Cảnh giác các biến chứng bệnh sởi ở người lớn

Tuy nhiên, thời gian gần đây, các bệnh viện đã ghi nhận một số trường hợp người lớn mắc sởi biến chứng nặng, dẫn đến suy hô hấp cấp mức độ nặng phải hồi sức tích cực, thở máy, lọc máu và ECMO.

Bệnh sởi ít gặp ở người lớn, nhưng rất nguy hiểm khi mắc phải.

Phụ nữ có thai, người lớn nhiều bệnh lý nền dễ gặp biến chứng khi mắc sởi

Bệnh sởi là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em do các biến chứng viêm phổi, viêm não, tiêu chảy nặng và suy dinh dưỡng. Bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, do đó tiêm vắc xin là biện pháp hữu hiệu để phòng bệnh. Hiện tỉ lệ mắc bệnh sởi ở người trưởng thành thường thấp, vì phần lớn đã bị nhiễm bệnh khi còn nhỏ và có kháng thể bảo vệ. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp người lớn mắc sởi nếu chưa từng có kháng thể.

Đáng lo ngại, trong nhiều ca người lớn mắc sởi được ghi nhận thời gian qua, có không ít người bị biến chứng viêm phổi, suy hô hấp. Viện Y học nhiệt đới, Bạch viện Bạch Mai, từ cuối năm 2024 đến nay đã khám, điều trị cho 104 bệnh nhân mắc sởi trong đó có ghi nhận nhiều ca diễn biến nặng: 2 ca cần thở máy xâm nhập, 1 ca cần ECMO (tim phổi nhân tạo) đã ổn định ra viện. Tuy nhiên có đến 75% bệnh nhân không nhớ mình đã tiêm chủng hay chưa.

Cụ thể, bệnh nhân nam 51 tuổi ở huyện Gia Lâm (Hà Nội) có tiền sử đái tháo đường, hen phế quản. Bệnh nhân vào Viện Y học nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai với chẩn đoán sởi/ đái tháo đường tuýp 2 - THA - hen phế quản. Sau 5 ngày điều trị, bệnh nhân khó thở tăng dần, phải đặt ống nội khí quản, thở máy, rung nhĩ rối loạn tim mạch và có nguy cơ biến chứng nặng.

Trường hợp khác là bệnh nhân nữ (28 tuổi, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định), mang thai 8 tuần, nhập viện trong tình trạng sốt cao từng cơn, rét run, đau mỏi cơ, có xuất hiện ban đỏ từ mặt lan xuống cổ, ngực, bụng. Ngoài ra, bệnh nhân có ho khan, ngứa họng, đi ngoài phân lỏng nước 4 lần/ngày, không đau bụng. Bệnh nhân tự điều trị hạ sốt tại nhà nhưng tình trạng không cải thiện. Khi vào viện, bệnh nhân được chẩn đoán mắc sởi bội nhiễm vi khuẩn, theo dõi viêm phổi, nguy cơ cao ảnh hưởng đến mẹ và thai nhi.

Trước đó, Viện Y học nhiệt đới cũng tiếp nhận một bệnh nhân nam 38 tuổi ở xã Phú Thị (huyện Gia Lâm, Hà Nội), bị viêm phổi nặng, suy hô hấp, biến chứng do sởi. Bệnh nhân tiền sử khỏe mạnh, có hút thuốc nhưng không có bệnh lý phổi. Tình trạng bệnh nhân diễn biến nhanh, chỉ một ngày sau xuất hiện sốt nóng 39oC, cơ thể phát ban từ mặt lan xuống tay, thân mình. Ho đờm trắng đục, đau họng và khó thở tăng dần, suy hô hấp, viêm phổi nặng phải thở máy oxy khi chuyển tuyến. Tại Bệnh viện Bạch Mai, bệnh nhân suy hô hấp cấp mức độ nặng phải hồi sức tích cực, thở máy, lọc máu và ECMO.

Không chủ quan với bệnh sởi ở người lớn

Theo PGS.TS Đỗ Duy Cường, Viện trưởng Viện Y học nhiệt đới, từ đầu năm đến nay, bệnh viện đã tiếp nhận hàng trăm ca sởi ở người lớn, mỗi ngày trung bình 10 - 20 ca. Các triệu chứng thường gặp là sốt, phát ban, ho, chảy nước mắt, nước mũi. Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân diễn tiến nặng với biến chứng viêm phổi, suy hô hấp, tăng men gan, tiêu chảy, thậm chí viêm não - màng não. Đa số các trường hợp này đều chưa được tiêm phòng hoặc trước có tiêm phòng nhưng không tiêm nhắc lại.

So với mọi năm, các bệnh nhân mắc sởi vào viện điều trị có biến chứng nặng hơn; độ tuổi trung bình từ 30 - 65 tuổi. Đáng lưu ý có bệnh nhân 70 tuổi vẫn mắc sởi biến chứng nặng. Các ca mắc sởi có biến chứng như viêm đường hô hấp trên, viêm phổi, tăng men gan, suy gan, suy đa phủ tạng phải lọc máu, suy hô hấp phải đặt ống nội khí quản... chiếm khoảng 5% trong số các bệnh nhân nhập viện. Những trường hợp có bệnh nền như đái tháo đường, suy giảm miễn dịch có nguy cơ cao hơn, dễ diễn tiến nặng phải can thiệp máy móc.

Theo các chuyên gia y tế, sởi là một bệnh truyền nhiễm và có thể phòng, chống bằng việc tiêm vắc xin. Vắc xin sởi có trong “Chương trình tiêm chủng mở rộng”, tiêm cho trẻ từ 9 tháng, sau đó được tiêm nhắc lại khi trẻ 18 tháng tuổi hoặc 2 tuổi. Đối với người lớn, khi hệ miễn dịch giảm thì cũng cần được tiêm nhắc lại. Nếu chưa tiêm hoặc không nhớ rõ lịch sử tiêm chủng, cần tiêm nhắc lại vắc xin sởi - quai bị - rubella (MMR).

PGS.TS Đỗ Duy Cường khẳng định: "Nhiều người chủ quan cho rằng sởi chỉ là bệnh nhẹ, sẽ tự khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, thực tế bệnh có thể gây ra biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời. Bởi vậy, khi có triệu chứng sốt, phát ban, ho kéo dài, cần đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị”.

Bảo Ngọc