Cần cơ chế phối hợp Bộ, ngành, địa phương trong triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia

Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch nước Lương Cường tham dự phiên thảo luận tại hội trường. Ảnh: Quốc hội

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, sáng nay 5.12, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Quốc hội thảo luận ở hội trường về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đến năm 2035.

Tại phiên thảo luận, đa số các ý kiến đại biểu Quốc hội thống nhất cao việc Quốc hội sớm xem xét phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2026-2035. Việc hợp nhất 3 Chương trình Mục tiêu quốc gia hiện hành thành một chương trình sẽ giúp tập trung nguồn lực đầu tư, phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, góp phần thúc đẩy xây dựng nông thôn mới theo hướng hiện đại, thực chất, bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Đối với các tỉnh miền núi và vùng đồng bào dân tộc thiểu số, Chương trình mục tiêu quốc gia có ý nghĩa hết sức quan trọng, là nguồn lực mang tính dẫn dắt, giúp đầu tư phát triển hạ tầng thiết yếu, giảm nghèo bền vững. Ngoài ra sẽ góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển với các vùng có điều kiện thuận lợi, góp phần đảm bảo quốc phòng an ninh, ổn định tình hình biên giới.

Về mô hình quản lý và tổ chức thực hiện Chương trình, đại biểu Hà Sỹ Đồng, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị cho biết, các vướng mắc giai đoạn 2021-2025 đã được nhận diện đầy đủ, đó là thủ tục phức tạp, nhiều tầng nấc, hướng dẫn chậm, phân cấp chưa rõ.

“Tôi đề nghị chủ chương trình làm đầu mối phải thống nhất; Hợp phần thứ hai nên giao cho Bộ Dân tộc và miền núi, vì Bộ này chuyên quản vấn đề về dân tộc thiểu số và vùng miền núi, không nên giao về một đầu mối sẽ khó quản lý vì rộng địa bàn và chưa hiểu được tính chất chất đặc thù”, đại biểu Hà Sỹ Đồng đề xuất.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng cũng đề nghị phân quyền mạnh cho địa phương trong lựa chọn danh mục dự án, nhất là dự án nhỏ, kỹ thuật đơn giản; đơn giản hóa quy trình đầu tư, quy định rõ trách nhiệm cá nhân, người đứng đầu và cơ chế đánh giá xử lý chậm trễ. Đồng thời cần có vùng an toàn pháp lý để cán bộ dám nghĩ dám làm, phù hợp với tinh thần chỉ đạo bảo vệ cán bộ năng động và sáng tạo.

Quốc hội thảo luận ở hội trường về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đến năm 2035

Đại biểu Hà Sỹ Huân, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Nguyên cũng đánh giá cao cơ chế thực hiện Chương trình theo hướng "Trung ương quản lý tổng thể và ban hành cơ chế chính sách, hướng dẫn, giám sát, kiểm tra, phân cấp, phân quyền triệt để". Đồng thời, phân bổ nguồn lực cho địa phương theo tinh thần “Địa phương quyết, địa phương làm và địa phương chịu trách nhiệm”. Tuy nhiên, cơ chế này cần được làm rõ và triển khai triệt để hơn.

Để thực hiện phương châm người dân làm chủ và tăng cường hiệu quả đầu tư cơ sở, đại biểu đề nghị Quốc hội xem xét điều chỉnh phân cấp quản lý thực hiện Chương trình mạnh mẽ, triệt để hơn nữa cho chính quyền cơ sở, theo hướng phân cấp cho cấp xã quyết định tổ chức thực hiện Chương trình.

Cấp tỉnh giữ vai trò định hướng, kiểm tra, giám sát, hỗ trợ kỹ thuật và thủ tục hành chính, trong đó, trao quyền cho địa phương (Hội đồng nhân dân cấp xã và Ủy ban nhân dân cấp xã) được quyết định danh mục, kế hoạch triển khai thực hiện, mô hình phù hợp theo thứ tự ưu tiên từng giai đoạn. Cần xem xét lồng ghép, phối hợp hoặc đồng bộ các hợp phần, các nguồn vốn của Chương trình và các dự án trên địa bàn, nhằm tránh việc đầu tư trùng lặp, dàn trải, manh mún, bỏ sót nhiệm vụ.

Đại biểu Vũ Xuân Hùng, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa bày tỏ quan điểm cần có cơ chế phối hợp giữa các Bộ ngành, nhất là các Bộ ngành chủ trì với các ngành liên quan và chính quyền địa phương để thực hiện triển khai chương trình khả thi và thông suốt.

Dẫn chứng Chương trình phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, đại biểu nhận định hiện nhiều dự án, tiểu dự án, mô hình phải triển khai trong địa bàn nhạy cảm về quốc phòng an ninh, khu vực đồng bào dân tộc và tôn giáo. “Nếu không làm tốt công tác phối hợp thì sẽ dễ xảy ra tình trạng các thế lực khác lợi dụng tuyên truyền, kích động”, Đại biểu cho biết.

Đại biểu Điểu Huỳnh Sang, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai đề nghị Ban soạn thảo rà soát và tránh trùng lắp, quy định rõ trách nhiệm của cơ quan chủ trì, cơ quan chủ trì phối hợp trong tổ chức thực hiện.

Thống nhất với các ý kiến đại biểu Quốc hội, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã được tích hợp từ 118 chính sách dân tộc, đề nghị cần quy định trách nhiệm của cơ quan chủ trì căn cứ vào tình hình thực tiễn. Đồng thời quy định rõ cơ chế phối hợp giữa các Bộ ngành, địa phương và cần có cơ chế về giám sát để kiểm soát rủi ro và tránh dàn trải.

TÙNG QUANG