Căng thẳng thương mại giữa EU và Trung Quốc leo thang?

EU sẽ tăng thuế nhập khẩu thêm từ 17,4 – 38,1% đối với xe điện sản xuất tại Trung Quốc. Ảnh: Reuters

Tăng thuế vì xe điện Trung Quốc hưởng lợi trợ cấp không công bằng

Trong thông báo hôm 12-6, Ủy ban châu Âu (EC), cơ quan hành pháp của EU cho biết, sẽ tăng thuế nhập khẩu tạm thời đối với xe điện sản xuất ở Trung Quốc thêm 17,4-38,1%, có hiệu lực vào ngày 4-7 tới. Hiện tại, tất cả xe điện xuất khẩu từ Trung Quốc vào thị trường EU bị áp thuế 10%. Điều này có nghĩa là một số mẫu xe điện từ Trung Quốc sẽ bị áp thuế gần 50% sau khi EC tăng thuế.

Cụ thể, EC áp các mức thuế mới khác nhau cho ba nhà sản xuất xe điện lớn ở Trung Quốc. Hãng xe BYD chịu mức thuế tăng thêm thấp nhất, ở mức 17,1%. Hai hãng xe Geely và SAIC sẽ chứng kiến mức thuế tăng lần lượt 20% và 38,1%. Những nhà sản xuất xe điện khác ở Trung Quốc chịu mức thuế tăng thêm 21% nếu hợp tác trong cuộc điều tra chống trợ cấp của EC. Và mức thuế tăng thêm sẽ là 38,1% đối với những nhà sản xuất xe điện ở Trung Quốc không hợp tác trong cuộc điều tra

Hãng Tesla của Mỹ, đang sản xuất xe điện tại một nhà máy ở Thượng Hải sẽ được tính toán mức thuế tăng thêm ở giai đoạn sau, EC cho biết.

Quyết định tăng thuế tạm thời này được đưa ra sau cuộc điều tra về sự trợ cấp của nhà nước Trung Quốc dành cho các nhà sản xuất xe điện trong nước. EC đã tiến hành cuộc điều tra vào tháng 10 năm ngoái để xác định xem liệu giá xe điện của Trung Quốc có thấp nhờ trợ cấp hay không? Đồng thời mức giá này có gây tổn hại cho các nhà sản xuất ô tô ở châu Âu hay không?

EC cho biết, cuộc điều tra đưa ra kết luận tạm thời rằng, ngành công nghiệp xe điện ở Trung Quốc “được hưởng lợi từ việc trợ cấp không công bằng”, đe dọa gây thiệt hại kinh tế cho các hãng xe châu Âu.

Việc tăng mạnh thuế nhập khẩu đối với xe điện từ Trung Quốc làm nổi bật quan điểm bảo hộ thương mại của EU và Mỹ hiện nay. Tháng trước, Washington thông báo tăng thuế nhập khẩu đối với xe điện từ Trung Quốc lên mức 100%. Các quan chức phương Tây lo ngại, hàng nhập khẩu giá rẻ của Trung Quốc sẽ đe dọa việc làm và xóa sổ các ngành công nghiệp quan trọng mang tính chiến lược của họ. EU cũng đang điều tra chính sách trợ cấp của Trung Quốc dành cho các công ty sản xuất tuốc-bin gió và và tấm pin mặt trời trong nước.

Frank Schwope, giảng viên ngành công nghiệp ô tô tại Đại học Khoa học ứng dụng FHM Hannover (Đức), nhận xét, các mức thuế trên thấp hơn so với lo ngại và ban đầu và vẫn có thể được sửa đổi.

Trong một báo cáo hồi tháng 4, các nhà phân tích của Rhodium Group cho rằng, mức thuế 40-50% có thể là cần thiết để khiến thị trường châu Âu trở nên kém hấp dẫn đối với các nhà xuất khẩu xe điện Trung Quốc. Riêng đối với xe điện của BYD, mức thuế nhập khẩu cần cao cao hơn nữa mới có tác dụng. Cổ phiếu của BYD, niêm yết ở Hồng Kông, tăng giá đến 8,8% sau khi EC công bố mức thuế mới. Nhà đầu tư tin rằng BYD vẫn có thể quản lý chi phí để ứng phó thuế nhập khẩu xe điện cao hơn của EU.

Chiến tranh thương mại đang nhen nhóm?

Thị trường EU là điểm đến chính của xe điện xuất khẩu từ Trung Quốc. Theo Rhodium Group, năm ngoái, giá trị nhập khẩu xe điện từ Trung Quốc của EU đạt 11,5 tỉ đô la Mỹ, tăng từ mức chỉ 1,6 tỉ đô la vào năm 2020.

Viết trên mạng xã hội X hôm 12-6, Bộ trưởng Giao thông Vận tải Đức, Volker Wissing cảnh báo, thuế mới của EU có nguy cơ châm ngòi “chiến tranh thương mại” với Bắc Kinh.

Các mức thuế nhập khẩu mới đối với xe điện của Trung Quốc có thể sẽ khởi động các cuộc đàm phán căng thẳng giữa Bắc Kinh và Brussels nhằm ngăn chặn một cuộc chiến thương mại gây tổn hại cho cả hai bên. EU cần phải đưa quyết định trước tháng 11 là có nên áp dụng vĩnh viễn thuế mới đối với xe điện Trung Quốc hay không.

Xe điện của BYD chờ đưa lên tàu xuất khẩu tại một cảng ở miền đông Trung Quốc. Ảnh: Getty

Hôm 12-6, Bộ Thương mại Trung Quốc ra tuyên bố cáo buộc EU leo thang căng thẳng thương mại. Tuyên bố nhấn mạnh, Bắc Kinh sẽ thực hiện “tất cả các biện pháp cần thiết để bảo vệ vững chắc quyền và lợi ích hợp pháp của các công ty Trung Quốc”.

Phản ứng của Bắc Kinh đối với động thái tăng thuế lên xe điện Trung Quốc của EU “có thể dẫn đến một cuộc chiến thương mại với châu Âu”, theo nhận định của Will Roberts, người đứng đầu cơ bộ phận nghiên cứu ô tô của hãng tư vấn Rho Motion. Roberts cảnh báo, một cuộc chiến thương mại với Bắc Kinh sẽ gây tác động tàn khốc đối với EU, vốn đang phụ thuộc lớn vào các chuỗi ung ứng của Trung Quốc để thực hiện các mục tiêu khí hậu đầy tham vọng.

Các hãng xe châu Âu đang lo ngại Bắc Kinh trả đũa vì nhiều trong số họ phụ thuộc vào Trung Quốc, thị trường ô tô lớn nhất thế giới, cả về xuất khẩu lẫn sản xuất tại thị trường nội địa.

“Quyết định áp thuế nhập khẩu bổ sung (đối với xe điện Trung Quốc” là một hướng đi sai lầm”, Oliver Zipse, CEO của BMW, nói.

Ba hãng xe lớn của Đức gồm BMW, Mercedes và Volkswagen, không chỉ bán xe cho người tiêu dùng của Trung Quốc mà còn có các hoạt động sản xuất, nghiên cứu và phát triển lớn ở nước này. Họ lo ngại, bất kỳ đòn trả đũa nào từ Bắc Kinh đều có thể gây tổn hại cho hoạt động kinh doanh của họ.

“Bắc Kinh có thể sẽ sử dụng cả củ cà rốt lẫn cây gậy để tạo ra sự phản đối với quan điểm của EC, và hy vọng một nhóm đủ lớn gồm các nước thành viên EU sẽ xuất hiện để ngăn chặn EC áp thuế mới vĩnh viễn với xe điện Trung Quốc”, các nhà phân tích của Rhodium Group viết trong một báo cáo nghiên cứu gần đây.

Theo họ, Trung Quốc có thể tăng thuế đối với xe nhập khẩu từ EU lên 25%, từ mức 15% hiện tại hoặc nhắm mục tiêu vào các mặt hàng xuất khẩu khác của châu Âu như rượu vang và hàng xa xỉ. Bắc Kinh đã tiến hành một cuộc điều tra chống bán phá giá đối với rượu mạnh nhập khẩu từ EU và có thể áp đặt thuế quan đối với các nhà sản xuất rượu cognac của Pháp. Ngoài ra, Bắc Kinh có thể đưa ra “củ cà rốt” bằng cách cam kết đầu tư vào các nước EU và hứa hẹn khả năng tiếp cận thị trường tốt hơn ở Trung Quốc cho các công ty của EU.

Hiện tại, các nước thành viên EU đang chia rẽ về các mức thuế mới áp vào xe điện Trung Quốc. Pháp và Tây Ban Nha bày tỏ sự ủng hộ thuế mới nhưng các nhà chính trị và lãnh đạo ngành công nghiệp ô tô ở Đức phản đối mạnh mẽ.

Lịch sử cho thấy thực phẩm và đồ uống có nguy cơ cao trở thành mục tiêu trong đòn áp thuế “ăn miếng trả miếng” của Trung Quốc. Trước đây, Trung Quốc đã cấm hoặc hạn chế nhập khẩu rượu vang và lúa mạch Úc, trái cây từ Philippines và cá hồi từ Na Uy, với lý do như an toàn thực phẩm hoặc chống bán phá giá.

Hãng tin Bloomberg dẫn một nguồn thạo tin cho biết, gần đây, Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào đã gửi thư cho Cao ủy Thương mại EU Valdis Dombrovskis, cảnh báo, nếu xe điện của Trung Quốc bị tăng thuế, Bắc Kinh sẽ trả đũa nhằm vào ngành nông nghiệp và công nghiệp hàng không của EU.

Theo CNN, Bloomberg

Khánh Lan