Chinh phục 'rừng chè trên mây' ở La Bằng

Khu vực chè cổ thụ.

Từ chân suối Kẹm, xã La Bằng, hành trình tiếp cận khoảnh 6, tiểu khu 147 bắt đầu. Quãng đường chỉ khoảng 10km nhưng là thử thách thực sự khi đoàn công tác phải vượt qua nhiều con dốc cao, những đoạn thác nước chảy xiết, nền đất rừng ẩm ướt và trơn trượt.

Càng lên cao, rừng càng rậm rạp, địa hình càng hiểm trở, có những đoạn chúng tôi buộc phải vừa đi vừa phát quang để từng bước tiến sâu vào vùng lõi Vườn Quốc gia Tam Đảo. Để bảo đảm an toàn, các thành viên trong đoàn luôn bám sát nhau và tuân thủ nghiêm ngặt sự hướng dẫn của người dẫn đường.

Sau gần 10 giờ di chuyển liên tục, đoàn công tác đã tiếp cận được khu vực quần thể chè cổ thụ. Trước mắt là những cây chè thân lớn, sừng sững giữa rừng già, trong đó có cây chè Tổ với chu vi thân trên 150cm, thuộc nhóm có kích thước lớn nhất trong quần thể.

Theo kết quả kiểm kê, trong đợt này, xã La Bằng ghi nhận 22 cây chè cổ thụ lớn, có chu vi gốc từ 60-153cm. Tất cả các cây đều được gắn biển định danh, đo đạc các chỉ số cơ bản và xác lập tọa độ GPS.

Ngoài ra, khu vực này còn nhiều cây chè có chu vi thân dưới 50cm, hiện chưa được kiểm kê đầy đủ. Các chuyên gia đánh giá quần thể chè cổ ở La Bằng có giá trị sinh học đặc biệt, là nguồn gen nguyên bản, khả năng thích nghi tốt với điều kiện sinh thái khắc nghiệt của vùng núi cao.

PGS.TS Hà Duy Trường, Giám đốc Trung tâm Đào tạo nghiên cứu giống cây trồng và vật nuôi, Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên: Việc gắn biển, đo đạc và xây dựng hồ sơ khoa học cho từng cây chè là bước nền tảng quan trọng, phục vụ công tác quản lý, bảo tồn và nghiên cứu lâu dài đối với nguồn gen quý hiếm này.

Đoàn công tác chụp ảnh lưu niệm bên cây chè cổ thụ được đánh số 1.

Bên cạnh giá trị sinh học, quần thể chè cổ thụ ở La Bằng còn sở hữu những đặc điểm rất riêng. Những búp chè có hình cong dài như móng rồng, kiểu hình hiếm gặp ở các giống chè trồng phổ biến hiện nay. Chính đặc điểm sinh trưởng đặc biệt này tạo nên hương vị đậm, hậu ngọt kéo dài và hàm lượng khoáng chất tự nhiên cao hơn so với chè trồng ở vùng thấp. Việc nhận diện và quản lý từng cây chè đồng thời góp phần bảo tồn trọn vẹn những búp chè “móng rồng”, tinh hoa kết tinh từ núi rừng và thời gian.

Theo ông Lương Văn Vượng, Phó Chủ tịch UBND xã La Bằng, việc gắn biển định danh cho quần thể chè cổ thụ nhằm bảo vệ, hạn chế nguy cơ xâm hại, đồng thời tạo cơ sở để địa phương xây dựng các phương án bảo tồn, nghiên cứu và phát huy giá trị trong thời gian tới.

Hành trình gian nan để tiếp cận từng gốc chè cổ thụ mới chỉ là bước khởi đầu. Từ những tấm biển nhỏ vừa được gắn lên thân cây, La Bằng đang đặt những viên gạch đầu tiên trong công cuộc gìn giữ “rừng chè trên mây”, một di sản thiên nhiên quý giá của Vườn Quốc gia Tam Đảo và là biểu tượng giàu ý nghĩa của ngành chè Thái Nguyên, được trao truyền cho các thế hệ mai sau.

Triệu Thuần