Chính sách khuyến khích tín chỉ carbon: Cơ hội cho trang trại đẩy mạnh giảm phát thải khí mê-tan

Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu giảm 30% lượng phát thải khí mê-tan vào năm 2030, cơ chế tín chỉ carbon đang được xem như một đòn bẩy kinh tế quan trọng để khuyến khích các trang trại áp dụng biện pháp giảm phát thải hiệu quả. Không chỉ tạo thêm thu nhập cho nông dân, tín chỉ carbon còn góp phần đưa nông nghiệp tiến gần hơn đến mục tiêu phát triển xanh và bền vững.

Tín chỉ carbon – “đơn vị” cho phát triển xanh

Tín chỉ carbon được hiểu đơn giản là một đơn vị thể hiện lượng khí nhà kính, trong đó 1 tín chỉ tương đương với 1 tấn CO₂ hoặc khí nhà kính khác như khí mê-tan được giảm thiểu hoặc loại bỏ khỏi bầu khí quyển. Cơ chế này cho phép các tổ chức, doanh nghiệp phát thải vượt mức quy định có thể mua lại tín chỉ từ những đơn vị giảm phát thải, từ đó tạo nên thị trường carbon.

Tín chỉ carbon được hiểu đơn giản là một đơn vị thể hiện lượng khí nhà kính, trong đó 1 tín chỉ tương đương với 1 tấn CO₂ hoặc khí nhà kính khác được giảm thiểu hoặc loại bỏ khỏi bầu khí quyển. (Nguồn ảnh: CEE MIT)

Trong ngành chăn nuôi, đặc biệt là chăn nuôi bò và lợn, khí mê-tan phát sinh từ quá trình tiêu hóa và xử lý chất thải là nguồn phát thải lớn. Nếu trang trại áp dụng các biện pháp như hầm biogas, ủ phân hữu cơ, chế phẩm sinh học hay khẩu phần thức ăn giảm phát thải, phần khí mê-tan cắt giảm được có thể quy đổi thành tín chỉ carbon và bán lại cho các bên có nhu cầu. Đây chính là động lực kinh tế khuyến khích các chủ trang trại đầu tư công nghệ và thay đổi thói quen chăn nuôi truyền thống.

Chính sách khuyến khích tín chỉ carbon không chỉ hướng đến mục tiêu môi trường, mà còn mang lại giá trị kinh tế cho người nông dân. Khi tham gia thị trường carbon, mỗi trang trại có thể nhận thêm nguồn thu ổn định bên cạnh sản lượng nông sản. Điều này đặc biệt có ý nghĩa trong bối cảnh giá thức ăn chăn nuôi và chi phí sản xuất ngày càng tăng cao.

Tại tỉnh Đồng Nai, một số trang trại chăn nuôi bò sữa đã bắt đầu tham gia thử nghiệm mô hình tính toán tín chỉ carbon nhờ hệ thống biogas hiện đại. Theo ghi nhận, trung bình một trang trại 200 con bò có thể giảm được hàng nghìn tấn khí mê-tan mỗi năm, tương ứng với hàng nghìn tín chỉ carbon. Nếu bán ra thị trường, giá trị này có thể mang lại khoản thu hàng trăm triệu đồng, giúp trang trại vừa bảo vệ môi trường vừa có thêm nguồn lực tái đầu tư.

Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) khẳng định: “Chính sách khuyến khích tín chỉ carbon trong nông nghiệp sẽ giúp nông dân nhìn thấy lợi ích trực tiếp từ việc giảm phát thải. Khi khí mê-tan được quy đổi thành giá trị kinh tế, động lực để thay đổi thói quen chăn nuôi sẽ mạnh mẽ hơn rất nhiều.”

Nguồn thu nhập xanh mang lại lợi nhuận kép

Dù tiềm năng lớn, nhưng việc triển khai chính sách khuyến khích tín chỉ carbon trong chăn nuôi vẫn gặp không ít khó khăn. Trước hết, nhiều hộ chăn nuôi nhỏ lẻ chưa đủ điều kiện đầu tư hệ thống xử lý chất thải hiện đại để ghi nhận và chứng minh lượng phát thải cắt giảm. Việc tính toán, giám sát và chứng nhận tín chỉ carbon cũng đòi hỏi quy trình minh bạch, khoa học và có chi phí nhất định.

Trong ngành chăn nuôi, đặc biệt là chăn nuôi bò và lợn, khí mê-tan phát sinh từ quá trình tiêu hóa và xử lý chất thải là nguồn phát thải lớn. (Nguồn ảnh: LinkedIn)

Một vấn đề khác là thị trường carbon tại Việt Nam mới đang trong giai đoạn hình thành. Hiện tại, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng sàn giao dịch tín chỉ carbon dự kiến đi vào hoạt động chính thức từ năm 2028. Trong khi đó, các dự án thí điểm vẫn cần thêm cơ chế hỗ trợ để tạo niềm tin và khuyến khích nông dân tham gia.

Chính sách khuyến khích tín chỉ carbon cho trang trại áp dụng biện pháp giảm mê-tan hiệu quả không chỉ mở ra cơ hội kinh tế mới cho nông dân, mà còn giúp Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu giảm phát thải nhà kính. Khi lợi ích môi trường gắn liền với lợi ích tài chính, quá trình chuyển đổi sang nền nông nghiệp xanh và bền vững sẽ có thêm động lực mạnh mẽ để phát triển.

Quan trọng hơn, cần đẩy mạnh truyền thông và tập huấn để nông dân hiểu rõ giá trị của tín chỉ carbon. Khi người nông dân không chỉ coi đó là khái niệm khoa học xa vời, mà là một “nguồn thu nhập xanh”, quá trình chuyển đổi sang chăn nuôi bền vững sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ và giúp Việt Nam đạt được lợi nhuận kép: Vừa giảm lượng phát thải khí mê-tan như cam kết với Quốc tế ở Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc (COP26), vừa có nguồn thu đáng kể cho nông dân.

Lan Phương