Chìa khóa phát triển thị trường tài chính xanh: Nâng cao năng lực các bên tham gia thị trường

Thị trường trái phiếu xanh Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng trong năm 2024, chính thức đạt mốc 1,1 tỷ USD trái phiếu lưu hành. Từ sự dẫn dắt của khối ngân hàng, bất động sản và một số doanh nghiệp lớn đã tạo đà cho các đợt phát hành trái phiếu xanh mới trong những năm gần đây.

Những ưu điểm nổi trội của trái phiếu xanh đang thu hút không chỉ các nhà đầu tư có ý thức bảo vệ môi trường mà còn mở ra cơ hội đầu tư dài hạn cho các quỹ và công ty bảo hiểm.

Trao đổi cùng VnEconomy, ông Nguyễn Lý Thanh Lương, CFA - Trưởng nhóm phân tích của VIS Rating - cho biết, “trái phiếu xanh thường có kỳ hạn dài (trên 5 năm, thậm chí 10 - 15 năm) nhằm tài trợ cho các dự án phát triển bền vững lâu dài. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư dài hạn, đặc biệt là các quỹ hưu trí và công ty bảo hiểm.”

Ông Lương cũng nhấn mạnh một điểm quan trọng khác: “Vào đầu thập kỷ trước, khi thị trường tài chính xanh còn non trẻ, nhiều trái phiếu xanh được phát hành với lãi suất thấp hơn so với trái phiếu thường - hiện tượng được gọi là ‘greenium’. Mức chênh lệch này chủ yếu xuất phát từ sự mất cân bằng giữa cung và cầu. Mặc dù gần đây khoảng cách đó không còn rõ rệt như trước, nhưng lợi thế cạnh tranh về lãi suất vẫn là yếu tố hấp dẫn đối với nhà đầu tư.”

Thêm vào đó, trong giai đoạn đầu của thị trường, nhu cầu thị trường thường cao hơn lượng phát hành, các doanh nghiệp có cơ hội tiếp cận nguồn vốn sẵn có hơn, góp phần đa dạng hóa các nguồn huy động.

Xu hướng phát triển trái phiếu xanh không chỉ dừng lại ở mặt huy động vốn mà còn tạo ra một chuẩn mực mới cho việc chuyển đổi xanh trong các doanh nghiệp, đặc biệt là trong ngành bất động sản - lĩnh vực vốn dĩ đã tồn tại nhiều năm với những mô hình truyền thống.

Theo ông Lương, “dưới tác động của các trái phiếu xanh, các nhà đầu tư và ngân hàng ngày càng có nhiều lựa chọn cho vay đối với những doanh nghiệp có mức độ rủi ro môi trường thấp. Điều này thúc đẩy họ bổ sung các tiêu chí về môi trường vào quá trình lựa chọn đối tác vay vốn.”

Đồng thời, theo định hướng của Ngân hàng Nhà nước về phát triển tín dụng xanh, nhiều ngân hàng như BIDV, Vietinbank và TPBank đã triển khai các gói tín dụng xanh dành riêng cho các dự án bất động sản xanh - với các gói cấp vốn từ 5.000 đến 10.000 tỷ đồng cho các “Công trình xanh”.

Các tiêu chí đánh giá công trình xanh ngày càng trở nên phổ biến, minh chứng là số liệu từ IFC và tổ chức chứng nhận EDGE cho thấy năm 2024 có tới 559 công trình đạt chứng nhận xanh, gấp 2,1 lần so với năm 2023.

Bên cạnh trái phiếu xanh, các sản phẩm trái phiếu bền vững khác như trái phiếu xã hội cũng đang mở ra một kênh huy động vốn mới cho ngành bất động sản. Những trái phiếu này tập trung vào việc tài trợ cho các dự án nhà ở xã hội và nhà ở bình dân, qua đó không chỉ giúp cân bằng thị trường bất động sản mà còn thúc đẩy sự phát triển đa dạng của các doanh nghiệp trong ngành, dù quy mô lớn hay nhỏ.

Để thị trường tài chính xanh tiếp tục phát triển, kinh nghiệm từ khu vực đã chỉ ra ba yếu tố then chốt:

Tiêu chuẩn hóa: Việc áp dụng các tiêu chuẩn chung về phát hành và công bố thông tin sẽ giúp tạo nên một khuôn khổ rõ ràng, gia tăng niềm tin của nhà đầu tư và chuẩn hóa các thông lệ tốt nhất. Hệ thống phân loại xanh (Taxonomy) tại Việt Nam đang được hoàn thiện dự kiến sẽ đóng vai trò then chốt trong việc định nghĩa và hướng dẫn các tiêu chuẩn phát hành trái phiếu bền vững.

Hỗ trợ từ chính sách: Các chính sách ưu đãi và biện pháp hỗ trợ từ Chính phủ sẽ là động lực quan trọng giúp các ngành, đặc biệt là ngành tài chính, chuyển đổi sang mô hình kinh doanh ít phát thải carbon hơn. Việc giảm bớt một phần chi phí phát hành và đánh giá độc lập sẽ kích thích sự tham gia của nhiều doanh nghiệp.

Nâng cao năng lực các bên tham gia: Xây dựng một hệ sinh thái gắn kết giữa cơ quan quản lý, tổ chức quốc tế, các công ty tư vấn và đơn vị cung cấp dịch vụ đánh giá là điều cần thiết để chia sẻ thông tin, thiết lập các tiêu chuẩn chung và giải quyết các điểm nghẽn trong thị trường nội địa.

Trong bối cảnh đó, tại VIS Rating, chúng tôi đã và đang xây dựng một cơ sở dữ liệu toàn diện về thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Chúng tôi cam kết nâng cao tính minh bạch thông tin và hỗ trợ các nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác thông qua các kết quả xếp hạng tín nhiệm và báo cáo phân tích chuyên sâu.

Đối với trái phiếu xanh, VIS Rating cung cấp các dịch vụ xếp hạng tín nhiệm cho các tổ chức phát hành, và từ tháng 4 này, chúng tôi đã cung cấp dịch vụ đánh giá độc lập các khung phát hành trái phiếu xanh cũng như các khoản vay xanh. Những dịch vụ này không chỉ giúp doanh nghiệp khẳng định cam kết chuyển đổi xanh mà còn tạo niềm tin vững chắc cho nhà đầu tư.

* Tìm hiểu thêm về các dịch vụ của VIS Rating tại: https://visrating.com/dich-vu/.

Sự kết hợp hài hòa giữa tiêu chuẩn hóa, hỗ trợ từ chính sách và nâng cao năng lực sẽ tạo nên một câu chuyện thành công, thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh và mở ra những cơ hội phát triển bền vững cho nền kinh tế Việt Nam.

Lan Anh