doanh nghiệp hiện có.

Ông đề xuất bổ sung quy định khuyến khích các địa phương có tiềm năng, quỹ đất sẵn sàng thì thành lập các khu công nghiệp hoặc cụm công nghiệp để cho doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp vừa và nhỏ thuê, với chính sách ưu đãi phù hợp. "Muốn độc lập, tự chủ về kinh tế thì khu vực tư nhân phải lớn mạnh, và đất đai là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp phát triển", ông khẳng định.

Các ý kiến tại Quốc hội đều thể hiện quyết tâm chính trị cao nhằm tạo hành lang pháp lý thuận lợi, minh bạch và hiệu quả cho kinh tế tư nhân phát triển bền vững. Song song với việc cởi trói cơ chế, các đại biểu nhấn mạnh yêu cầu đặt ra là phải có hậu kiểm đủ mạnh, chính sách hỗ trợ thực chất, và điều kiện nền tảng như đất đai, hạ tầng phải được đảm bảo. Đó là con đường để kinh tế tư nhân thực sự trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế Việt Nam.

Huy Tùng