Chính phủ đẩy mạnh khoa học công nghệ trong phòng chống tham nhũng
Trong năm 2025, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo triển khai đồng bộ, có hiệu quả công tác phòng ngừa tham nhũng, lãng phí, tiêu cực gắn với hoàn thành sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số.
Cổng điện tử dịch vụ công tạo hành lang minh bạch
Theo báo cáo của Chính phủ gửi Quốc hội về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2025, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo về công tác cải cách thủ tục hành chính (TTHC) để bảo đảm việc sắp xếp đơn vị hành chính và vận hành mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp thông suốt, hiệu quả, không bị gián đoạn theo đúng chỉ đạo tại các kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Trong đó, Chính phủ đã chỉ đạo đẩy mạnh thực hiện phân định thẩm quyền quản lý nhà nước, phân cấp, phân quyền giải quyết TTHC; tổ chức, vận hành trung tâm Phục vụ hành chính công cấp tỉnh, cấp xã và đóng giao diện Cổng dịch vụ công cấp tỉnh chính thức vận hành từ ngày 1.7.2025.
Đồng thời, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo rà soát cắt giảm, đơn giản hóa TTHC liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, cung cấp dịch vụ công trực tuyến nhằm kiên quyết cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh không cần thiết, chi phí tuân thủ, thời gian giải quyết TTHC, tháo gỡ vướng mắc cho hoạt động sản xuất kinh doanh, tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, khơi thông mọi nguồn lực cho phát triển. Thủ tướng Chính phủ ban hành Công điện về việc tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực hiện thủ tục hành chính, chuyển đổi số giai đoạn đầu vận hành mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp…
Các bộ, cơ quan đã trình Chính phủ ban hành 28 Nghị định về phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền để phù hợp với tổ chức bộ máy chính quyền trung ương, địa phương sau khi sắp xếp. Hiện nay, tổng số TTHC sau phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền tại địa phương là 2.624 TTHC, trong đó cấp tỉnh là 2.161 TTHC, cấp xã là 463 TTHC.
Thanh toán không dùng tiền mặt giúp minh bạch hóa dòng tiền
Trong Đề án đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt, báo cáo của Chính phủ cho biết tổng số lượng giao dịch nội tệ qua Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng (TTĐTLNH) đạt trên 134,6 triệu giao dịch với giá trị đạt trên 323,4 triệu tỉ đồng; Tổng giá trị giao dịch qua Hệ thống bù trừ điện tử và chuyển mạch tài chính đạt hơn 9,8 tỷ giao dịch, với giá trị đạt hơn 58,3 triệu tỉ đồng; Số lượng giao dịch qua ATM đạt 684,1 triệu giao dịch với giá trị giao dịch đạt 2,26 triệu tỉ đồng; số lượng giao dịch qua POS đạt 693,0 triệu giao dịch với giá trị giao dịch đạt 1,1 triệu tỉ đồng.
Từ ngày 1.10.2024 đến ngày 31.8.2025: Thanh toán qua QR code đạt 392,4 triệu giao dịch, với giá trị đạt 319,4 nghìn tỉ đồng; số lượng và giá trị giao dịch TTKDTM đạt: 21 tỷ giao dịch với giá trị giao dịch đạt 315,8 tỉ đồng; số lượng giao và giá trị dịch qua kênh điện thoại di động: đạt 14,0 tỉ giao dịch với giá trị giao dịch đạt 78 triệu tỉ đồng; số lượng và giá trị giao dịch qua internet: đạt 4,0 tỷ giao dịch với giá trị giao dịch đạt 89,6 triệu tỉ đồng.
Sự kết hợp giữa Cổng Dịch vụ công trực tuyến và thanh toán không dùng tiền mặt đang tạo ra một "hàng rào kỹ thuật số" vững chắc, được xem là giải pháp cốt lõi để phòng ngừa tham nhũng trong giải quyết thủ tục hành chính. Cơ chế chống tham nhũng này hoạt động hiệu quả bằng cách áp dụng các nguyên tắc cốt lõi: Minh bạch hóa và Phi trung gian hóa.
1. Phi trung gian hóa: loại bỏ tương tác trực tiếp
Tham nhũng vặt thường nảy sinh từ sự gặp gỡ trực tiếp giữa người dân/doanh nghiệp và cán bộ nhà nước, tạo cơ hội cho hành vi hối lộ để "đẩy nhanh tiến độ" hoặc "bỏ qua thiếu sót".
Cổng Dịch vụ công triệt tiêu cơ hội này bằng cách chuyển toàn bộ quy trình lên môi trường trực tuyến. Từ khâu nộp hồ sơ, yêu cầu bổ sung, cho đến nhận kết quả, tất cả đều được thực hiện qua mạng. Điều này cắt đứt tương tác vật lý giữa hai bên, loại bỏ "không gian tối" để thương lượng hoặc vòi vĩnh. Khi quy trình xử lý được số hóa, sự chủ quan của cá nhân bị thay thế bằng tính chuẩn mực của hệ thống, giảm thiểu đáng kể nguy cơ tham nhũng.
2. Minh bạch hóa: đảm bảo trách nhiệm và giám sát
Sử dụng Cổng Dịch vụ công đồng nghĩa với việc toàn bộ hoạt động xử lý hồ sơ đều được công khai hóa và theo dõi chặt chẽ:
Công khai Quy trình và Tiêu chuẩn: Mọi yêu cầu về thành phần hồ sơ, thời gian giải quyết tối đa, và chi phí đều được niêm yết rõ ràng và áp dụng thống nhất. Điều này ngăn chặn cán bộ tự ý đặt ra các yêu cầu ngoài quy định hoặc kéo dài thời gian xử lý một cách vô lý.
Theo dõi Thời gian Thực: Người dân và doanh nghiệp có thể theo dõi trạng thái hồ sơ của mình theo từng bước xử lý. Nếu hồ sơ bị chậm trễ hoặc từ chối không có lý do chính đáng, hệ thống sẽ lưu lại dấu vết điện tử (digital footprint), tạo cơ sở vững chắc cho việc khiếu nại và kiểm tra, buộc cán bộ phải chịu trách nhiệm về quyết định của mình.
Lưu trữ Dữ liệu Bất biến: Toàn bộ lịch sử giao dịch, tương tác và quyết định đều được lưu trữ vĩnh viễn trong hệ thống, phục vụ đắc lực cho công tác hậu kiểm và thanh tra, khiến việc che giấu sai phạm trở nên bất khả thi.
3. Thanh toán không tiền mặt: khóa chặt kẽ hở tài chính
Việc loại bỏ tiền mặt khỏi giao dịch dịch vụ công là biện pháp then chốt để chống lại hành vi chiếm đoạt phí và lệ phí.
Minh bạch Hóa Dòng Tiền: Khi thanh toán qua cổng (bằng thẻ, ví điện tử), tiền phí được chuyển thẳng vào Kho bạc Nhà nước hoặc tài khoản đã được quy định, loại bỏ khả năng cán bộ thụ lý hồ sơ trực tiếp thu tiền mặt.
Chứng từ Gốc Điện tử: Mọi giao dịch đều được hệ thống ghi nhận tự động và tạo biên lai điện tử, loại bỏ hoàn toàn cơ hội làm giả hoặc sửa chữa chứng từ thu chi.
Tách Bạch Vai trò: Việc tách bạch giữa người thẩm định hồ sơ và quy trình thu phí sẽ loại bỏ động cơ tham nhũng, bởi người thụ lý không còn là người trực tiếp kiểm soát nguồn tiền.
