Chi phí tuân thủ thấp sẽ thúc đẩy hộ kinh doanh lên doanh nghiệp

Tiếp cận vấn đề tổng hợp với giải pháp cụ thể

- Theo dõi phiên chất vấn lĩnh vực Tài chính ngày hôm qua, ở góc độ chuyên gia, ông cảm nhận thế nào?

- Với 44 đại biểu Quốc hội đặt câu hỏi, 4 đại biểu tranh luận (chưa kể 30 đại biểu đăng ký nhưng chưa được chất vấn do hết thời gian - PV), có thể thấy không khí cuộc tranh luận rất sôi nổi, tập trung vào đúng những vấn đề mà nền kinh tế, người dân rất quan tâm, từ tăng trưởng, đầu tư, phát triển khu vực tư nhân, hoạt động của các khu công nghiệp và khu kinh tế, đặc biệt là hộ kinh doanh…

Sau sáp nhập với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Tài chính hiện nay đã rộng hơn, bao quát hơn. Các câu trả lời của Bộ trưởng đều trực diện vấn đề. Nếu như trước đây, ngành tài chính chủ yếu đề cập các vấn đề thuộc lĩnh vực tài chính, thì nay đã có tính hệ thống hơn, như tăng trưởng thế nào, ngân quỹ quốc gia ra sao để bảo đảm ổn định vĩ mô; hay mối quan hệ giữa tăng trưởng với thu ngân sách, phân bổ nguồn lực… Tựu trung, cách tiếp cận đã mang tính tổng hợp, trong khi giải pháp đề ra lại rất cụ thể và thuyết phục - đây là điểm rất đáng chú ý.

Nhìn lại, theo tôi, đó là một phiên chất vấn thành công, bảo đảm tối đa số lượng đại biểu được đặt câu hỏi, tranh luận. Để có được kết quả đó, vai trò của người điều hành rất quan trọng. Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã điều hành rất linh hoạt, bảo đảm “hỏi nhanh, đáp gọn”, tuân thủ thời gian quy định. Với những câu hỏi bị trùng hoặc không thuộc nội dung chất vấn, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính trả lời bằng văn bản. Đó cũng là cách để bảo đảm nội dung phiên chất vấn được tập trung, số lượng đại biểu được hỏi nhiều nhất có thể.

- Tại phiên chất vấn, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đã nêu các giải pháp để bảo đảm mục tiêu tăng trưởng trong năm nay, trong đó có thúc đẩy tiêu dùng. Ông nhận xét thế nào về các giải pháp mà Bộ trưởng đề ra?

- Trong bối cảnh thế giới biến động khó lường hiện nay, để bảo đảm mục tiêu tăng trưởng 8% là cực thách thức, đòi hỏi nỗ lực phi thường của từng chủ thể trong nền kinh tế. Trong đó, thúc đẩy tiêu dùng nội địa là một trong những động lực quan trọng cho tăng trưởng không chỉ trong năm nay mà còn đến 2030, cùng với đầu tư và xuất khẩu.

Tôi tán thành với câu trả lời của Bộ trưởng, rằng muốn thúc đẩy tiêu dùng phải kết hợp toàn diện giữa chính sách tài khóa và tiền tệ, trong đó có giảm thuế giá trị gia tăng; cải thiện niềm tin của người tiêu dùng thông qua việc chống hàng giả, hàng nhái, gian lận xuất xứ; ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát, tăng cường ổn định giá cả hàng hóa trong nước…

Yếu tố rất quan trọng để tăng tiêu dùng là phải gia tăng thu nhập cho người dân. Thời gian qua, chúng ta đã tăng lương cho công chức, song quan trọng nhất là phải tăng thu nhập cho toàn bộ dân số. Muốn vậy, phải thúc đẩy tăng trưởng kinh tế để tăng thu nhập khả dụng cho người dân, qua đó thúc đẩy tiêu dùng nội địa và đóng góp trở lại cho tăng trưởng.

Muốn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, phải đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi hơn cho hoạt động sản xuất kinh doanh; đẩy mạnh đầu tư công; gia tăng xuất khẩu…

Cũng liên quan đến thúc đẩy tiêu dùng nội địa, một yếu tố then chốt nữa là cần sớm sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân. Rất mừng là trong phần trả lời chất vấn, Bộ trưởng cũng đã nêu vấn đề này.

Về lâu dài, để bảo đảm cho mục tiêu tăng trưởng, chúng ta cần điều chỉnh mô hình tăng trưởng để không phụ thuộc quá nhiều vào xuất khẩu, bởi sẽ chịu rủi ro khi thế giới biến động. Xuất khẩu cần tập trung vào chất lượng hơn là số lượng kim ngạch xuất khẩu, tức là phải tăng được giá trị gia tăng của hàng hóa xuất khẩu, thay vì hiện nay chúng ta xuất khẩu nhiều nhưng giá trị gia tăng rất ít, do chủ yếu nhập về để xuất đi.

Củng cố niềm tin để thúc đẩy đầu tư tư nhân

- Một động lực quan trọng nữa để bảo đảm cho mục tiêu tăng trưởng là thúc đẩy đầu tư tư nhân. Các giải pháp Bộ trưởng nêu ra liệu đã đủ, thưa ông?

- Bộ trưởng đã nêu rõ phải thu hút tối đa nguồn vốn đầu tư từ doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp nhà nước, FDI, ODA và từ Nhân dân, với nguyên tắc vốn ngân sách là vốn mồi, kích hoạt đầu tư của toàn xã hội. Đây là định hướng hoàn toàn đúng đắn và phù hợp.

Để thúc đẩy đầu tư tư nhân, điều quan trọng là phải củng cố niềm tin của họ. Nghị quyết số 68-NQ/TW đã củng cố niềm tin cho khu vực tư nhân, nhưng nó cần được nuôi dưỡng, duy trì bằng những hành động cụ thể của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương. Theo đó, cần tháo gỡ ngay các điểm nghẽn, bất cập trong quy định pháp luật; cắt giảm, đơn giản hóa các thủ tục. Đây là điều mà Quốc hội, Chính phủ đã và đang rất quyết tâm thực hiện, song vẫn cần phải tiếp tục quyết tâm hơn nữa.

Cùng với đó, cần rà soát, tháo gỡ ngay các vướng mắc cho các dự án mà doanh nghiệp tư nhân đang gặp phải. Chủ trương “không hình sự hóa quan hệ kinh tế, dân sự” cần phải thực sự sớm đi vào cuộc sống. Các văn bản quy phạm pháp luật cần bảo đảm sử dụng nhiều hơn công cụ thị trường để huy động, phân bổ nguồn lực, thay vì phân bổ theo các quyết định hành chính như trước.

Điểm quan trọng nữa là, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát cần được lồng ghép nhiều hơn trong các văn bản quy phạm pháp luật, thay vì chỉ có một; cho phép doanh nghiệp mạnh dạn thử nghiệm các mô hình kinh doanh mới. Đây chính là sự động viên, khuyến khích doanh nghiệp đổi mới sáng tạo.

- Một vấn đề được nhiều ĐBQH và cử tri rất quan tâm là giải pháp để khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp. Theo ông, mấu chốt cho vấn đề này là gì?

- Có thể nói, các giải pháp Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu ra để chuyển đổi hộ kinh doanh thành doanh nghiệp là rất cụ thể và phù hợp, như đơn giản hóa thủ tục, tạo thuận lợi để thực hiện nghĩa vụ về thuế... Tôi cho rằng, điểm mấu chốt là khi hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp thì cần bảo đảm mô hình doanh nghiệp đó có chi phí tuân thủ không quá cao so với hộ kinh doanh, nói cách khác là phải tương đương.

Chúng ta cần tư duy theo nguyên tắc: hộ kinh doanh bản chất là cá nhân kinh doanh, một người kinh doanh, chứ không phải là một tổ chức, một pháp nhân. Khi chuyển hóa được điều này trong quy định pháp luật, để chi phí tuân thủ phản ánh đúng đó là doanh nghiệp cá thể, là cá nhân kinh doanh, với các chi phí thuế, bảo hiểm xã hội, quy định về kế toán, sắc thuế… áp dụng phù hợp, thì sẽ giúp hộ kinh doanh sẵn sàng, tự tin lên doanh nghiệp. Tức là, cần có cách tiếp cận mang tính hệ thống đối với hộ kinh doanh.

- Xin cảm ơn ông!

Đan Thanh thực hiện