Chỉ có khoảng 15% doanh nghiệp F&B tăng trưởng trong năm 2024

Theo báo cáo, tính đến hết năm 2024, doanh thu ngành F&B tại Việt Nam đạt gần 689.000 tỷ đồng, tăng 16,6% so với năm trước đó. Số lượng cửa hàng F&B ước tính đạt 323.010 cửa hàng, tăng 1,8% so với cùng kỳ 2023. Doanh nghiệp có quy mô nhỏ chiếm 42%, quy mô trung bình chiếm 38% và quy mô lớn là 13,6%. Còn lại là các doanh nghiệp có nhiều cửa hàng quy mô đa dạng.

Mặc dù doanh thu của ngành F&B tăng trưởng tích cực nhưng chỉ có 25,5% doanh nghiệp có doanh thu ổn định; 14,7% doanh nghiệp ghi nhận tăng trưởng so với cùng kỳ năm 2023 và hơn 34% doanh nghiệp đang đối mặt với khó khăn trong kinh doanh.

Phát biểu tại sự kiện, ông Nguyễn Đỗ Anh Quân, Giám đốc nhãn hàng tại iPOS.vn cho biết, năm 2024 chứng kiến quá trình thanh lọc tự nhiên khi nhiều cửa hàng ẩm thực độc lập kém hiệu quả, buộc đóng cửa khi đối diện với áp lực chi phí vận hành và sức mua suy giảm.

Theo Tổng cục Thống kê, chỉ số giá nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống trong năm 2024 tăng 4,03% so với năm trước, trong đó giá lương thực tăng 12,19% và giá thực phẩm tăng 2,7%. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí sản xuất và giá thành của các sản phẩm F&B, làm giảm biên lợi nhuận của nhiều doanh nghiệp trong ngành.

Nhượng quyền thương hiệu giải bài toán chi phí cho doanh nghiệp

Theo báo cáo, do áp lực giá nguyên liệu tăng cao, có tới 49,2% doanh nghiệp F&B dự kiến tăng giá trong năm 2025 để đối phó áp lực chi phí. Trong khi đó, các cửa hàng F&B theo chuỗi lại thích nghi tốt hơn nhờ vào sự tối ưu trong chiến lược vận hành và quản lý tài chính. Doanh thu chuỗi dịch vụ F&B trong năm 2024 đạt 45.000 tỷ đồng, tăng 21,5% so với 2023.

“Hành vi tiêu dùng của người Việt đang dần chuyển dịch mạnh mẽ sang các sản phẩm từ chuỗi F&B. Người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng các thương hiệu uy tín, nơi chất lượng nguyên liệu được đảm bảo, quy trình chế biến minh bạch và không gian phục vụ chuyên nghiệp,” báo cáo viết.

Sự thay đổi này thúc đẩy mô hình kinh doanh theo chuỗi, đặc biệt là nhượng quyền thương mại, trở thành chiến lược quan trọng giúp các thương hiệu F&B mở rộng quy mô và duy trì lợi thế cạnh tranh.

Báo cáo chỉ ra rằng, khác với giai đoạn mở rộng ồ ạt trước đây, thị trường nhượng quyền F&B tại Việt Nam đang dần trở nên chuyên nghiệp hơn. Các thương hiệu nội địa không còn chỉ chạy theo số lượng mà tập trung xây dựng mô hình vận hành bài bản, kiểm soát chất lượng và lựa chọn đối tác nhượng quyền một cách cẩn trọng.

Đáng chú ý, các mô hình nhượng quyền hiện nay không chỉ có sản phẩm chất lượng ổn định mà còn được chuẩn hóa với quy trình vận hành linh hoạt. Nhờ đó, thương hiệu có thể triển khai hiệu quả ở cả mô hình cửa hàng trực tiếp lẫn kinh doanh online, mở ra nhiều cơ hội tăng trưởng bền vững trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Trao đổi thêm với Mekong ASEAN về mô hình kinh doanh nhượng quyền trong ngành F&B, ông Nguyễn Thái Bình, đồng sáng lập Học viện Concepts (VCS) cho biết, mô hình này mang lại lợi ích cho cả hai bên: thương hiệu có thể mở rộng hệ thống với chi phí thấp hơn, gia tăng doanh thu từ phí nhượng quyền và duy trì sự đồng nhất thương hiệu, trong khi người mua nhượng quyền có thể tận dụng danh tiếng sẵn có từ thương hiệu, giảm rủi ro so với việc tự kinh doanh và nhận được sự hỗ trợ từ hệ thống vận hành bài bản.

Ông Nguyễn Thái Bình. Ảnh: Hà Anh/Mekong ASEAN.

Chẳng hạn, thay vì bỏ 1-2 tỷ đồng để tự mở một quán cà phê và xây dựng thương hiệu từ đầu, doanh nghiệp có thể chọn mô hình nhượng quyền với chi phí chỉ khoảng 400-500 triệu đồng, nhận được toàn bộ hỗ trợ từ thiết kế, nguyên liệu đến quy trình vận hành. Điều này giúp tiết kiệm thời gian xây dựng thương hiệu, thu hút khách hàng nhanh hơn và giảm thiểu rủi ro kinh doanh. Các mô hình nhượng quyền F&B vì thế có lợi thế hơn so với cửa hàng độc lập trong việc thu hút khách và duy trì lợi nhuận. Ông Nguyễn Thái Bình, đồng sáng lập Học viện Concepts

Mặc dù mô hình nhượng quyền mang lại nhiều lợi ích, không phải thương hiệu nào cũng có thể triển khai thành công. Khi có nhiều đối tác nhượng quyền tham gia, việc kiểm soát chất lượng sản phẩm, dịch vụ và trải nghiệm khách hàng trở nên phức tạp hơn, đòi hỏi doanh nghiệp phải có quy trình quản lý chặt chẽ.

Cùng với đó, mô hình nhượng quyền yêu cầu sự cân bằng lợi ích giữa bên nhượng quyền và bên nhận nhượng quyền. Nếu chính sách không hợp lý hoặc thiếu sự hỗ trợ từ thương hiệu mẹ, các đối tác có thể gặp khó khăn trong vận hành, dẫn đến tỷ lệ thất bại cao.

Để duy trì và phát triển bền vững, theo ông Bình, trước khi bắt đầu kinh doanh nhượng quyền, các nhà đầu tư không nên chạy theo trào lưu mà cần phải tìm hiểu kỹ lưỡng về thương hiệu sắp đầu tư, tính chất của ngành nghề cũng như sản phẩm sắp bán ra thị trường.

Hà Anh