Chế độ ăn khi mắc hội chứng đau nhức vùng sọ mặt cần lưu ý gì?

Hội chứng đau nhức vùng sọ mặt là một thuật ngữ chung chỉ các tình trạng đau mạn tính ảnh hưởng đến vùng đầu, mặt và cổ. Đây là một nhóm các rối loạn phức tạp, có thể gây ra nhiều loại đau khác nhau, từ đau nhức âm ỉ đến đau nhói dữ dội.

Hội chứng do nhiều nguyên nhân như rối loạn thần kinh, rối loạn cơ xương, viêm xoang, viêm tai giữa, chấn thương đầu, mặt hoặc cổ và các nguyên nhân khác như có khối u, rối loạn mạch máu, các bệnh lý tự miễn…

1. Tầm quan trọng của chế độ ăn khi mắc hội chứng đau nhức vùng sọ mặt

Chế độ ăn lành mạnh giúp giảm đau, cải thiện tâm trạng và tăng cường sức khỏe cho người mắc hội chứng đau nhức vùng sọ mặt.

Chế độ ăn uống đóng vai trò then chốt trong việc quản lý và giảm nhẹ các triệu chứng của hội chứng đau nhức vùng sọ mặt:

Giảm viêm: Nhiều loại thực phẩm có khả năng gây viêm, làm trầm trọng thêm cơn đau vùng sọ mặt. Chế độ ăn giàu thực phẩm chống viêm giúp giảm viêm, từ đó giảm đau và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Giảm căng thẳng cơ bắp:Căng thẳng cơ bắp là một trong những nguyên nhân gây đau vùng sọ mặt. Một số loại thực phẩm có khả năng giúp thư giãn cơ bắp, giảm căng thẳng và giảm đau.

Hỗ trợ hệ thần kinh: Hệ thần kinh đóng vai trò quan trọng trong việc truyền dẫn tín hiệu đau. Chế độ ăn giàu vitamin và khoáng chất giúp hỗ trợ chức năng hệ thần kinh, giảm đau, cải thiện khả năng chịu đựng cơn đau.

Kiểm soát cân nặng: Thừa cân hoặc béo phì có thể làm tăng nguy cơ mắc hội chứng đau vùng sọ mặt hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng. Chế độ ăn lành mạnh giúp kiểm soát cân nặng, giảm áp lực lên khớp thái dương hàm và các cơ vùng sọ mặt.

Tăng cường hệ miễn dịch: Hệ miễn dịch khỏe mạnh giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây viêm và đau Chế độ ăn giàu vitamin và khoáng chất giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng có thể gây đau vùng sọ mặt.

Cải thiện giấc ngủ: Giấc ngủ kém có thể làm tăng độ nhạy cảm với cơn đau. Chế độ ăn lành mạnh giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ, giảm đau và cải thiện tâm trạng.

Giảm căng thẳng và lo âu:Căng thẳng và lo âu có thể làm trầm trọng thêm cơn đau vùng sọ mặt. Một số loại thực phẩm có khả năng giúp giảm căng thẳng, lo âu, cải thiện tâm trạng và giảm đau.

Cung cấp năng lượng:Đau mạn tính có thể gây mệt mỏi, suy nhược. Chế độ ăn cân bằng giúp cung cấp năng lượng cho cơ thể, giảm mệt mỏi và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Hỗ trợ điều trị:Chế độ ăn lành mạnh giúp tăng cường hiệu quả của các phương pháp điều trị khác, chẳng hạn như thuốc giảm đau, vật lý trị liệu và liệu pháp tâm lý.

Cải thiện chất lượng cuộc sống:Chế độ ăn lành mạnh giúp giảm đau, cải thiện tâm trạng và tăng cường sức khỏe tổng thể, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.

2. Các dưỡng chất cần thiết cho người mắc hội chứng đau nhức vùng sọ mặt

Người mắc hội chứng đau nhức vùng sọ mặt cần chú trọng bổ sung các dưỡng chất sau đây để hỗ trợ giảm đau, giảm viêm và cải thiện sức khỏe tổng thể:

Acid béo omega-3:Có tác dụng chống viêm mạnh mẽ, giúp giảm đau và giảm tần suất các cơn đau. Hỗ trợ chức năng thần kinh, giúp giảm căng thẳng và lo âu.

Nguồn thực phẩm: Cá béo (cá hồi, cá thu, cá trích), hạt lanh, hạt chia, dầu cá.

Magie: Giúp thư giãn cơ bắp, giảm căng thẳng cơ bắp ở vùng sọ mặt. Hỗ trợ chức năng thần kinh, giảm đau đầu.

Nguồn thực phẩm: Rau xanh đậm (rau bina, cải xoăn), các loại hạt (hạnh nhân, hạt điều), ngũ cốc nguyên hạt.

Vitamin nhóm B: Đặc biệt là vitamin B6, B9 và B12, đóng vai trò quan trọng trong chức năng thần kinh. Giúp giảm đau thần kinh, cải thiện tâm trạng và giảm căng thẳng.

Nguồn thực phẩm: Thịt, cá, trứng, sữa, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt.

Vitamin D: Có vai trò trong việc giảm viêm và hỗ trợ chức năng thần kinh. Giúp giảm đau và cải thiện tâm trạng.

Nguồn thực phẩm: Cá béo, lòng đỏ trứng, sữa tăng cường vitamin D, ánh nắng mặt trời.

Chất chống oxy hóa: Giúp bảo vệ tế bào thần kinh khỏi tổn thương do gốc tự do giúp giảm viêm và giảm đau.

Nguồn thực phẩm: Trái cây tươi (quả mọng, anh đào), rau xanh, trà xanh.

Nước: Mất nước có thể làm trầm trọng thêm cơn đau đầu. Uống đủ nước giúp duy trì chức năng cơ thể và giảm đau.

Nguồn thực phẩm: Nước lọc, nước trái cây tươi, rau củ quả.

3. Thực phẩm nên ăn và nên tránh cho người mắc hội chứng đau nhức vùng sọ mặt

3.1. Thực phẩm nên ăn

Cá hồi giàu omega-3 có tác dụng chống viêm mạnh mẽ có thể giúp giảm đau và giảm tần suất các cơn đau vùng sọ mặt.

Rau xanh đậm: Rau bina (cải bó xôi) và cải xoăn (cải kale) là những thực phẩm tuyệt vời cho người mắc hội chứng đau nhức vùng sọ mặt. Các loại rau này giàu vitamin K, B9, C và magie tốt sức khỏe xương khớp, chống viêm, giúp giảm đau, giúp cải thiện dẫn truyền thần kinh, giảm đau thần kinh và giảm căng thẳng…

Các loại cá béo:Cá hồi, cá thu… giàu acid béo omega-3, đặc biệt là EPA và DHA có tác dụng chống viêm mạnh mẽ giúp giảm đau, giảm tần suất các cơn đau vùng sọ mặt. Omega-3 đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng thần kinh khỏe mạnh giúp cải thiện dẫn truyền thần kinh, giảm căng thẳng và lo âu. Đau mạn tính có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tâm trạng, omega-3 có tác dụng cải thiện tâm trạng, giúp người bệnh cảm thấy tốt hơn.

Trái cây tươi:Các loại quả mọng, anh đào… chứa nhiều anthocyanin, một loại flavonoid có tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ giúp bảo vệ tế bào thần kinh khỏi tổn thương do gốc tự do, giảm viêm và giảm đau.

Vitamin C trong các loại quả mọng là một chất chống oxy hóa quan trọng, giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm viêm. Ngoài ra, còn chứa nhiều chất chống oxy hóa khác như quercetin, resveratrol và acid ellagic, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương từ đó giảm đau và cải thiện các triệu chứng của hội chứng đau nhức vùng sọ mặt.

Gia vị: Nghệ và gừng là hai loại gia vị có đặc tính chống viêm và giảm đau tự nhiên, rất tốt cho người mắc hội chứng đau nhức vùng sọ mặt.

Nghệ: Curcumin là hoạt chất chính trong nghệ, có tác dụng ức chế các enzyme gây viêm và các chất trung gian gây viêm giúp giảm đau và giảm tần suất các cơn đau vùng sọ mặt. Curcumin cũng là một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ tế bào thần kinh khỏi tổn thương do gốc tự do, giảm viêm và giảm đau.

Gừng: Gingerol là hoạt chất chính trong gừng, có tác dụng ức chế các enzyme gây viêm và các chất trung gian gây viêm, có khả năng giảm đau cơ bắp và đau đầu, giảm căng thẳng cơ bắp ở vùng sọ mặt. Gừng có thể giúp giảm buồn nôn, một triệu chứng có thể đi kèm với đau vùng sọ mặt.

Các loại hạt:Hạnh nhân, hạt điều… giàu magie là một khoáng chất thiết yếu giúp thư giãn cơ bắp, giúp giảm đau thần kinh và cải thiện tâm trạng. Hạnh nhân và hạt điều chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào thần kinh khỏi tổn thương do gốc tự do, giảm viêm và giảm đau. Chúng là nguồn cung cấp năng lượng tốt, giúp giảm mệt mỏi và suy nhược, những triệu chứng thường gặp ở người bị đau mạn tính.

3.2. Thực phẩm nên tránh

Thực phẩm có chứa nhiều chất béo bão hòa không tốt cho người mắc hội chứng đau nhức vùng sọ mặt.

Thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, thực phẩm chiên rán nhiều dầu mỡ:Xúc xích, thịt xông khói, giăm bông, pate, đồ hộp, thực phẩm đóng gói đông lạnh, mì ăn liền, cháo ăn liền, bánh quy, kẹo, snack (bim bim), nước ngọt có gas, nước ép trái cây đóng hộp, gà rán, khoai tây chiên... là những thực phẩm chứa nhiều chất béo không lành mạnh, chứa nhiều muối, đường ít chất xơ, vitamin và khoáng chất, chứa nhiều chất bảo quản, phụ gia không tốt cho người mắc hội chứng đau nhức vùng sọ mặt.

Các thực phẩm cứng, dai, khó nhai: Các loại hạt cứng, thịt dai, kẹo cao su… gây căng thẳng cho khớp hàm mặt và làm tăng các cơn đau

Các chất kích thích:Caffeine, rượu bia có thể làm tăng căng thẳng và lo âu, làm trầm trọng thêm cơn đau.

Thực phẩm gây dị ứng hoặc nhạy cảm:Một số người có thể nhạy cảm với gluten, sữa hoặc các loại thực phẩm khác nên theo dõi và ghi lại các loại thực phẩm gây ra triệu chứng để loại bỏ chúng khỏi chế độ ăn.

ThS.BS. Nguyễn Việt Cường